تجزیه و تحلیل راهبردها و ارائه راهکارهای توسعه گردشگری شهر همدان با استفاده از مدل SWOT
فعالیتهای گردشگری و جذب توریست یکی از مهمترین، شناخته شده ترین و متنوع ترین فعالیتهای اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی بشر محسوب میشود که میتواند علاوه بر مزیتهای تبادل فرهنگی و مشارکتهای اجتماعی، درآمدهای اقتصادی قابل توجهی نیز برای جوامع میزبان ایجاد نماید. با توجه به اهمیت موضوع، تحقیق حاضر به منظور تدوین راهبردهای گردشگری در شهر همدان، به عنوان یکی از شهرهای مهم گردشگری کشور و با استفاده از مدل SWOT طراحی و اجرا گردید. جامعه آماری مورد مطالعه گردشگران و کارشناسان و متخصصان حوزه گردشگری منطقه بوده است که با استفاده از دو نمونه پرسشنامه و انجام مصاحبه دادههای مورد نظر جمع آوری شد. به منظور تحقق اهداف تحقیق، ابتدا نقاط قوت و ضعف توسعه گردشگری بوسیله ماتریس IFE و نقاط قوت و ضعف بوسیله ماتریس EFE تعیین گردید. سپس تجزیه و تحلیل عوامل استراتژیک بوسیله ماتریس SFAS و تدوین راهبردهای توسعه گردشگری به وسیله ماتریس SWOT انجام شد. نتایج تحقیق منجر به ارائه راهبردهایی در ابعاد مختلف گردید که بطور خلاصه بر حفظ شایستگیها، بکارگیری استراتژیهای مناسبرسوخ در بازار، توسعه بازار، توسعه خدمات گردشگری و ایجاد تنوع همگون تاکید دارد.
کلیدواژهها
20.1001.1.22286462.1395.6.2.4.9
عنوان مقاله [English]
Strategies Analysis and Tourism Development Solutions in Hamadan City, Using SWOT Model
نویسندگان [English]
- Mohammad Hosein Ranjbar 1
- Mehdi Bagheri 2
- Ensiyeh Khodaverdiyan 3
1 Assistant Prof. of Management & Accounting, Islamic Azad University, Bandarabbas Branch, Bandarabbas, Iran
2 Assistant Prof. of Management & Accounting, Islamic Azad University, Bandarabbas Branch, Bandarabbas, Iran
Abstract
Tourism activities and tourism is one of the most recognized and most diverse social activities, economic and cultural human being in addition to the advantages of cultural exchange and social participation, substantial economic income to the host communities them. Given the importance of this issue, this study was designed to develop tourism strategies in Hamadan city, as one of the major tourist cities in the Iran using the SWOT model. The population of this study is tourists and experts from the field of tourism have been using two questionnaires and interviews. In order to achieve the objectives of the study, the strengths and weaknesses of tourism development by IFE matrix and strengths and weaknesses were determined by matrix EFE. The analysis by matrix SFAS strategic factors and develop strategies for tourism development was carried out by the SWOT matrix. The results led to guidelines that are outlined in various aspects of maintaining competencies, applying appropriate market penetration strategies, market development, tourism development and diversification of same emphasis.
کلیدواژهها [English]
- Keywords: Tourism Development
- Hamesan
- SWOT Model
مراجع
آقازاده، هاشم (1382). مطالعه تطبیقی مدلهای برنامهریزی استراتژیک، ماهنامه تدبیر، سال چهاردهم، شماره140، صص: 67-73.
ابراهیمزاده، عیسی؛ آقاسی زاده، عبدالله (1388). تحلیل عوامل مؤثر بر گسترش گردشگری در ناحیه ساحلی چابهار با استفاده از مدل راهبردی SWOT، مطالعات و پژوهشهای شهری و منطقهای، سال اول، شماره اول، صص: 128-107.
اسلام، علی اکبر (1385). برنامهریزی بازاریابی: مفاهیم، الگوها، ساختارها، استراتژیها، تجربیات و مستندات، تهران: شرکت چاپ و نشر بازرگانی وابسته به موسسه مطالعات و پژوهشهای بازارگانی.
امین بیدختی، علی اکبر، زرگر، سید مجتبی، نظری، ماشااله، (1389). آمیخته بازاریابی راهبردی در صنعت گردشگری، مطالاعات مدیریت راهبردی، شماره 3، صص: 49-67.
برایسون، جان ام (1388). برنامهریزی استراتژیک در سازمانهای عمومی و غیرانتفاعی، ترجمه: مهدی خادمی گراشی، تهران: موسسه آریانا.
غفاری، هادی، مولایی، محمد علی (1381). صنعت توریسم در ایران: چالشها و راهکارها، نشریه اقتصاد اطلاعات سیاسی- اقتصادی، بهمن و اسفند، شماره 185 و 186، صص: 218 - 225.
معصومی، مسعود (1382). فرایند برنامهریزی توسعه پایدار گردشگری، نشریه ساخت و ساز، سال چهارم، شماره 25، صص65-69.
نوری، غلامرضا و مهدی نسب، مهدی، (1389)، بررسی قابلیتهای اکولوژیکی و توسعه گردشگری دریاچه گهر بر اساس مدلSWOT، مجله تالاب، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز، سال دوم، شماره 5، صص: 66-57.
نورعلی نژاد، مرتضی، آقاباقری، روشنک، (1389)، بررسی نقاط ضعف و قوت گردشگری الکترونیک در ایران توسط تکنیک SWOT، اولین کنفرانس دانشجویی فناوری اطلاعات ایران.
هاشمی، نیلوفر، (1389). نقش اکوتوریسم در توسعه پایدار روستایی، فصلنامه روستا و توسعه، سال ۱۳، شماره ۳، صص: ۱۷۳-188.
Angelevska-Najdeska, K. , Rakicevik, G. , (2012). Planning of Sustainable Tourism Development, Procedia - Social and Behavioral Sciences, Volume 44, Pages 210-220.
Buhalis, D. , Law, R. , (2008). Progress in information technology and tourism management: 20 years on and 10 years after the Internet-The state of eTourism research, Tourism Management, Volume 29, Issue 4, August, Pages 609-623.
Cardoso, J. , Lange, C. (2007). A Framework for assessing strategies and technologies for dynamic packaging applications in E-tourism, Information Technology & Tourism, Vol. 9 pp. 27–44
Denicolai, S. , Cioccarelli, G. , Zucchella, A. , (2010). Resource-based Local Development and Networked Core-Competence for Tourism Excellence, Tourism management, Vol. 31, No. 2. pp: 206-266.
Gomez Martin, M. B, (2005). Weather, Climate and Tourism: a Geographical Perspective, Annals of Tourism research, Vol. 23, No. 3, pp: 571-91.
Hernandez Cruz, R. E. , Bello Baltazar, E. , Montoya Gomez, G. , and Estrada Lugo, E. I. J. , (2005). Social Adaptation Ecotourism in the Lacandon Forest, Annals of Tourism Research, Vol. 32, No. 3, pp: 610-627.
Nelson, J. , Butler, R. , Wall, G. , (1997). (Eds) Tourism and Sustainable Development: Monitoring, Planning, Managing, Department of Geography, University of Waterloo, Canada, pp: 257-258.
Northcote, J. , Macbeth, J. , (2006). Conceptualizing Yield Sustainable Tourism Management, Annals of tourism Research, Vol. 33, No. 1, pp: 199-220.
Novicevic M. , Harvey, M. , (2004). Dual-perspective SWOT: a synthesis of marketing intelligence and planning, Marketing Intelligence & Planning Journal, Vol. 22, No. 1.
Pavlovich, K. , (2003). The Evolution and Transformation of a Tourism Destination Network: The Waitomo Caves, New Zealand, Tourism Management,Vol. 24, No. 2, pp: 203-216.
Romero, I. , Tejada, P. , (2010). A Multi-Level Approach to the Study of Production Chains in the Tourism Sector, Tourism Management, Vol. 44, No. 5, pp: 252-266.
Reinhold, T. K. and Diara, A. , (2000). The Role of The Tourisim in Development Planning, Department of Businiess Management, LLU.
Smith, Stephen L. J. , (1996). Tourism Analysis: A Handbook. Second Edition. Longman Group Limited, England.
World Tourism Organization, Tourism 2020 Editions (2012), vol. 6, south Asia, Madrid, Spain, WWW. World Tourism Organization. Com
Waitt, G. , R. Lane, and L. Head, (2003). The Boundaries of Nature Tourism, Annals of Tourism Research,Vol. 30, No. 3, pp: 523-545.
Yüksel. F. , Bramwell, B. , and yüksel A. (2005). Centralized and Decentralized Tourism Governance in Turkey, Annals of Tourism Research, Vo. 32, No. 4, pp: 859-86.
تحلیل SWOT و زمان استفاده از آن
این پست از بلاگ رو قراره به تجزیه و تحلیل SWOT اختصاص بدیم . اگه بخوایم به آنالیز ماتریس SWOT سمت آینده قدم برداریم و به درستی عمل کنیم باید وضعیت خودمون و کسب و کارمون رو به خوبی تحلیل کنیم. اما قبل از شروع و باز کردن این موضوع معنی کلمات تشکیل دهنده SWOT رو ببینیم :
Strengths : نقاط قوت و مثبت
Weaknesses : نقاط منفی و ضعف
Opportunities : فرصت ها
Threats : تهدید ها
بعضی از نوشته ها تحلیل SWOT رو فقط قبل از ورود به بازار میدونند اما شما برای قبل از ورود به بازار و هر زمانی که بخواید شرایط کسب و کارتون رو بسنجید و میخواید فیدبک فعالیت هاتون رو افزایش بدید . با استفاده از این تحلیل تمامی عوامل خارج و داخل کسب و کارتون رو بررسی میکنید ، نقاط قوت و ضعف رو میشناسید و با فرصت ها و تهدیدات آشنا میشید و همه این ها در کنار هم یک دید خوب برای آینده بهتون میده. اینکه به عوامل خارج و داخل اشاره کردم به این دلیل هست که نقاط قوت و ضعف بیشتر مربوط به حال و عوامل داخلی هستند و فرصت ها و تهدیدات موارد خارجی رو در بر میگیره .
اولین موردی که گفتیم نقاط قوت و مثبت بودند ، به عوامل درونی کسب و کارتون فکر کنید ، شاید اگه موردی مثال بزنم بهترباشه ، به عنوان مثال بودجه ای که دارید ، منبع درامدیتون ، نام تجاری و برندتون ، شبکه های توزیعی که دارید ، ارتباط ها و لینک هایی که دارید ، حتی موقعیت شرکتتون یا منابع فیزیکیتون ، از همه مهم تر همکاران ، اعضای تیمتون و مشتریانتون یا همون منابع انسانی و .. .
اما اگه بخوام مواردی برای نقاط ضعف مثال بزنیم میشه به برند ضعیف (علائم تجاری)، هزینه های زیاد و بیهوده ، منابع انسانی و تیم ناکارامد و ضعیف ، دلایلی که مشتریانتون رقبای شمارو ترجیح بدن ، مشکلات دفتر شرکت یا منابع فیزیکی و … اشاره کرد .
میدونید که با توجه به شرایط و برنامه ریزی هاتون نقاط ضعف رو باید به قوت تبدیل کنید ، اگه بخوایم در مورد عوامل خارجی کسب و کارتون ، یعنی فرصت ها و تهدیدات بیشتر بگیم و مثال بزنیم میشه به این موارد اشاره کرد : نیاز هایی که از مشتریانمون برطرف نکردیم ، محصولات جدید بازار ، شرایط اقتصادی موجود ، بعضی از شرایط مالیاتی و حقوقی که به وجود میاد ، تغییرات مخاطبین هدف و مسائل زیادی که در ادامه بیشتر در موردشون بحث خواهیم کرد . طبیعتا با توجه به شرایط کسبو کارتون این نمونه ها برای شما متفاوت میشه ولی من سعی کردم مواردی که کلی تر هست رو مثال بزنم .اما شاید بهتر باشه که یک سری سوال رو مطرح کنید تا به این چهار مورد بهتر پاسخ بدید، مواردی مثل :
در چه مواردی بهتر از دیگران هستیم ؟
ما چه کاری انجام میدیم که دیگران انجام نمیدن ؟
اعضای تیم من چه امتیازات و ویژگی هایی دارند ؟
چه نکات مثبتی باعث جذب بیشتر مشتریان شده ؟
و برای نقاط ضعف هم میتونید عکس همین سوال هارو برای خودتون مطرح کنید، مثل در چه مواردی از رقبای خودتون ضعیف تر هستید ؟ و نمونه های دیگه ای که به ذهنتون میرسه . همچنین برای فرصت ها و تهدیداتتون میتونید به سوال هایی مثل چه امتیازاتی تا به حال در بازار وجود داشته که استفاده نکردیم ؟ یا آیا راهی برای کاهش هزینه های ما وجود داره ؟ توجه کرد . خودتون با توجه به کسب و کار و سازمانتون میتونید سوال های خیلی خوبی رو مطرح کنید .
قبل از بررسی جدول SWOT این نکته رو بهتون بگم که وجود نقاط ضعف دلیلی برای شکست شما نیست ، شما دارید با این روش تحلیلی کاری میکنید تا اون هارو به موفقیت تبدیل کنید ، پس به هیچ عنوان از بیان کردن نقاط ضعفتون زده نشید. میتونید ماتریس SWOT رو از گوگل بگیرید ، نمونه های متفاوتی داره ، حالا اولویت هاتون رو درجه بندی کنید و در جدول قرار بدید .
قسمت مربوط به SO نقاط قوتتون رو به کار میگیرید تا از فرصت هاتون خیلی بهتر استفاده کنید . حالا در WO از فرصت هایی استفاده میکنید که به کمک نقاط ضعفتون بیان و اون هارو برطرف کنند . بخش WT زمانی رو بهمون میگه که ممکنه تهدید ها آسیب زیادی به کسب کارمون بزنن و دلیل اون هم وجود ضعف هامون هستش . اما در ST نقاط قوتمون رو به کار میگیریم تا تهدید ها رو بی اثر کنیم .
تحلیل SWOT فوق العاده میتونه بهتون و به کسب و کارتون کمک کنه ، لطفا این قضیه رو جدی بگیرید ، تحلیل های درست باعث میشه به خوبی رشد کنید .در مورد SWOT خیلی خیلی مفصل تر میشه صحبت کرد اما ادامه این قضیه رو سعی میکنم در پست های دیگه مطرح کنم ، اگه در سازمان و کسب و کارتون تجربه ای در این زمینه دارید لطفا در کامنت ها اون رو با ما به اشتراک بزارید.
برنامه ریزی فرهنگی سال 92 دانشگاه علمی کاربردی رشت
بسمه تعالی برنامه ريزی مديريت استراتژيک به روش SWOT سپیده فلاح ویشکائی &nd
گروه الف
گروه ب
نگرشی به روش تحلیلی (SWOT)
بسمه تعالی
برنامه ريزی مديريت استراتژيک به روش SWOT
سپیده فلاح ویشکائی – کارشناس رشته مديريت – برنامه ریزی
" فرآيندهای عمومی برنامه ريزی استراتژيک "
فرايند برنامه ريزی استراتژيک با توجه به عوامل محيطی برای شناخت آينده و بقاء سازمان دارای مراحلی است . برای طی اين مراحل نيز ابزارهايی وجود دارند که در ذيل به مرور آنها خواهيم پرداخت .
مراحل کلان اين فرايند پايه ای و عمومی شامل اين موارد است گرچه در تقدم و تاخر آن تفاوت ديدگاه نيز وجود دارد :
1 ) تدوين چشم انداز و ارکان جهت ساز
2 ) شناخت و طرح مسئله
3 ) جمع آوری اطلاعات محيط پيرامون سازمان و داخل سازمان
4 ) مقايسه سازمان با رقبا
5 ) تشخيص ماهيت استراتژی اصلی سازمان و فرموله کردن استراتژی سازمان
6 ) پيشنهاد راهکارهای خرد و کلان
7 ) ارزيابی راهبردها قبل از اجرا
8 ) اولويت بندی راهکارها در راستای اهداف و خواسته های موکلان استراتژيک
ساده ترين ابزارهای قابل بکارگيری برای طی مراحل ياد شده نيز شامل :
1 – مدل تجزيه و تحليل سئوالات بحرانی ( Critical Question Analysis )
2 – مدل برنامه ريزی دياگرام اهم
3 – روش تحليل شکاف ( GAP Analysis )
4 – ماتريس ارزيابی عوامل خارجی ( External Factor Evaluation )
5 – ماتريس ارزيابی عوامل داخلی ( Internal Factor Evaluation )
6 – ماتريس بررسی مقايسه ای رقابت ( Competitive Profile Matrix )
7 – ماتريس داخلی و خارجی ( Internal – External Matrix )
8 – مدل تحليل SWOT و پيشنهاد راهبردهای خرد و کلان
( Strengths & Weaknesses & Opportunities & Threats )
9 – ماتريس برنامه ريزی استراتژيک کمی
( Quantitative Strategic Planning Matrix )
10 – مدل فريمن يا ذينفعان
با توجه به راحتی کار و درک " مدل تحليل SWOT و پيشنهاد راهبردهای خرد و کلان " و اقبال عمومی بيشتر جهت استفاده از اين مدل به توضيح آن خواهيم پرداخت .
مدل تحليل SWOT و پيشنهاد راهبردهای خرد و کلان
( Strengths & Weaknesses & Opportunities & Threats )
روش تجزيه و تحليل SWOT ، مدل تحليلی مختصر و مفيدی است که به شکل نظام يافته هر يک از عوامل قوت و ضعف و فرصتها و تهديدها را شناسايی کرده و استراتژيهای متناسب با موقعيت کنونی حرفه مورد بررسی را منعکس ميسازد . در اين روش تلاشهايی برای تجزيه و تحليل شرايط بيرونی و وضعيت درونی بعمل آمده و بر اساس آن استراتژی مناسب برای بقاء سازمان طراحی می شود . در اين مدل فرصتها و تهديدها نشان دهنده چالشهای مطلوب و يا نامطلوب عمده ای است که درمحيط فراروی سازمان وجود داشته و درمقابل ، قوتها وضعفها (شايستگي ها ، توانايی ها ، مهارتها ، کمبودها ) وضعيت محيط داخلی تشکيلات مورد مطالعه را به نمايش می گذارد .
پس از اينکه عوامل محيطی ( فرصتها و تهديدها) و عوامل درونی (قوتها و ضعفها) شناسايی شده و عوامل کليدی آنها از غيرکليدی تميز داده شد ، زمان انتخاب و پيشنهاد استراتژيها فرا می رسد .
مدل SWOT در حالت معمولی متشکل از يک جدول مختصاتی دو بعدی است که هر يک از چهار نواحی آن نشانگر يک دسته استراتژی می باشد ، به عبارت ديگر همواره چهار دسته استراتژی در اين مدل مطرح می گردد ، اين استراتژيها عبارتند از :
§ راهبردهای حداکثر استفاده از فرصتهای محيطی با بکارگيری نقاط قوت سازمان ( ناحيه 1 ) ( استراتژی های SO )
§ راهبردهای استفاده از نقاط قوت سازمان برای جلوگيری از مواجهه با تهديدها ( ناحيه 2 ) ( استراتژيهای ST )
§ راهبردهای استفاده ازمزيتهای بالقوه ای که در فرصتهای محيطی نهفته است برای جبران نقاط ضعف موجود در سازمان (ناحيه 3 ) ( استراتژيهای WO )
§ راهبردهايی برای به حداقل رساندن زيانهای ناشی از تهديدها و نقاط ضعف ( ناحيه 4 ) ( استراتژيهای WT )
جدول تجزيه و تحليل SWOT
عوامل داخلی
عوامل محيطی
فهرست فرصتها ( O )
ناحيه 1
استفاده از فرصتها با استفاده از نقاط قوت ( SO )
ناحيه 2
از مزيتهايی که در فرصت نهفته است استفاده نماييم برای جبران نقاط ضعف ( WO )
فهرست تهديدها ( T )
ناحيه 3
استفاده از نقاط قوت برای جلوگيری از تهديدها
( ST )
ناحيه 4
به حداقل رساندن زيانهای ناشی از تهديدها و نقاط ضعف
( WT )
در اين تحليل پرسشهای زير مطرح می شود :
1 – چه فرصتهای محيطی عمده ای برای ما وجود دارد ؟
2 – با چه تهديدهای عمده خارجی مواجه هستيم ؟
3 – نقاط قوت عمده داخلی ما چه مواردی است ؟
4 – ضعفهای عمده داخلی ما چه هستند ؟
لازم به ذکر است که تجزيه و تحليل فوق تنها ، موقعيت استراتژيک را در يک مقطع زمانی مشخص ، روشن می سازد . لذا به منظور دنبال نمودن روند زمانی ، با توجه به اين موضوع که شرايط محيطی (داخلی و خارجی) پويا بوده و دائما در حال تغيير و دگرگونی می باشد ، لازم است روند تحولات مورد بررسی قرار گرفته و در مقاطع مختلف زمانی ، استراتژيها را استخراج نمود . دنبال نمودن اين روند کمک می کند تا بتوان حالتهای مختلفی راکه درآينده ممکن است رخ دهندرابررسی و پيش بينی نمود . متداولترين کاربرداين روش چارچوبی است که برای موقعيتهای مختلف کسب و کار، استراتژيهای مختلف را ارائه می کند .
پيچيدگی های موجود در تجزيه و تحليل اينگونه مسائل ايجاب می کند از روشهايی استفاده شود تا نسبت به درستی کار اطمينان حاصل شود .
در مدل SWOT پس از ليست کردن هر يک از عوامل قوت و ضعف و فرصتها و تهديدها و نوشتن آنها در سلولهای مربوط به خود ، از محل تلاقی هر يک از آنها استراتژيهای مورد نظر حاصل می شود ، بنابراين همواره اين ماتريس منجر به چهار دسته استراتژی ، WT ، SO ، WO ، ST می شود .
مواجهه دادن عوامل اصلی داخلی و خارجی و تدوين استراتژيهای WT ، SO ، WO ، ST از مشکلترين بخشهای تهيه ماتريس SWOT می باشد و به قضاوت و قدرت تجزيه و تحليل خوبی نياز دارد .
در اجرای استراتژيهای SO سازمان با استفاده از نقاط قوت داخلی می کوشد از فرصتهای خارجی حداکثر بهره برداری را نمايد هر سازمانی علاقمند است که هميشه در اين موقعيت قرار داشته باشد تا بتواند با بهره گيری از نقاط قوت داخلی از فرصتها و رويدادهای خارجی حداکثر استفاده را بنمايد . معمولا سازمانها برای رسيدن چنين موقعيتی سعی می کنند در زنجيره ارزش دارائيها ، داراييهای پايه خود را تبديل به شايستگی کليدی و نتيجتا مزيت رقابتی نمايند .
هدف از استراتژيهای WO اين است که سازمان از مزيتهايی که در فرصتها نهفته است استفاده نمايد در جهت جبران نقاط ضعف ، گاهی در خارج از سازمان فرصتهای بسيار مناسبی وجود دارد ، ولی سازمان به سبب داشتن ضعف داخلی نمی تواند از اين فرصتها بهره برداری نمايد .
سازمان در اجرای استراتژيهای ST می کوشد تا با استفاده از نقاط قوت داخلی خود برای جلوگيری از تاثير منفی تهديدات خارجی بر سازمان سازوکارهايی را در پيش بگيرد و يا تهديدات را از بين ببرد .
هدف سازمان در اجرای استراتژيهای WT کم کردن نقاط ضعف داخلی و پرهيز از تهديدات ناشی از محيط خارجی است . سازمانی که بيشترين عواملش در اين خانه متمرکز باشد وضعيت مناسبی نداشته و در موضع مخاطره آميزی قرار خواهد گرفت . در چنين حالتی سازمان استراتژيهای مختلفی از قبيل واگذاری ، کاهش عمليات و . را برمی گزيند و در هر صورت سازمانها سعی می کنند از جنين وضعيتی پرهيز نمايند .
تدوين استراتژيهای WT ، SO ، WO ، ST کاملا براساس آنالیز ماتریس SWOT خبرگی وخلاقيت ميباشد و ليست نمودن نقاط قوت و ضف ، تهديدها و فرصتها در واقع کمکهايی هستند برای اين مرحله از تدوين استراتژی .
کاربرد ديگر مدل SWOT مقايسه نظام يافته ای از فرصتها و تهديدهای کليدی خارجی با ضعفها و قوتهای داخلی است که به منظور تشخيص يکی از چهار الگوی ميان موقعيتهای داخلی و خارجی موسسه صورت می گيرد . اين الگوها منجر به استراتژيهايی می شوند که موارد ذيل را پيشنهاد می کنند :
تحلیل ماتریس SWOT و کاربردهای آن
ماتریس SWOT یا (SWOT Analysis) روشی مفید برای فهم نقاط قوت، ضعف و همینطور شناساییِ فرصتها و تهدیدهای پیشِ رو است. ماتریس SWOT در کسب و کار کمک میکند موقعیت پایداری در بازار به دست آورید و در زمینه شخصی نیز کمک میکند تا شغل خود را در مسیری توسعه دهید که بهترین استفاده را از استعدادها، تواناییها و فرصتهای خودتان ببرید.
استفاده از ماتریس SWOT در کسبوکار
ماتریس SWOT بسیار قدرتمند است، زیرا به شما کمک کند تا با کمی فکر، فرصتهایی را کشف کنید که برای بهرهبرداری از آنها در جایگاه مناسبی هستید. با فهم ضعفهای کسبوکارتان، میتوانید تهدیدها را مدیریت کرده و از پیشِ رو بردارید. در غیر اینصورت، این تهدیدها هستند که ناگهان شما را در بَر خواهند گرفت. اما فراتر از این، با نگاهی به خودتان و رقیبهایی که از ماتریس SWOT استفاده میکنند، میتوانید استراتژیای را طراحی کنید که کمک میکند خودتان را از رقبا متمایز کنید تا بتوانید در بازار، رقابت موفقی داشته باشید.
چگونه از این ابزار استفاده کنیم؟
این ابزار که در دههی ۶۰ میلادی، توسط آلبرت اس هامفری (Albert S. Humphrey) به وجود آمد، همچنان، استفادهای که همان زمانها داشته را دارد و اصلا منسوخ نشده است. به همین دلیل از این تحلیل میتوانید به عنوان یک ابزار جدی برای تدوین استراتژی با مشارکتِ افراد و متخصصان شاغل در بخشهای مختلف سازمان استفاده کنید.
نکته:
نقاط قوت و ضعف، اغلب مربوط به داخل سازمان هستند، در حالی که فرصتها و تهدیدها به طور کلی مربوط به عوامل خارجی هستند. به همین دلیل، گاهی اوقات تحلیل SWOT را (Internal-External Analysis) دانسته و ماتریس SWOT را (IE Matrix) مینامیم.
پاسخ دادن به پرسشهای زیر در ایجاد ماتریس SWOT شما را یاری خواهند کرد:
نقاط قوت
سازمان شما چه مزیتهایی دارد؟
چه کاری را بهتر از دیگران انجام میدهید؟
از چه منابعِ کمهزینه یا منحصربهفردی میتوانید استفاده کنید که دیگران نمیتوانند؟
افرادی که در بازار شما فعال هستند، چه نقاط قوتی در شما میبینند؟
چه نتایجی به این معنی هستند که شما «فروش خوبی داشتهاید»؟
پیشنهاد فروش منحصربهفرد (USP) سازمان شما چیست؟
نقاط قوت خود را هم از چشمانداز داخلی در نظر بگیرید و هم از نقطهنظر مشتریها و افرادی که در بازار شما فعال هستند. اگر در شناساییِ نقاط قوت مشکلی دارید، فهرستی از ویژگیهای سازمانتان بنویسید، به این امید که تعدادی از موارد ذکر شده در این فهرست، همان نقاط قوت باشند! وقتی به نقاط قوتتان نگاه میکنید، در ارتباط با رقیبانتان به آنها فکر کنید. برای مثال، اگر همهی رقیبهای شما محصولاتی باکیفیت بالا ارائه میکنند، پس دیگر، فرآیند تولید باکیفیتی بالا، در بازار فعالیت شما، نقطهی قوت محسوب نمیشود، بلکه یک ضرورت است.
نقاط ضعف
چه عواملی را میتوانید بهتر کنید؟
از چه مواردی باید دوری کنید؟
افرادی که در بازار شما فعال هستند، چه چیزهایی را به عنوان نقاط ضعف میبینند؟
چه عواملی باعث میشود فروش را از دست بدهید؟
این موارد را نیز، در قالب داخلی و خارجی در نظر بگیرید. آیا دیگران از نقاط ضعفی آگاهی دارند که شما نمیبینید؟ آیا رقیبهایتان کاری را بهتر از شما انجام میدهند؟ در این زمینه بهترین کار این است که واقعگرا باشیم و سریعتر با هر حقیقتِ ناخوشایندی روبرو شویم.
فرصتها
چه فرصتهای خوبی را میتوانید شناسایی کنید؟
از چه روندهای جالبی آگاهی دارید؟
فرصتهای مفید از مواردی مانند اینها حاصل میشوند:
تغییرات در فناوری و بازار، هم در مقیاس گسترده و هم محدود
تغییرات در سیاستهای دولت در حوزهی کاریِ شما
تغییرات در الگوهای اجتماعی، جمعیتی، سبک زندگی و غیره
رویدادهای محلی
نکته:
روشی مفید برای چگونه دیدن فرصتها این است که به نقاط قوت خود نگاه کنید و از خود بپرسید آیا این نقاط قوت، فرصتی را ایجاد میکنند؟ به همین شیوه، به نقاط ضعف خود نگاه کنید و بپرسید آیا از بین بردن این نقاط ضعف، فرصتی ایجاد میکند؟
تهدیدها
با چه موانعی روبرو هستید؟
رقیبهای شما چه کار میکنند؟
آیا استانداردهای کیفی یا ویژگیهای شغلی یا محصولات یا خدمات شما در حال تغییر هستند؟
آیا تغییر فناوری، آنالیز ماتریس SWOT موقعیت شما را تهدید میکند؟
آیا با مشکل بدهی و کمبود نقدینگی مواجه هستید؟
آیا نقاط ضعفتان میتواند کسبوکار شما را به طور جدی تهدید کند؟
نکته:
وقتی به فرصتها و تهدیدها نگاه میکنید، تحلیل PEST میتواند کمک کند تا از عوامل خارجی غفلت نکنید. عواملی مانند مقررات دولتی جدید یا تغییرات فناورانه در صنعت.
نکتههای بیشتر دربارهی ماتریس SWOT
اگر برای تدوین استراتژی از ماتریس SWOT به عنوان ابزاری جدّی استفاده میکنید و نه یک دست گرمیِ گاه و بیگاه، باید در به کارگیریِ آن ثابت قدم باشید.
- فقط اظهارات دقیق و قابل اثبات را بپذیرید (برای مثال به جای بیان کلی «به پولش میارزد» عبارت «در تأمین فلان مادهی اولیه، ۱۰ میلیون صرفهجویی در هزینهها به ازای هر تُن وجود آنالیز ماتریس SWOT آنالیز ماتریس SWOT دارد» را بپذیرید).
- فهرستهای طولانی نوشته شده را بیرحمانه هرس کرده و آنها را اولویت بندی کنید تا وقتتان را صرف فکر کردن به مهمترین عوامل کنید.
- اطمینان حاصل کنید که گزینههای ایجادشده، در فرآیند تدوین استراتژی، به مرحلههای بعدی هم منتقل میشوند.
- آن را در مناسبترین سطح به کار بگیرید. برای مثال، شاید به جای بهکارگیری در سطح مبهمِ کل شرکت، باید این ابزار را در سطح محصول یا خط تولید محصول به کار بگیرید.
- آن را در کنار ابزارهای دیگر استراتژیِ بکار بگیرید تا تصویر جامعی از وضعیتی که در آن هستید بهدست آورید.
برای نمونه
یک کسبوکارِ مشاورهای استارتاپی، از ماتریس SWOT استفاده کرده است. ببینید چگونه این تحلیل را به کار گرفته است:
نقاط قوت
ما میتوانیم خیلی سریع واکنش نشان دهیم، چرا که کاغذبازی نداریم و نیازی به تأیید مدیران بالادستی هم نیست.
ما میتوانیم خدمات پشتیبانیِ خیلی خوبی ارائه کنیم چراکه فعلا کار کمی داریم و این یعنی زمان زیادی داریم که به مشتری اختصاص دهیم.
مشاور ارشد ما شهرت زیادی در بازار دارد.
اگر بفهمیم برنامههای ما برای بازاریابی مؤثر نیستند، میتوانیم سریع تغییر مسیر دهیم.
مخارج کلی ما کم است، پس میتوانیم قیمت خوبی به مشتری پیشنهاد دهیم.
نقاط ضعف
شرکت ما حضور و شهرت کمی در بازار دارد.
ما کارمندهای کمی داریم و آنها هم مهارتهای اندکی در حوزههای فراوان دارند.
در مقابلِ غیبتهای اجتناب ناپذیر کارمندهای کلیدی یا ترک شرکت توسط آنها آسیبپذیریم.
نقدینگیِ ما در مراحل اولیه نامطمئن خواهد بود.
فرصتها
حوزهی کسبوکار ما در حال گسترش است و فرصتهای فراوانی برای موفقیت در آینده دارد.
دولت میخواهد کسبوکارهای محلی را تقویت کند.
ممکن است رقیبهایمان در هماهنگشدن با فناوریهای جدید، کند و آهسته عمل کنند.
تهدیدها
پیشرفتهای فناوری ممکن است این بازار را طوری تغییر بدهد که دیگر نتوانیم با آن هماهنگ شویم.
تغییری کوچک در تمرکز و برنامههای یکی از رقیبان بزرگ، میتواند همهی موقعیتی که در بازار بهدست آوردهایم را از بین ببرد.
در نتیجهی تحلیل آنها، ممکن است این شرکت مشاوره تصمیم بگیرد برای واکنش سریع و ارائهی خدمات ارزشمند به کسبوکارهای محلی و دولتی، تخصص پیدا کند. برای گرفتن بیشترین مقدار ممکن سهم بازار و صرفهجویی در بودجه تبلیغاتی موجود، بازاریابی با تمرکز بر روی رسانههای محلی خواهد بود و مشاوره هم تا جایی که ممکن است، باید نسبت به تغییرات در زمینهی فناوری بهروز بماند.
این ابزار تحلیل، همچنین کمک میکند تا بهتر بتوانیم انتخابهای استراتژیک پیش روی خود را شناسایی کنیم، (توجه داشته باشید که در اینجا استراتژی یعنی هنر تصمیم گیری و انتخاب بهترین گزینهها برای موفقیت در کسب و کار و نیز موفقیت در زندگی). به این ترتیب پس از شناخت دقیق فرصتها، تهدیدها (عوامل بیرونی)، نقاط قوت و ضعف (عوامل درونی) با ترکیب دوبهدوی عوامل بیرونی و درونی سعی میکنیم پاسخ پرسشهای زیر را پیدا کنیم.
ترکیب فرصتها و نقاط قوت: چگونه میتوان به کمک نقاط قوت به بهترین نحو ممکن از فرصتها استفاده کرد؟
ترکیب تهدیدها و نقاط قوت: چگونه میتوان با بهرهمندی از توانمندیهای خود، از تهدیدها و خطرات احتمالی پیش رو، اجتناب کرد؟
ترکیب فرصتها و نقاط ضعف: چگونه میتوان از فرصتهای پیش رو، برای غلبه بر نقاط ضعف خود استفاده کرد؟
ترکیب تهدیدها و نقاط ضعف: برای اینکه در مواجهه با تهدیدات پیش رو، ضعفهای خود را به کمترین حد ممکن برسانیم، چه تمهیداتی را باید لحاظ کرد؟
آنالیز کسب و کار با استفاده از ماتریس swot
آنالیز SWOT یک مدل برنامه ریزی استراتژیک سطح بالا است که به سازمان ها کمک می کند تا تشخیص دهند:
در کجاها عملکرد درستی داشته اند.
در کجاها می توانند پیشرفت داشته باشند.
آنالیز کسب و کار با استفاده از ماتریس swot
نوشته همراه استراتژی بازاریابی وارد بازار کار شوید. به اهیمت داشتن برنامه بازاریابی در کسب وکار ها پرداخته است.
SWOT علامت اختصاری کلمات زیر است:
Strenghths: قوت ها
Weaknesses: ضعف ها
Oppourtunities: فرصت ها
Threats : تهدیدها
چه زمانی برای انجام آنالیز SWOT مناسب است؟
معمولا آنالیز SWOT در آغاز فرایند برنامه استراتژی بازاریابی و یا در طول بازسازی برنامه استراتژی انجام می شود.
همه ی تیم رهبری را درگیر کنید!
آنها کسانی هستند که دید کاملی نسبت به سازمان دارند.
رهبران کسب وکار به شما کمک می کنند تا بینش بهتری نسبت به چشم انداز کسب کار و فضای رقابتی داشته باشید.
توصیه های مناسب تیم رهبری در مورد نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدها به شما کمک می کند تا:
در نهایت یک آنالیز SWOT موثر برای استفاده در فرایند برنامه بازاریابی داشته باشید.
نمونه ای از آنالیز SWOT:
برای ملموس شدن آنالیز SWOT یک الگو وجود دارد.
(مثال های زیر برای یک سازمان مالی خاص انجام شده است. اما آنالیز SWOT برای همه ی کسب وکارها قابل استفاده است.)
من در یک مثال فرضی نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدها را بر اساس کارت امتیازبندی متوازن تقسیم کرده ام.
(البته شما مجبور نیستید از کارت امتیازی متوازن برای موفقیت در این آنالیز استفاده کنید. با این حال این روش یک چارچوب قدرتمند برای شما فراهم می کند.)
نقاط قوت:
می توانید با پرسیدن این سوال شروع کنید:
ما در چه کاری موفق هستیم؟
قبول دارم که این یک سوال کلی است، اما در مراحل اولیه بحث باید همه پاسخ ها را بپذیرید.
خب حالا می توان کمی سوالات را دقیق تر کرد.
1. نقاط قوت مالی:
مهم ترین منبع رشد مالی شما چیست؟
مشتریان فعلی شما کدامند؟ محصول خاص شما چیست؟
ساختار هزینه – خدمات چگونه است؟
2. نقاط قوت مشتری:
علت افزایش مشتری چیست؟
آیا این افزایش از روش ارجاع (Refferal) و یا از طریق بخش خاصی از صنعت مانند خدمات درمانی یا خرده فروشی است؟
آیا آنها بیشتر خرده فروش یا عمده هستند.
چرا مشتریان، شما را از بین رقبا انتخاب می کنند؟
3. نقاط قوت داخلی:
شما به عنوان یک سازمان چه کاری را خیلی خوب انجام می دهید؟
آیا شما در صنعت خود نوآوری دارید؟
آیا ارتیاط مشتری و یا شراکای قدرتمندی دارید؟
4. نقاط قوت آموزش و رشد:
با توجه به نیروی کارتان در کجا شما وجه تمایزی دارین؟
آیا این مدل جبران خسارت (غرامت) است؟
آیا می تواند برنامه توسعه نیروی کار شما نقطه قوت شما باشد؟
فرهنگ شما چطور؟
نقاط ضعف:
بس از آن باید از از خودتان بپرسید:
آیا اصلا ما خوب هستیم؟
در کجاها فرصت هایی برای بهبود داریم؟
1. نقاط ضعف مالی:
بزرگ ترین ضعف مالی شما چیست؟
به عنوان مثال، شاید
بیشترمشتریان شما در یک صنعت چرخه ای قرار دارند؟
ممکن است بهترین محصول شما پایین ترین سود را داشته باشد.
2. نقاط ضعف مشتری:
از نظرمشتریان، شما در کجا نیاز به پیشرفت دارید؟
(این می تواند در محصولات سرمایه گذاری شما، مکان شما، قیمتهای رقابتی برای نرخ بهره و یا وام دادن باشد.)
3. نقاط ضعف داخلی:
شما در چه کاری ضعیف هستید؟
آیا شما فرصت هایی برای بهبود مدیریت پروژه برای ایجاد نمایندگی های جدید دارید؟
راه تماس جدیدی برای خدمات مشتری چطور؟
4. نقاط ضعف آموزش و رشد:
بزرگ ترین چالش شما با کارکنان چیست؟
آیا شما درک منفی ازفرهنگ سازمانی در بخش های خاصی از سازمان دارید؟
فرصت ها:
بعد از بحث در مورد تهدیدها، حالا به آینده نگاه کنید.
چه فرصت هایی را برای سازمان خود می بینید؟
1. فرصت های مالی:
بزرگ ترین فرصت برای بهبود مالی تان چیست؟
این ممکن است شروع یک خط تولید جدید، افزایش نگهداری مشتری و یا رفتن به یک منطقه جغرافیایی جدید باشد.
2. فرصت های مشتری:
در کجا می توانید به طور چشمگیری مشتریان بهتری داشته باشید؟
آیا می توانید ارتباط آنلاین خود را بهبود دهید؟
چه مواردی در مورد محصول (مرتبط با فروش) را می توان بهتر کرد؟
آیا امکان درک بهتر عادات خرید مشتری را دارید؟
3. فرصت های درونی:
با بهبود چه فرایندهایی آینده بهتری خواهید داشت؟
(این امر می تواند شامل شراکت هم باشد.)
4. فرصت های یادگیری و رشد:
چه فرصت هایی برای بهره وری بهتر کارکنان دارید؟
آیا موقعیت های آموزش متقابل کارکنان را دارید؟
آیا می توانید ترفندی برای بهبود فرهنگ خود و در نتیجه بقایتان ایجاد کنید؟
تهدیدها:
بعد از شناسایی فرصت ها، به سراغ بزرگ ترین تهدید ها می رویم.
چه چیزی می بینید که بطور بالقوه برای سازمان شما مضر است؟
1. تهدید آنالیز ماتریس SWOT های مالی:
چه تهدید هایی ممکن است به طور جدی بر شرایط مالی شما تاثیر بگذارد؟
(این می تواند قیمت پایین رقبا، مسایل مالی مربوط به شریک باشد.)
2. تهدیدهای مشتری:
بزرگ ترین نگرانیتان در حیطه مشتری چیست؟
آیا یکی از رقبای شما چک لیست هزینه ای را پیشنهاد می کند و می تواند برخی از سهم بازار شما را بگیرد.
نگه داشتن مشتری برایتان چه قدر سخت است؟ آیا به راحتی می توانید مشتریاتان را از دست بدهید؟
3. تهدیدهای داخلی:
چه حوزه های فعلی کسب وکارتان ممکن است بعدا به شما آسیب برساند؟ آیا به زودی محصولی را پخش می کنید که ممکن است به طور بالقوه با شکست مواجه شوید؟ آیا با ادغام و یا تغییراتی در کش مکش هستید؟
4. تهدیدهای یادگیری و رشد:
چه چیزی کارکنان شما را تهدید می کند؟
(این می تواند شامل بی ثباتی در بخش پشتیبانی مشتری، خروج کارکنان از سازمان شما و یا مقاومت یک بخش خاص در مقابل تکنولوژی جدید باشد.)
پس از اتمام جلسه طوفان ذهنی SWOT، گام های زیر را بردارید:
1. آنالیز خود را به یک ماتریس SWOT چهار بخشی تقسیم کنید.
همانطور که گفته شد آنالیز SWOT به شما کمک می کند نقاط قوت و ضعف را شناسایی کنید .
این نقاط کلیدی برای کسب وکارتان مفید و یا مضر هستد.
با توجه به مثال ماتریس بالا:
نقاط قوت و ضعف درون سازمانی هستند.
در حالی که فرصت ها وتهدیدها منشا خارجی دارند.
پس ازتکمیل فرایند طوفان ذهنی (brain storming)، بر روی نتایج زمان بگذارید و آنها را تقویت و یکپارچه کنید.این مساله به شما کمک می کند تا:
تمام فرصت های مثبت را ببینید.
هر گرایش منفی که می تواند بر استراتژی شما تاثیر بگذارد را شناسایی کنید.
روشی برای کار کردن بر روی کل آنها بیابید.
2. شروع به توسعه برنامه استراتژی خود کنید.
پیش از توسعه، باید به طور کامل همه ی موارد را در نظر بگیریرد.
از سوالات مطرح شده در نمونه آنالیز SWOT می توانید به دیدگاه هایی برسید. سپس دیدگاه ها را ساده و فیلتر کنید تا اهداف کلیدی در آن حوزه را به دست آورید.
آیا به نظر می رسد که شما باید فورا تنظیمات استراتژیک را در یک منطقه خاص انجام دهید.
آیا قبل از پرداختن به فرصت های توسعه بازار باید یک راه اندازی محصول جدید را مد نظر داشت؟
3. برای تغییرات در برنامه استراتژی خود با همه ی سازمانتان ارتباط داشته باشید.
در این مرحله به شما پیشنهاد می کنم تا تکنیک کاغذ قهوه ای را برای آنالیز SWOT با شراکت همه ی افراد سازمان خود اجرا کنید.
از ماتریس SWOT یک نسخه بزرگ آماده کنید.
از کارکنان بخواهید تا نکاتی که فکر می کنند از چشم تیم رهبری پوشیده مانده است را در هر قسمت از ماتریس بچسبانند.(می توانید از کارکنان بخواهید این کار را با اضافه کردن نامشان انجام دهند تا بتوان در صورت نیاز پیگیری کرد.)
این روش نه تنها روشی مناسب برای بحث درون سازمانی است، بلکه به رهبران فرصت مناسبی می دهد تا از نظرات کارکنان در این زمینه هم مطلع شوند.
4. هنگامی که شروع به اجرای یک استراتژی می کنید، برنامه هایی برای غلبه بر ضعف ها و دنبال کردن فرصت ها را تعیین و دنبال کنید.
به خاطر داشته باشید که کار با آنالیز SWOT تمام نمی شود. این اولین قدم برای داشتن یک استراتژی مناسب با توجه به شناسایی نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدها است. به طور خاص، می بایست اقداماتی برای اصلاح ضعف ها و استفاده از فرصت ها انجام داد.
نقاط ضعف: به عنوان مثال، اگر یکی از نقاط ضعف شما تعداد شعبه های ناکافی است. می توانید با یک ابتکار، شروع به پیاده سازی دستگاه خودپرداز بیشتر یا باز کردن شعبه های جدید در فروشگاه های مواد غذایی کرد.
فرصت ها: اگر شما فرصتی برای خط تولید جدید شناسایی کرده اید، شاید تصمیم بگیرید با یکی از نزدیک ترین مشتریانتان صحبت کنید تا نیازهای آنها را به طور کامل درک کنید. یا شاید تصمیم بگیرید نسخه اولیه محصول را فقط در یک ناحیه بفروشید.
آماده باشید بعد از کامل کردن اقدام کنید!
از آنالیز SWOT به عنوان ورودی برای اصلاح و توسعه بیشتر برنامه استراتژی خود استفاده کنید.
اگر احتیاج به کمک دارید:
یکی از موارد دوره برنامه استراتژی بازاریابی این است که به صورت کارگاهی و کاربردی به کمک چک لسیت ها و فرم ها و همراهی استاد راهنما می توانید این قدم ها را بردارید.
همچنین می توانید یک برنامه استراتژی بازاریابی مناسب برای کسب و کارتان تا پایان دوره بنویسید.
تا به حال بیش از سی دوره ی برنامه استراتژی بازاریابی برگزار شده است. شما نیز می توانید با ما تماس بگیرید تا برای کلاس های حضوری اطلاعات بیشتری در اختیارتان قرار بگیرد.
دیدگاه شما