دلایل عمده ریزش بازار

علت ریزش عمیق فعلی بورس/ دلیل فنی برای ریزش بیشتر بازار وجود ندارد

کارشناس بازار سرمایه صف های فروش موجود در بورس را حاصل ترس از آینده بازار برای افراد تازه وارد می داند و بازگشت اطمینان از حمایت دولت را بهترین راهکار برای ایجاد ثبات در این بازار معرف می کند.

به گزارش سرویس بورس مشرق، اصلاح، ریزش، سقوط و امثال آنها از جمله واژه‌هایی‌ست که این روزها در بازار سرمایه زیاد شنیده می‌شود. این بازار در حال حاضر روزهای قرمزی را پشت سر می گذارند و نباید از یاد برد که بسیاری از کارشناسان این مساله را هشدار داده بودند.

اصلاح بازار طی هفته های گذشته با بی تدبیری در دولت شروع شد و هربار که دولتمردان حرف از حمایت دلایل عمده ریزش بازار از بازار زدند، بازار عکس العمل متفاوت تری نشان داد و گاهی وضعیت بدتر شد. عرضه های آبشاری و بی منطق برخی شرکت های حقوقی در بورس نیز این وضعیت را بدتر کرده است.

۸۰ درصد ارزش بورس در اختیار ۲۵ درصد بنگاه‌ها

در عین حال به دلیل غلبه سهامداران بی‌تجربه و تازه‌وارد بر معاملات بورس، عملا انواع تحلیل‌های فنی درباره بازار بی‌اثر شده و هیجانات سهامداران تازه‌وارد تبدیل به تعیین‌کننده‌ترین عامل موثر بر روندهای بازار شده است.

محمد کاویانی کارشناس و فعال بازار سرمایه معتقد است، وضعیت فعلی بورس با بازگشت اطمینان به دولت و ایجاد فضای ذهنی مثبت به سوددهی بازار که در حال حاضر در اکثر سهامداران تازه کار از بین رفته است، تاحدود زیادی می تواند تعادل را به بازار سرمایه برگرداند.

گفت و گو با کاویانی را در ادامه می خوانید:

* رشدهای غیرمنطقی ابتدای سال، نویددهنده ریزش‌های بعدی بود

به عنوان اولین سوال بفرمایید مقصر اصلاح یا ریزش بورس در هفته های گذشته چه افراد، گروه ها و شرکت هایی هستند؟

کاویانی: بسیاری از سهامداران از ریزش های بازار سرمایه طی روزهای گذشته بسیار نگران شده اند و رفت و برگشت های بازار هم بر این مساله تاثیر زیادی گذاشته است. اصلا نمی توان اتفاقات هفته های گذشته را به فرد یا گروه خاصی نسبت داد.

اینکه افراد با مصاحبه های تلویزیونی و خبری به دنبال انداختن مشکل بر گردن دیگران هستند، نه تنها مشکل را برطرف نمی کند، بلکه بر بی اعتمادی موجود در بازار نیز دامن می زند. سهامداران و افراد حاضر در بورس باید بدانند اصلاح، سقوط، ریزش و نوسان در ذات بورس قرار دارد و همه باید خود را برای چنین روزهایی اماده کنند.

با رشد بازار سرمایه طی ماه های گذشته، کارشناسان چنین اصلاحی را پیش بینی می کردند؟

کاویانی: رشد شتابان بازار در سه ماه اردیبهشت، خرداد و تیر سال جاری که بیشتر در سهام های دولتی شاهد آن بودیم، دلایل عمده ریزش بازار دلایل عمده ریزش بازار سبب رشد بسیار بالای شاخص کل بورس شد. به نظر می رسد این رشد در تاریخ بورس ایران بی سابقه بوده باشد. شاخص از ابتدای سال از 500 هزار واحد به 2 میلیون و صد هزار واحد رسیده است. اگر دولت رشدهای این چندماه را کنترل می کرد، شاید شاهد ریزش های مردادماه نبودیم. طی همین مدت برخی از سهام ها نزدیک به سه تا چهار برابر شده اند. این رشد که به سرعت رخ داد شاید ریزش در بازار را نیز خبر می داد که ریزش 600 هزار واحدی را شاهد بودیم.

* دلیل فنی برای ریزش بیشتر بازار وجود ندارد

صف های فروشی که در حال حاضر ایجاد شده، حجم پول بسیار بالایی برای آن نیاز است، این مساله چگونه تحلیل می دلایل عمده ریزش بازار شود؟

کاویانی: صف های فروش طی این مدت به بالاتر از 50 هزار میلیارد تومان رسیده بود که نشان می داد تعداد زیادی از سرمایه گذاران وارد شده به بورس خواهان فروش سهام خود هستند که در بلندمدت می تواند این مساله خطرناک باشد. عدم حمایت از بازار سرمایه می تواند منجر به هجوم نقدینگی به سایر بازارهای موازی بورس شود که این خود مشکلاتی را ایجاد خواهد کرد و منجر به التهابات بیشتری خواهد شد.

با این صف های فروش چند میلیونی شاهد حجم معامله بالایی نیستیم؛ چرا؟

کاویانی: طی روزهایی که شاهد صف های فروش بودیم میزان حجم معامله صورت گرفته در بورس بسیار پایین تر از آن چیزی بود که در روزهای سبز بازار معامله می شد. این نشان می دهد یک ترس در بازار وجود دارد که افراد دست از معامله کردن کشیده اند و البته خریدهای هدفمند و برنامه ریزی شده برای حمایت از بازار نیز وجود ندارد.

در حال حاضر چه مولفه‌هایی بر روی بازار سرمایه تاثیرگذار هستند؟

کاویانی: آنچه مشخص است باید دو پارامتر مهم را در بورس مورد ارزیابی قرار دهیم. اول نرخ ارز و دوم نرخ تورم. برای اینکه بتوانیم درست بازار را تحلیل کنیم باید این دو پارامتر را مورد توجه قرار دهیم. دلیلی برای ریزش شاخص در حال حاضر نسبت به نرخ های تورم و ارز وجود ندارد. تورم عدد بالای 30 درصد را نشان می دهد. نرخ ارز نیمایی هم هر روز در حال افزایش است. نگاه بازار سرمایه در اکثر مواقع به بازار ارز است و در این بازار کاهش رخ نداده است که بخواهیم از این طریق ریزش بازار سرمایه را توجیه کنیم.

* ذهنیت سهامداران به بازار سرمایه منفی شده است

با این شرایط پس علت ریزش بازار طی هفته های گذشته چه بوده است؟

کاویانی: ریزش اصلی بازار طی هفته های گذشته بیشتر جنبه روانی و احساسی دارد تا جنبه واقعی. یعنی سهامداران ذهنیت منفی نسبت به بازار سرمایه پیدا کرده اند.

برخی کارشناسان شاخص p/e بازار را با واقعیت های اقتصادی همخوان نمی دانند؟

کاویانی: نکته بعدی باید در خصوص شاخص p/e بازار و نمادها بیان شود. دوره ای که این شاخص 5 یا 6 واحد بود دیگر گذشته است. الان p/e متوسط بازار باید 12 یا 13 واحد باشد. یعنی پایین آمدن این شاخص دیگر توجیهی ندارد. این مساله را می توان با توجه به شناور بودن سهام موجود در بازار و میزان نقدینگی شناور در جامعه به طور کامل مشاهده کرد. رشد نقدینگی بسیار بالا در اقتصاد آیا این اصلاح را می تواند توجیه کند. اصلا نمی توان با این رشد نقدینگی به دنبال اصلاح در بازار سرمایه بود. اصلا نمی توان با این حجم نقدینگی از p/e زیر 15 حمایت کرد. در گذشته و با p/e کم، سود آوری بنگاه ها بیشتر در میزان معامله مورد توجه قرار می گرفت.

پس رشد شاخص طی 5 ماه گذشته را چگونه می توان توجیه کرد؟

کاویانی: نباید طی 4 ماه ابتدای سال این حجم از رشد در بازار سرمایه رخ می داد. دولت می توانست این رشد را طی یک سال در بازار ایجاد کند و باصطلاح بازار را کنترل کند. سرعت رشد شاخص کل در بورس طی این مدت می توانست در زمان بیشتری اتفاق بیافتد و این مساله اصلاح نیز با قدرت کمتری رخ می داد.

* ابزارهای تحلیلی در بازار فعلی کارکرد ندارند

بسیاری از تحلیل ها در بازار سرمایه درست از آب در نمی آید و تحلیلگران نمی توانند بازار را تحلیل کنند. علت چیست؟

کاویانی: در شرایط فعلی بازار، هیچ یک از تحلیل های تکنیکال و بنیادی در بازار سرمایه دلیلی بر این اصلاح ندارند و اساسا در حال حاضر نمی توان شاخص را دیگر با تحلیل های ریاضی مورد ارزیابی قرار داد. شرایط صف های خرید و فروش که در بازار وجود دارد و اساسا تشکیل صف باعث این شده است که قدرت تحلیل از بین برود و دیگر نتوان از ابزارهای تحلیلی استفاده کرد.

علت واقعی شروع ریزش چه بود؟

کاویانی: ماجرای منتفی شدن عرضه دارا دوم طی هفته های گذشته بهانه ای برای اصلاح بازار شد. به نظر می رسد اصلاح بازار باید رخ می داد و اگر رشد شتابان شاخص طی ماه های گذشته را نداشتیم، می توانستیم در زمان دیگری شاهد این اصلاح باشیم.

اگر رشد، درست و اصلاح نیز به موقع رخ می داد، به اندازه زمان فعلی عمیق و ترسناک نبود. اصلاح و نوسان در ذات بورس است و قرار نیست بورس همیشه مثبت باشد و شاخص هم همیشه سبز باشد و هیچ گاه هم بازار برای همیشه منفی نخواهد بود.

آیا دولت در بازار سرمایه طی ماه های گذشته درست سیاست گذاری کرده است؟

کاویانی: البته که باید پذیرفت رفتار اداره بازار در ماه های گذشته اشتباه بوده و دولت حرکت شتابان بورس را کنترل نکرد. طی سال های گذشته من به یاد نمی آورم شاخص بورس این چنین با سرعت رشد کرده باشد. شاخص کل بورس در ابتدای سال 510 هزار واحد بوده است و هم اکنون که شاهد ریزش بازار هستیم، شاخص 200 درصد رشد داشته است. چنین رشدی را تاکنون نداشته ایم. شاخص طی 3 ماه بیش از 4 برابر شده است. در گذشته اصلا شاهد چنین رشدی نبوده ایم و این سرعت رشد در هیچ سالی نبوده است. رشد شتابان سبب ریزش عمیق در شرایط فعلی شده است.

* دوقطبی صف خرید یا صف فروش باید از بین برود

تشکیل صف های خرید یا صف های فروش چه تاثیراتی را بر این رشد و اصلاح داشته است؟

کاویانی: یکی از نکات منفی بازار طی ماه های گذشته وجود دو قطبی صف خرید یا صف فروش برای اکثر نمادهاست. یعنی یا سهمی در صف خرید است و یا در صف فروش. عدم وجود حالت نرمال در بازار طی ماه های قبل سبب شده است که سهامداران جدید از منطق معامله در بازار سرمایه با خبر نباشند و تعادل در خرید و فروش وجود نداشته باشد. در برخی روزها بازار تماما در صف فروش است و در برخی روزها هم بازار در صف خرید فرو فته است. این مساله به حیات بازار سرمایه ضربه خواهد زد.

کاهش حجم معامله و خروج پول جه معنایی در این بازار دارد؟

کاویانی: در حال حاضر میزان حجم معامله در بازار بسیار اندک است و بازار اصطلاحا خریداری ندارد و فقط صف فروش شکل گرفته است.

* چه کسی باید از بورس حمایت کند؟

موضوع حمایت از بازار سرمایه این روزها بسیار شنیده می شود، وظیفه کدام نهادها حمایت از بورس است؟

کاویانی: گفته می شود که باید از بازار حمایت شود. بازار برای حمایت نیاز به نقدینگی دارد که این نقدینگی باید وارد بازار شود. این نقدینگی باید در این شرایط از طریق صندوق حمایت از بازار و شرکت های تامین سرمایه تامین شود. این حمایت باید همه جانبه باشد.

برخی دایم از جمع شدن صف های فروش در وضعیت قرمز صحبت می کنند. این صف ها جمع شود، مشکل بازار حل می شود؟

کاویانی: جمع شدن صف های فروش که طی روزهای گذشته تا حدودی رخ داده است، علاج درد فعلی بورس نیست و باید فروشندگان در این بازار را متقاعد کنیم از صف های فروش خود فاصله بگیرند. باید این اطمینان به سهامداران داده شود که سرمایه شما از بین نخواهد رفت. فروشنده ها باید از رفتن به صف های فروش پشیمان شوند تا بازار به یک وضعیت متعادل برسد. الان نگرانی وجود دارد این اصلاح تا چند درصد دیگر قرار است ریزش داشته باشد. برای وضعیت فعلی بازار باید یک کف قرار داده شود تا سهامداران مطمئن شوند از وضعیت فعلی وضع خراب تر نمی شود.

* برخی تحلیل ها وضعیت بازار را بدتر می کند

برخی برای جمع کردن فالوئر و بالا بردن تعداد اعضای کانال های خود تحلیل هایی ارائه می کنند که با بازار سرمایه همخوانی ندارد. سهامداران با این وضعیت باید چه کاری انجام دهند؟

کاویانی: باید کارشناسان به صورت تحلیلی با مردم و سهامداران صحبت کنند و علت های رشد و اصلاح را برای آنها به صورت واضح توضیح دهند. من از فعالان بازار و تحلیلگران و کارشناسان گلایه دارم که چرا در چنین وضعیتی تحلیل رنگ و بوی خود را از دست داده است.

برخی از کارشناسان معتقدند p/e بازار در حال حاضر 17 است و در حال رواج دادن این مفهوم بین سهامداران خرد هستند و آنها هم به دلیل آموزش ندیدن بر اساس این تحلیل رفتار می کنند و صف های فروش هر روز وضعیت بدتری پیدا می کند. یک سری صحبت ها توسط کارشناسان بیان می شود ولی علت این رفتار در بازار بیان نمی شود و این مساله می تواند تا حدود زیادی سهامداران را دچار سردرگمی کرده است.

اصلا اقتصاد ما ظرفیت این شاخص با این عدد را دارد؟

کاویانی: برخی از کارشناسان برای آنکه خود را بین اهالی بازار سرمایه محبوب کنند، از ادبیاتی استفاده می کنند که اصلا درست نیست و بیشتر سهامداران را با مشکل مواجه می کند. طولانی مدت بودن اجرای طرح های توسعه سبب شده است شرکت های تولیدی در کشور با کاهش سود مواجه شوند و ارزش ذاتی انها با سرعت کمی رشد پیدا کند. این مساله جزو چالش هایی است که شرکت ها با ان دست و پنجه نرم می کنند که سودآوری شرکت ها با مشکل مواجه شده است.

از دیگر سو، با توجه به نرخ تورم و نرخ ارز و انتظار آتی به بازار سرمایه می توان انتظار داشت که بنگاه های اقتصادی ارزش جایگزینی آنها رشد داشته باشد که این مساله دلیلی بر رشد سهام شرکت ها خواهد بود و اینکه این p/e بالا رفته است به دلیل سود کمتری است که نسبت به قیمت بازاری آنها کسب کرده اند. به عبارت دیگر، اصلا شرایط اقتصادی ما اجازه نمی دهد این شاخص این همه رشد کند. اما p/e شرکت‌ها متناسب با نقدینگی و تورم رشد داشته است.

یعنی سود شرکت‌ها متناسب با نقدینگی در کشور و سرمایه شرکت‌ها رشد نکرده است؟

کاویانی: البته باید این مساله را نیز بیان کرد که سود و ارزش جایگزینی با یک مقیاس رشد نمی کنند و کارشناسان بیان نمی کنند که رشد نقدینگی در کشور متناسب با ظرفیت تولیدی بنگاه ها رشد نکرده است. سرمایه شرکت ها طی 15 سال گذشته از نقدینگی بسیار عقب مانده هستند و سرمایه ها بسیار کوچک مانده اند و باید این مساله را برای بازار سرمایه حل کرد. قانونی که مجلس برای این موضوع تصویب کرد در همین راستا بوده است که بنگاه ها تجدید ارزیابی برای سرمایه های خود ارائه کنند تا شاید کمبود رشد سرمایه خود را نسبت به رشد نقدینگی جبران نمایند.

در اکثر روزها بازار در ابتدا مثبت و سپس با کاهش روند شاخص مواجه می شود. علت این مساله چیست؟

کاویانی: وضعیت بازار طوری شده است که فعالان بازار به دنبال آن هستند که در ابتدای صبح به دنبال سرخطی زدن هستند. این بدترین وضعیت برای بازار سرمایه است. برخی به دنبال آن هستند که به سمتی حرکت کنند که پول به آن نماد رفته است. این مساله سبب شده است که سهام های دولتی در طی این مدت به شدت رشد داشته باشند. شاخص کل هم متاثر دلایل عمده ریزش بازار از این سهام ها به سمت رشد غیر متعارف رفته است. در زمان هایی که هم که بازار به سمت اصلاح کوچک در حال حرکت بود، حمایت های ناکارآمد و بدون برنامه از این سهام های دولتی سبب شد، باز هم این نمادها مثبت باشند و اصلاح به درستی رخ ندهد.

* 5.5 میلیون کد بورسی جدید وارد بورس شده است

برخی رشد تعداد افراد حاضر در بازار سرمایه را علت وضعیت فعلی می دانند. نظر شما چیست؟

کاویانی: از ابتدای اردیبهشت تا کنون بیش از 5.5 میلیون کد بورسی جدید صادر شده است. این افراد به تازگی خرید و فروش را شروع کرده اند و سودهای کمی را به دست آورده اند که بازار وارد فاز اصلاح شده است. عمده صف های فروش را این افراد تشکیل می دهند که نگران از دست دادن سرمایه خود هستند. پس یک رفتار هیجانی در بازار شکل گرفته است که عمده تحلیل ها را از درجه اعتبار می اندازد. نگرانی اصلی برای همین افراد است که برخی بر خلاف هشدارهایی که به آنها داده شده است بخشی از سرمایه زندگی خود را نقد کرده اند و وارد بازار سرمایه شده اند و هم اکنون شاهد کوچک شدن سرمایه خود هستند. این مساله در صورتی که دولت از بازار حمایت کنند می تواند سردرگمی موجود میان این سهامداران تازه وارد را کاهش داده و از التهابات بیشتر جلوگیری کند.

چه کسانی در این وضعیت بازار سود کرده و چه افرادی دچار زیان شده اند؟

کاویانی: افراد باتجربه در بورس که سالهاست دلایل عمده ریزش بازار در بازار سرمایه حضور دارند، انقدر سود کرده اند که در حال حاضر تنها بخشی از سود خود را از دست داده اند. اما افراد تازه وارد نه تنها سود خود را که اصل سرمایه خود را در خطر می بینند. ترس و نگرانی موجود در بازار و عدم اطمینان از حمایت های دولت سبب تشکیل صف های فروش چند میلیونی در اکثر سهم ها شده است. باید مشکل ذهنی که در حال حاضر بازار با آن مواجه است را بر طرف کرد و این اطمینان به اهالی بازار سرمایه را داد که دولت حامی بازار سرمایه است و اگر با منطق و درست معامله کنند می توانند در میان مدت و بلند مدت سودهای خوبی کسب نمایند.

چرا شاخص منفی شد؟ / دولت متهم اصلی است؟

امروز بازار سهام در دومین روز معاملاتی با افت گسترده‌ای رو به رو شد. کارشناسان بازار سرمایه عمده‌ترین دلایل ریزش شاخص را حجم پایین معاملات و نقدینگی ارزیابی کردند و معتقدند دولت عامل اصلی ریزش شاخص بورس است.

امروز در دومین روز معاملاتی هفته جاری شاخص کل باز هم با تحرکات منفی همراه شد و با ۲۵ هزار واحد افت در محدوده یک میلیون و ۳۵۱ هزار واحد قرار گرفت. کارشناسان بازار سرمایه هفته‌های گذشته گفته بودند اگر شاخص کانال ۱٫۴ میلیون واحد را از دست بدهد با سرعت تندتری به تحرکات منفی خود ادامه می‌دهد.

برخی از کارشناسان بازار سرمایه همواره به نحوه محاسبه شاخص نقد داشتند و معتقدند عددی که شاخص نشان می‌دهد، بیانگر کل بازار نیست. البته برخی دلایل عمده ریزش بازار دیگر از کارشناسان هم معتقدند زمانی که شاخص کل با افت گسترده رو به رو می‌شود با عرضه‌اولیه و پذیره‌نویسی در بورس اقدام به شاخص‌سازی می‌کنند تا اندکی از افت و ریزش شاخص جلوگیری شود.

درباره علت منفی شدن شاخص کل بورس محمد خبری‌زاد، کارشناس بازار سرمایه می‌گوید: گر بخواهیم دلایل اصلی وضعت فعلی بازار را تشریح کنیم دو دلیل کمبود نقدینگی و بی‌اعتمادی از عوامل عمده در جا زدن بازار هستند.

خبری‌زاد با اشاره به کمبود نقدینگی در بازار سرمایه ادامه داد: بی‌پولی عجیبی در بازار موج می‌زند و یکی از دلایل اصلی آن روند استفاده دولت و بانک مرکزی از بازار سرمایه به عنوان یک بنگاه تامین مالی است. انتشار و فروش اوراق دولتی در شهریور ماه، کاملا بازار سرمایه را خالی از پول کرده و در کنار آن عرضه‌های اولیه صورت گرفته و پذیره‌نویسی‌های اخیر ، ضربه نهایی را بر پیکر بی‌جان بازار وارد کرده است.

این کارشناس بازار در بخش دیگری گفت: همین اتفاقات و ادامه‌دار بودن روند منفی بازار باعث بی‌اعتمادی شدید سرمایه‌گذاران حقیقی و خروج پول توسط این افراد از بازار با وجود ارزنده شدن اکثریت نمادها در روزهای اخیر دلایل عمده ریزش بازار است.

خبری‌زاد در این باره افزود: تغییرات رخ داده شده در نرخ بهره اوراق با درآمد ثابت در بازار سرمایه و تغییرات در نرخ بهره بین‌بانکی نیز در ادامه سیاست‌های قبلی دولت بوده که کار را از نظر روانی برای بازار بدتر از قبل کرده است. وضعیت این روزهای بازار نشان می‌دهد، دولتمردان بعد از انتخابات کاملا بازار سرمایه را به حال خود رها کرده اند و بازار سرمایه از اولویت آنها خارج شده است.

۳ عامل تاثیرگذار در ریزش اخیر شاخص بورس

تهران- ایرنا- یک کارشناس بازار سرمایه با اشاره به عوامل اصلی تاثیرگذار در ریزش اخیر شاخص بورس، گفت: با وجود مشکلات فعلی، بازاری بهتر از بورس وجود ندارد که سهامداران بتوانند سرمایه‌های خود را برای کسب بازدهی بیشتر وارد آن بازار کنند.

"مهدی عباسلو" امروز (چهارشنبه) در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی ایرنا به اصلی ترین عوامل تاثیرگذار بر روند نزولی بازار اشاره کرد و افزود: نخستین موضوع، مسایل مطرح شده در خصوص توافق بر سر برجام و احتمال کاهش نرخ ارز است که در وضعیت فعلی، این موضوع به عنوان مهمترین مساله در ریزش بازار تلقی می شود.

وی اظهار داشت: با توجه به شکل گیری توافقات بین ایران و عربستان و ارائه مجوز بازگشایی دفاتر کنسول گری در دو کشور، این احتمال وجود دارد که توافق برجام به زودی به مرحله نهایی برسد؛ بنابراین ترس فعلی بازار ناشی از احتمال افت قیمت دلار است.

عباسلو خاطرنشان کرد: تجربیات به دست آمده حاکی از آن است که نمی توان چندان شاهد کاهش شدید قیمت ارز در بازار بود، شرایط اقتصادی حاکم در کشور نشان دهنده آن است که قیمت و ارزش واقعی ارز باید در محدوده های فعلی باشد و نباید زیاد در انتظار کاهش شدید نرخ ارز در بازار بود.

این کارشناس بازار سرمایه گفت: سهامداران باید نسبت به این موضوع آگاه باشند که حتی اگر نرخ دلار وارد مدار نزولی شود کوتاه مدت خواهد بود، زیرا به طور حتم نرخ ارز دوباره به محدوده های فعلی باز می گردد.

شایعه‌ای که در بازار به حقیقت پیوست

وی به دیگر عامل موثر در بازگشت شاخص بورس به مدار نزولی تاکید کرد و افزود: شایعه تغییر رییس سازمان بورس و نیز دیگر ارکان این بازار از جمله مسایل تاثیرگذار بر روند اخیر معاملات بورس بودند، این خبر در ابتدا و در میان فعالان حاضر در بازار همراه با شک و تردیدهایی بود، اما اکنون به نظر می رسد جنبه عملیاتی یافته است.

عباسلو با بیان اینکه این امر به عنوان یکی از ریسک های بازار تلقی می شود و بهتر است که اگر قرار بر تغییر رییس سازمان بورس است هر چه زودتر این اقدام اجرایی شود، خاطرنشان کرد: نباید اجازه داد تا تغییرات مدیریتی سازمان بورس، زمینه ایجاد اثرات فرسایشی و منفی در بازار فراهم شود، در صورت عدم تغییر بهتر است ابهام ایجاد شده در این زمینه برطرف شود تا بازار بتواند بر مدار صعودی خود بازگردد.

خروج نقدینگی

این کارشناس بازار سرمایه افزود: انتشار اوراق و خروج نقدینگی از بازار باعث ایجاد ترس در این بازار شد و نباید در زمانی که شاخص بورس وارد روند منفی می شود خروج نقدینگی از بازار صورت گیرد.

وی ادامه داد: این مسایل باعث ایجاد بی اعتمادی نسبت به معاملات بازار سرمایه می شود، انی موضوع سبب جلوگیری سرمایه گذاران از ورود سرمایه هایشان به بورس و حتی خروج نقدینگی ها از این بازار خواهد شد.

عباسلو با تاکید بر اینکه به طور حتم به دنبال کاهش قیمت ارز به دلیل توافقات ایجاد شده در برجام بسیاری از شرکت ها از این اتفاق، منتفع خواهند شد، گفت: صنعت خودروسازی، بانکداری و بیمه به دلیل بهبود معاملات بین المللی از این اتفاق، منتفع خواهند شد، پس چه دلیلی دارد که اکنون این صنایع هم ترس از توافق در برجام و کاهش نرخ دلار داشته باشند و با قرار گرفتن در صف فروش منجر به روند منفی بازار شوند.

این کارشناس بازار سرمایه معتقد است که روند منفی در این صنایع ناشی از وجود جو منفی در بازار است که به شدت این صنایع را تحت تاثیر خود قرار داد.

فرش قرمز برای سهامداران با انتشار گزارشات مثبت شرکت های بورسی

وی به انتشار گزارشات مثبت سه و ٦ ماه شرکت های مانند پتروشیمی و پالایشی ها اشاره کرد و اظهار داشت: انتشار گزارشات منجر به ورود دوباره سهامداران به بازار و تصمیم برای خرید سهام با ارزش خواهد شد، اما باید در ابتدا جو بی اعتمادی از سر بازار برداشته شود تا بتوان دوباره شاهد ورود نقدینگی های کلان به این بازار باشیم.

عباسلو به عدم جذابیت بازارهای موازی با بورس مانند خودرو، ارز، سکه، طلا و مسکن برای سرمایه گذاری تاکید کرد و گفت: سهامداران نسبت به این موضوع واقف هستند که با سرمایه گذاری در این بازارها، مشمول مالیات می شوند و دیگر بازدهی خوبی نصیب سرمایه گذاران نخواهد شد.

سه ریسک مهم و تهدیدکننده معاملات بورس

این کارشناس بازار سرمایه به ریسک های تهدیدکننده معاملات بورس تاکید کرد و افزود: بازار سهام در نیمه دوم سال تحت تاثیر سه ریسک خواهد بود، مسایلی مانند نرخ ارز، قیمت گذاری دستوری و افزایش نرخ بهره بر روند بازار تاثیرگذار هستند و می توانند منجر به تاثیرات منفی بر معاملات شوند.

وی اظهار داشت: در مقابل، پیش بینی های صورت گرفته حاکی از افزایش قیمت نفت و فلزات اساسی در نیمه دوم سال جاری است که این مسایل می توانند با تاثیر مثبت بر روند معاملات بازار همراه شوند.

عباسلو وضعیت بازار در نیمه دوم سال را بهتر از نیمه نخست ارزیابی کرد و گفت: تعیین تکلیف موضوع برجام و مسایل مربوط به مدیران سازمان بورس از جمله عواملی هستند که بر تصمیم گیری سهامداران تاثیرگذار هستند و سبب جذابیت سرمایه گذاری در بورس نسبت به دیگر بازارها خواهد شد، زیرا بازاری بهتر از بازار سهام وجود ندارد.

به گزارش ایرنا، شاخص کل بازار بورس روز گذشته (سه‌شنبه، ۲۰ مهرماه) با ۳۸ ‌هزار و ۷۷۲ واحد کاهش در جایگاه یک ‌میلیون و ۴۱۸ هزار واحدی قرار گرفت.

۳ دلیل اصلی ریزش سهمگین بیت کوین

امروز با تداوم ریزش بیت کوین، قیمت این ارز دیجیتال به زیر سطح ۲۷,۵۰۰ دلار سقوط کرد. سایر رمزارزها هم به طبع کاهش یافته و ارزش کل بازار در ۲۴ ساعت گذشته ۶٫۵ درصد کاهش یافت. با وجود رکود مداوم قیمت، سرمایه‌گذاران کماکان به انباشت ادامه می‌دهند و نرخ خالص خروج بیت‌کوین از صرافی‌های متمرکز در دو هفته گذشته از ۱٫۷ میلیارد دلار عبور کرد.

اما چه اتفاقاتی نیروی نزولی حاکم بر کل بازار را افزایش داده است؟ ما در این مطلب قصد داریم به بررسی سه دلیل اصلی کاهش بیشتر قیمت بیت‌کوین بپردازیم. با ما همراه باشید.

تاخیر در ارتقای شبکه اتریوم به اثبات سهام:

برخلاف همیشه، این بار سقوط قیمت اتریوم بیت‌کوین را قربانی خود کرد. اتریوم به دلیل تاخیر در راه‌اندازی ارتقای شبکه‌اش، برای اولین بار پس از چهارده ماه به پایین‌ترین سطح در ۱,۴۲۳ دلار کاهش یافت.

افزایش نرخ بهره فدرال رزرو:

در ماه می امسال، بانک فدرال رزرو شاخص قیمت مصرف کنندگان (CPI) را ۸٫۶ درصد افزایش داد که در ۲۲ سال گذشته سابقه نداشته است. براساس گزارشات، در ماه‌های ژوئن و جولای نیز با افزایشی دیگر روبرو خواهیم بود. این مسئله از ریسک‌پذیری سرمایه‌گذاران کاسته و آنها را به سمت دارایی‌های کم‌خطرتر سوق می‌دهد.

شاخص ترس و طمع بیت‌کوین در منطقه ترس شدید است:

به دلیل وضعیت نامطلوب اقتصاد جهانی، شاخص «ترس و طمع» بیت‌کوین در طی ماه گذشته در موقعیت ترس شدید قرار داشت. بیت‌کوین امروز در زیر سطح ۲۷۵۰۰ دلاری معامله می‌شود و حتی می‌تواند بیشتر از این کاهش یابد.

۹ عامل اصلی ریزش بازار سهام که باید مدیریت شود

مهر /تحليلگر اقتصادي با تشريح علل ۹ گانه ريزش شاخص بازار سهام گفت: افت شديد بازار سهام نه اصلاح طبيعي بازار بلکه ناشي از تصميم گيري‌هاي اشتباه و بد موقع دولتي بوده است.

بورس تهران پس از ثبت تاريخي‌ترين رشد شاخص کل در اولين ماه تابستان، در مردادماه با ريزش شديد مواجه شد که در ۲۰ ماه گذشته بي‌سابقه بود و موجب شد نماگر سهام پس از تجربه سقف تاريخي ۲ ميليون و ۷۸ هزار واحد در نوزدهمين روز اين ماه، نه فقط از سوپر کانال دو ميليون واحد عقب نشيني کند بلکه تا کف کانال يک ميليون و ۶۰۰ هزار واحد نيز سقوط کرد. درباره علل و عوامل شکل گيري اين افت تاريخي و پرحاشيه نکاتي وجود دارد که لازم است مورد مداقه قرار گيرد.

لزوم ارائه تحليلي درست از عوامل شکل گيري سقوط شاخص از آن جهت داراي اهميت ويژه است که بازار سهام ايران در حال حاضر به بازاري با ۵۰ ميليون فعال تبديل شده است و قابل قياس با سالهاي گذشته نيست و لازم است مسئولان اجرايي کشور از رئيس جمهور تا وزراي اقتصادي و مديران بازار سرمايه در مواجهه با آن، اعم از سياست گذاري و تصميم گيري يا حتي اظهارنظر شفاهي دقت نظر بيشتري به خرج دهند و با افزايش مشورت پذيري از اهل فن و خبرگان بازار، تصميماتي درست را به موقع و بدون واردآوردن شوک به بازار اتخاذ کنند. چراکه افت شديد بازار سهام يا به تعبيري، سقوط بازار سهام يا ايجاد اختلال در روند طبيعي حرکت بازار نه فقط از حيث اقتصادي بلکه در ابعاد سياسي، امنيتي، اجتماعي و حتي فرهنگي نيز مي‌تواند ايجاد چالش کند.

همين‌ها بهانه گفتگوي ما با دکتر محمدطاهر رحيمي، کارشناس اقتصادي شد که مشروح آن از نظرتان مي‌گذرد.

۱- هجوم نقدينگي به بازار سهام؛ ضعف شديد عرضه

رحيمي در گفتگو با خبرنگار مهر درباره علل سقوط شاخص بازار سهام گفت: آنچه طي يکسال اخير و به ويژه ۶ ماهه گذشته باعث رشد شتابان بورس شد، فشار نقدينگي بود چرا که در بازارهاي موازي مانند بازار مسکن، ارز، سکه و طلا به دليل نزديکتر شدن کشش قيمتي تقاضا به صفر - که ناشي از کاهش قدرت خريد اکثريت مردم و نقدشوندگي پايين اين بازارها به نسبت بازار سهام بود- نقدينگي به سمت بازار سهام هجوم آورد.

وي افزود: اما سوال اينجاست که مسئولين دولتي و اعضاي شوراي عالي بورس باوجود آنکه مي‌دانستند با کاهش نرخ‌هاي بهره در بازار پول (نظام بانکي) از کانال کاهش نرخ بهره بين بانکي - که با عرضه ذخاير توسط بانک مرکزي و کاهش نسبت تسهيلات به سپرده حاصل شده بود- و در شرايطي که تورم عددهاي ۳۰ و ۴۰ درصدي را در مي‌نورديد، سرعت تبديل شبه پول به پول و هجوم پول به بورس شدت مي‌گيرد، چرا در راستاي توسعه طرف عرضه يعني افزايش ظرفيت عرضه سهام در بورس قدمي جدي بر نداشتند؟! اين بي عملي در حالي بود که در سال ۹۸ شاخص کل در عددهايي کمتر از ۳۰۰ هزار واحد قرار داشت و مجلس و دولت و سازمان بورس مي‌توانستند با تدوين قوانيني مدون براي افزايش شناوري سهام در شرکتهاي بورسي، تسريع در افزايش سرمايه‌ها به ويژه از محل آورده نقدي و مطالبات سهامداران و نيز افزايش عرضه اوليه شرکتهاي بزرگ دولتي، گامي بزرگ در جهت توسعه و تعميق بازار سرمايه و نيز متعادل کردن رشد بازار و از طرف ديگر کنترل هجوم نقدينگي به سمت بازار و هدايت آن به سمت توليد بردارند. اما مي‌بينيم بعد از رسيدن شاخص به حدود ۲ ميليون واحد، به تازگي دولت محترم قانون افزايش شناوري‌ها را ابلاغ مي‌کند و يا با وجود هجوم حجم بالايي از نقدينگي به سمت بازار سهام، عرضه اوليه‌ها غالباً مربوط به شرکتها و بنگاه‌هاي بسيار کوچک است.

۲- ناهماهنگي دولتي‌ها وحواشي دارادوم؛ شکل گيري فشار غيرطبيعي فروش

اين کارشناس ارشد اقتصادي به حواشي دارا دوم و تأثير آن در سقوط شاخص اشاره کرد و گفت: دولت در نيمه دوم مرداد ماه بعد از چند ماه تبليغ و ترويج براي عرضه سهام خود در شرکتهاي بزرگ دولتي در قالب صندوق‌هاي ETF به ناگاه به دليل اختلاف ميان دو وزير يک شبه عرضه ETF دوم که مربوط به شرکتهاي بزرگ پالايشي اصفهان، تهران، بندرعباس و تبريز بود، را لغو کرد و با تخريب شديد اعتماد ميان سهامداران خرد و ايجاد نااطميناني و ترس ميان آنها، عملاً فشار فروش در بازار را به صورت غير طبيعي تشديد کرد.

وي تصريح کرد: اعتمادي که در صاحبان نقدينگي در کشور به صورت تدريجي نسبت به دولت و نقش آن در بازار سرمايه حاصل شده بود در مدت کوتاهي به طور کامل از بين رفت و حتي وعده‌هاي بعدي براي بازگشت قطعي ETF پالايشي‌ها هم بر رفتار هراس آميز اهالي بازار مؤثر واقع نشد.

۳- کاهش ضريب اعتباري کارگزاري‌ها در اوج انتظارات منفي بازار

رحيمي با بيان اينکه شوک‌ها به همين جا ختم نشد، ادامه داد: در اوج انتظارات منفي نسبت به آينده بازار سهام، مسئولين مربوطه در دولت به ناگاه تصميم گرفتند که ضريب اعتباري کارگزاري‌ها را از ۶۰ به ۵ درصد کاهش دهند و از طرف ديگر نسبت سهام در پورتفوي صندوق‌هاي سرمايه گذاري با درآمد ثابت را از ۱۰ به ۵ درصد برسانند! اين يعني تضعيف شديد طرف تقاضا در بازار و تشويق دارندگان نقدينگي‌هاي کلان به عرضه بيشتر در بازار که خود يکي از مهمترين دلايل ريزش اخير در بورس محسوب مي‌شود. در حالي که اين تصميمات با هر توجيهي، در زمانيکه فعالان بازار نسبت به رشد بازار در آينده دچار ترديد و هراس جدي و عميقي شده بودند، شديداً براي بازار مخرب بود.

۴- سازمان بورس به نقش رگولاتوري خود عمل نمي‌کند

دانش آموخته دانشگاه صنعتي شريف به ضعف سازمان بورس در مديريت بازار اشاره کرد و گفت: متأسفانه از سازمان بورس اساساً هيچ گونه رگولاتوري مدون و اثربخشي در بازار نسبت به عرضه‌هاي کلان مشاهده دلایل عمده ریزش بازار نمي‌شود. مثلاً به سادگي چند کارگزاري در جريان روند نزولي بورس و در شرايطي که بنابر ادعاي فعالان بازار، بورس توان بازگشت به روند متعادل و طبيعي خود را داشت، با فروش سهام عدالت مردم در کف‌هاي قيمتي آن هم در شاخص سازترين نمادهاي بازار، اين روند ريزشي مخرب را تشديد کردند و سازمان بورس بعدها عرضه سهام عدالت را به بازار دوم و صرفاً به صورت بلوکي مجاز اعلام کرد در حالي که اين سياست را مي‌بايست از همان ابتدا ابلاغ و اجرايي مي‌کرد.

۵- وعده گشايش اقتصادي رئيس جمهور؛ ضربه شديد به اعتماد سرمايه گذاران

رحيمي در ادامه نقش وعده رئيس جمهور براي «گشايش اقتصادي» را در سقوط شاخص مورد اشاره قرار داد و گفت: يکي ديگر از عوامل اعتماد زدا و مخرب چشم انداز مثبت عاملان اقتصادي فعال در بازار سهام، وعده‌اي بود که رئيس جمهور تحت عنوان «گشايش اقتصادي» مطرح کردند؛ طرحي که ظاهراً هيچ اقتصادداني در کشور از آن مطلع نبود و همه را به وادي مسابقه حدس و گمان کشاند و در نهايت امر مشخص شد طرح مذکور مبتني بر پيش فروش نفت با ابزار مالي اوراق سلف موازي استاندارد است که باتوجه به اينکه اين روزها به دليل رشدهاي منفي چند ده درصدي در اقتصاد آمريکا و اروپا به دليل ويروس کرونا، قيمت نفت در کف قيمتي خود قرار دارد، طبيعتاً باتوجه به سررسيد دو ساله اين اوراق، گزينه جذابي براي سرمايه گذاري محسوب مي‌شد فلذا فشار عرضه را بر بازار سهام تشديد کرد. اما عواقب خطرناک آتي آن براي اقتصاد کلان کشور و ايجاد بحران بدهي براي دولت بعدي، اجراي اين طرح را با موانع جدي در لايه‌هاي سياسي و اقتصادي کشور مواجه کرد و عملاً بي نتيجه گذاشت. اما ضربه سنگيني بر اعتماد اهالي بازار سرمايه نسبت به تصميم گيري هاي عجولانه و غيرکارشناسي شده مسئولين دولتي بود.

۶- مسئوليت‌ناپذيري کارگزاري‌ها؛ عامل مهم ايجاد اختلال در روند طبيعي بازار

اين کارشناس اقتصادي به موضوع انحصار در کارگزاري‌ها اشاره کرد و با بيان اينکه انحصار در صدور مجوز براي داير نمودن کارگزاري و از بين بردن رقابت ميان کارگزاري‌ها موجب شده عملاً ۱۶ سال هيچ مجوز جديدي براي ايجاد کارگزاري صادر نشود، گفت: اين مساله باعث بروز مسئوليت ناپذيري عميقي در broker هاي بازار يعني کارگزاري‌ها شده است و اين مسئوليت ناپذيري را به يکي از مهمترين عوامل ايجاد اختلال در روند طبيعي بازار مبدل کرده است.

وي تصريح کرد: باوجود درآمدهاي هنگفت کارگزاري‌ها از محل خريد و فروش سهام که در روزهاي سال ۹۹ تا مرز روزانه يک ميليارد تومان به ازاي هر کارگزاري (به طور ميانگين) مي‌رسيد، اما عملاً اهالي بازار سرمايه هيچ‌گونه تلاشي از جانب کارگزاري‌ها براي ارتقاي سامانه‌هاي آنلاين خود مشاهده نمي‌کنند فلذا به صورت روزانه با قطعي و بروز اختلال در سيستم‌هاي معاملاتي خود به ويژه در بزرگترين کارگزاري‌هاي کشور مواجه مي‌شوند که خود عامل مهمي براي کاهش قدرت طرف تقاضا در بازار سهام محسوب مي‌شود.

رحيمي گفت: بر اين اساس لازم است سازمان بورس و دولت با تغيير قوانين صدور مجوز براي کارگزاري‌ها و معيار قرار دادن سطح فناوري در ارائه خدمات و تنوع ارائه خدمات براي صدور مجوز، اين انحصار فسادزا و مخرب را از بين ببرند.

۷- صندوق توسعه و تثبيت؛ غايب بزرگ بازار سهام

اين تحليلگر اقتصادي در ادامه با انتقاد از عملکرد صندوق توسعه و تثبيت بازار سهام گفت: نقش آفريني بسيار ضعيف و کاملاً غير شفاف صندوق توسعه و تثبيت بازار که در ايام ريزش‌هاي غير طبيعي بازار وظيفه تقويت طرف تقاضا در بازار را عهده دار است عامل مهم ديگري بود که به سقوط شاخص دامن زد و لازم است مسئولين سازمان بورس درباره عملکرد اين صندوق و وظايف و مأموريت‌هاي آن و نيز موجودي آن گزارش دقيقي را به فعالان بازار سهام ارائه دهند.

۸- هراس بازار سهام از چوب تعزيراتي دولت!

سرکوب قيمت‌ها عامل مهم ديگري است که به گفته رحيمي، در هراس سرمايه گذاران از بازار سهام مؤثر بوده است؛ وي گفت: سرکوب قيمت محصولات و خدمات ارائه شده توسط شرکت‌ها و بنگاه‌هاي توليدي کشور توسط دولت يکي از عواملي است که باعث رشد غير طبيعي p به e (قيمت هر سهم به درآمد شرکت مربوطه به ازاي هر سهم) و p به s (قيمت هر سهم به فروش شرکت مربوطه به ازاي هر سهم) شده است و اساساً چنين شاخص‌هايي را براي سهام شرکت‌هاي بورسي بي معنا کرده است. در صورتي که دولت چوب تعزيراتي خود را براي سرکوب قيمت‌ها در صنايع مختلف از جمله خودرويي، قطعاتي، فلزي‌ها و … بردارد، خواهيم ديد اين نسبت‌ها و شاخص‌ها نيز به يک سوم تا حتي يک پنجم عدد فعلي خود مي‌رسند. اين در حالي است که همين رشد غير طبيعي شاخص‌هاي مذکور که ناشي از سرکوب‌هاي قيمتي توسط دولت است، خود به عاملي مهم در اذهان فعالان اقتصادي براي هراس از بازار سهام مبدل شده است.

۹- جاي خالي بازارگردان‌ها

اين کارشناس ارشد اقتصادي عدم نقش آفريني مؤثر بازارگردان‌ها و عدم وجود رگولاتوري مدون و اثربخش توسط سازمان بورس در راستاي تنظيم تعاملات بازارگردان‌ها با سهام و کليت بازار را يکي ديگر از دلايل بروز نوسانات شديد در بازار سهام عنوان کرد و گفت: بايد هرچه سريع‌تر نسبت به برطرف کردن اين خلأ اقدام اساسي صورت گرفته و قوانين مشخصي تدوين و اجرايي شود. چراکه با غياب بازارگردان‌هاي اثربخش در بازار - که مي‌توانند در نقش دامنه نوسان نامرئي در بازار عمل کنند- عملاً نقد شوندگي در بازار از بين رفته است و نااطميناني از روند طبيعي بازار و به تبع آن هراس مالي ميان عاملان و فعالان اقتصادي بازار سرمايه را تشديد کرده است.

جمع‌بندي: تصميمات اشتباه و مداخلات بي‌مورد دولت؛ عامل اصلي ريزش شاخص

رحيمي در جمع بندي اظهارات خود درباره علل ريزش شديد شاخص بازار سهام گفت: افت شاخص بازار سهام در ايام اخير نه يک اصلاح طبيعي و نشأت گرفته از طبيعت بازار بلکه يک ريزش مبتني بر تصميم گيري‌هاي سراسر اشتباه و بد موقع و ضعف غيرقابل قبول زيرساخت‌ها در بازار بورس بود و اگر تصميم گيري‌هاي اشتباه و مداخلات بي‌مورد دولتي وجود نداشت و زيرساخت‌هاي مناسبي براي معاملات بورس در هسته معاملات و کارگزاري برقرار بود، به طور حتم با چنين نوسانات سنگين و مخربي مواجه نبوديم.