ماین کردن هر یک واحد بیت کوین برابر با میزان مصرف برق 24 خانه در تهران به صورت سالیانه است.
آخرین وضعیت صنعت ماینینگ در ایران / استخراج رمزارز در ایران تعطیل شد؟
در شرایطی که برخی کارشناسان معتقدند ایران به دلیل شرایط آب و هوایی و دسترسی راحت به انرژی تجدیدپذیر میتواند بهشت استخراج رمزارز باشد، اکنون این صنعت خوابیده است و برخی فعالان آن به فعالیتهای زیرزمینی روی آوردهاند.
به گزارش تجارتنیوز، نگاههای بخشی و جزیرهای باعث شده است که از سال گذشته صنعت ماینینگ، زمینگیر شود و دستگاههایی که میتوانستند برای کشور ارزش افزوده تولید کنند خاموش شوند.
این در حالی است که برخی کارشناسان معتقدند ایران ظرفیتهای زیادی برای گسترش صنعت استخراج رمزارزها از جمله بیتکوین را دارد.
حسین قریب، فعال صنعت رمزارز در گفتگو با تجارتنیوز در این مورد توضیح داد: زمینهای فرودگاه امام خمینی (ره) فقط بخشی از ظرفیتی است که در ایران برای گسترش ماینینگ وجود دارد. شرایط آب و هوایی و اقلیمی و دسترسی به انرژیهای تجدیدپذیر، بخشهای زیادی از کشور را مستعد ایجاد مزارع تولید رمزارز کرده است اما متاسفانه استفاده بهینهای از این امکانات نمیشود.
وی افزود: از سوی دیگر، انرژی برق مازادی در کشور تولید میشود که به سختی به فروش میرسد. شاید تنها سه یا چهار ماه پیک مصرف در ایران وجود دارد اما در در طول سال میتوان از این پتانسیل برای تولید رمزارز بهره گرفت.
رمزارز؛ محصولی استراتژیک برای ایران
قریب تاکید کرد: برخی کشورهای منطقه از جمله روسیه، قزاقزستان و گرجستان روی صنعت استخراج رمزارز سرمایهگذاری کردهاند اما در ایران وجود برخی کجسلیقگیها و قوانین غیرکارشناسی، مشکلاتی را در این حوزه ایجاد کرده است.
مدیرعامل شرکت سیتکس افزود: این در حالی است که حتی سرمایهگذارانی از کشورهای دیگر خواهان سرمایهگذاری در صنعت ماینینگ ایران بودند که این مساله میتوانست در بحث اشتغالزایی تاثیر زیادی داشته باشد.
وی ادامه داد: در صورت گسترش این صنعت، انرژی برق به کالایی به نام رمزارز تبدیل میشد که اکنون برای ایران محصولی استراتژیک محسوب میشود و میتواند در حوزه تبادلات مالی کشور که با چالشهای زیادی مواجه است، راهگشا باشد.
قریب گفت: شاید رمزارزها برای کشورهای دیگر که توجه بسیار بیشتری به این موضوع دارند، به حد ایران کارایی و مزیت نداشته باشد اما اکنون هر وزارتخانه و سازمانی به دنبال سهمخواهی از صنعت استخراج رمزارزهاست؛ در حالی که بهتر است به جای آن، هر کس سهم خود را در بهبود شرایط ایفا کند.
بلاتکلیفی و فرصتهایی که از دست رفت
این فعال صنعت رمزارز با اشاره به وجود نوعی بلاتکلیفی در این حوزه گفت: اگر به موقع قانونگذاریها و حمایتهای لازم انجام میشد، ماینینگ میتوانست ارزشافزوده بسیاری برای کشور به ارمغان آورد.
به گفته وی، استخراج رمزارزها حتی میتواند وضعیت ماینینگ در ایران زیرساختهای صنعت برق کشور را نیز بهبود ببخشد و به نیروگاهها برای فعالیت بهتر کمک کند.
قریب تاکید کرد: متاسفانه ارتباط بین بدنه فعال در صنعت رمزارز و دولت در مقطعی قطع بود که به تصمیمات نامناسبی از سوی وزارت نیرو در این زمینه منجر شد. نگرانیهایی در مورد میزان مصرف برق صنعت ماینینگ در کشور وجود داشت و رویکرد جمعی مناسبی برای کاهش این نگرانی، شکل نگرفت.
مدیرعامل شرکت سیتکس ادامه داد: وزارت نیرو از متخصصان این صنعت نوپا که در آن مقطع در حال رشد بود و شرایط خوبی داشت، نظرخواهی نکرد؛ در حالی که برنامههای زیادی برای جذب سرمایهگذاری خارجی، بهرهگیری از برق مازاد و جلوگیری از هدررفت آن و تولید رمزارز برای استفاده در تبادلات مالی کشور وجود داشت.
بلاکچین اجبار است، نه انتخاب
وی حرکت به سمت فناوری بلاکچین و رمزارز را نه یک انتخاب که اجباری برای کشورها دانست و افزود: بسیاری از آنها زیرساختهای مختلفی را در این زمینه ایجاد کردهاند اما در ایران، همه عادت به غافلگیری دارند.
قریب تاکید کرد: در مورد فناوریهای مختلف شرایط معمول این بوده است که کشوری به آنها دست پیدا میکرد و سالها طول میکشید که وارد کشورهای دیگر شوند اما به دلیل ماهیت غیرمتمرکز فناوری بلاکچین و رمزارزها، برای نخستین بار این امکان وجود دارد که همه کشورها به صورت برابر به آن دسترسی داشته باشند.
این فعال صنعت ماینینگ ادامه داد: فناوری بلاکچین در انحصار هیچ کشور خاصی نیست و همه میتوانند از آن بهرهمند شوند اما میزان این بهرهمندی به نوع نگاه کشورها بستگی دارد.
هم سود تجاری و هم منافع ملی
مدیرعامل شرکت سیتکس، با اشاره به وجود متولیان متعدد برای جنبههای مختلف رمزارزها در ایران، گفت: این امر بلاتکلیفی زیادی برای فعالان صنعت ایجاد کرده است.
قریب افزود: بعد از اینکه برخی محدودیتها و ممنوعیتها، رشد صنعت استخراج رمزارزها را در کشور متوقف کرد، افراد زیادی از منظر اشتغال و سرمایهگذاری آسیب دیدند و کشور هم از ارزش افزودهای که میتوانست به دست آورد محروم شد.
وی تاکید کرد: البته دغدغه دولت را به ویژه در حوزه مصرف برق نمیتوان نادیده گرفت اما نهادهای سیاستگذار نباید در تصمیمگیریهای خود، شرکتهای خصوصی و انجمنهای صنفی فعال در این حوزه را نادیده بگیرند.
مدیرعامل شرکت سیتکس افزود: برای کسبوکارها، مساله فقط سود تجاری نیست و این موضوع به منافع کشور ارتباط دارد. رشد صنعت استخراج رمزارزها میتواند بیش از 100 عنوان شغلی را در حوزههای مختلف ایجاد کند از جمله تامین زیرساختها، خنکسازی، نگهداری رمزارزها و امور الکترونیک.
قریب تاکید کرد: این رویکردهای اشتباه به این صنعت آسیب زده است؛ از جمله تعیین قیمت برق ویژه برای ماینینگ اقدام عجیبی بود که انجام شد در صورتی که برای دیگر صنعتها چنین رویکردی وجود ندارد.
وی افزود: بیتکوین کالایی است مانند دیگر محصولات تولیدی و نباید نگاه متفاوتی نسبت به آن وجود داشته باشد. میتوان مثل هر صنعت دیگری، بعد از تولید محصول، قوانینی را برای آن مشخص کرد. نگاه موجود هم فرصتهای شغلی ایجاد شده را از بین برد، هم سرمایههایی را از ایران خارج کرد و هم مانع از ورود سرمایهگذاران خارجی به کشور شد.
بخش خصوصی و نگرانیهای دولت
مدیرعامل شرکت سیتکس گفت: وزارت نیرو نگران مصرف بالای برق و بهرهگیری ماینرها از انرژی یارانهای بود اما فعالان این صنعت، پروپوزالهایی را در این زمینه ارائه کرده بودند و امکان حل مشکل وجود داشت، آنها حتی راهحلهایی را در نظر داشتند که در ماههای پیک مصرف هم با بهرهگیری از نیروگاههای خصوصی، ماینینگ انجام شود.
قریب افزود: با رویکردی که وزارت نیرو در پیش گرفت، اکنون حتی برخی مزارعی که به صورت شفاف در حال فعالیت بودند، به اقدامات زیرزمینی رو آوردهاند که میتوانست اینگونه نباشد.
وی تاکید کرد: تعرفه برق ماینینگ به بازنگری جدی نیاز دارد به ویژه اینکه فعالان این صنعت در 4 ماه پیک مصرف ناچار به خاموش کردن دستگاهها هستند و این موضوع باعث شده است که فعالیت در حوزه استخراج رمزارز به صرفه نباشد.
مدیرعامل شرکت سیتکس گفت: اکنون نیروگاههای کشور مشکلات زیادی را برای فروش و صادرات برق و دریافت پول خود دارند، در حالی که میتوان از انرژی موجود، برای تولید رمزارزی بهره گرفت که به راحتی قابل تبادل است.
قریب تاکید کرد: تحقق این موضوع، تنها به همراهی جمعی همه نهادها و بخشهای دولتی و خصوصی ذینفع نیازمند است. رمزارزها از نظر قیمتی روند رو به افزایشی دارند و حتی صنعت بانکداری را نیز به چالش کشیدهاند، به گونهای که باید پذیرفت این فناوری، مدل تراکنشهای مالی را تغییر میدهد؛ در نتیجه بحث فراتر از موضوع استخراج رمزارز است و تاثیرات شگرفی را در پی دارد.
آخرین اخبار و گزارشهای حوزه استارتاپ را در صفحه اختصاصی استارتاپ تجارتنیوز دنبال کنید.
وضعیت قانونی بیت کوین در دنیای ارز دیجیتال
دنیای رمز ارزها به وسیله بیت کوین شناخته و با رشد آن دچار تحول شد. اما هنوز بعد از گذشت چندین سال از زمان ظهور این رمز ارز ،قوانین مشخصی در رابطه با این ارزتعبیه نشده و هنوز خیلی از کشورها بیت کوین را به رسمیت نمی شناسند، در این مقاله تیم توکن باز قصد دارد به بررسی وضعیت قانونی بیت کوین بپردازد. پس با ما همراه باشید.
مفاهیم کلی :
- قانون استخراج و ماینینگ ارز دیجیتال
- وضع رمز ارزها کشورهای مختلف
- اولین کشور مبادلات مالی کدام است؟
- آیا تاسیس صرافی های ایرانی قانونی است؟
- استخراج قانونی بیت کوین به چه صورتی است؟
- ممنوعیت معامله با بیت کوین توسط بانک ها و نهادهای مالی
- کشورهایی محدود یا ممنوع کنندهی رمز ارزها
- قوانین مالیات ارز دیجیتال در ایران
قانون استخراج و ماینینگ ارز دیجیتال
امروزه قانونگذاری برای ارزهای دیجیتال و حوزهی آن با کشمکش های بسیاری رو به رو است. دولت ایران در ابتدای این امر ماینینگ رمز ارزها را ممنوع کرد و دلیل این ممنوعیت را سو استفاده از انرژی مصرفی خانگی و صنعتی دانست.
اما پس از مدتی در سال 98 بر طبق آیین نامه اجرایی در این حوزه توسط معاون اول رئیس جمهور وقت ابلاغ گشت ،که در آن ماین کردن و استخراج رمز ارزها در کشور قانونی تلقی گشت.
اما این قانونی شدن بدین معنا بود که ما نیازمند اخذ مجوز از وزارت صنعت و معدن و تجارت ،برای شروع فعالیت برای استخراج رمز ارزها هستیم.
باتوجه به آمار رسمی این وزارت خانه تا وضعیت ماینینگ در ایران بدین زمان حدود 1384 مجوز برای ماین کردن رمز ارزها و فعالیت در این حوزه صادر کرده است که سهم ایران از فعالیت در استخراج ارزهای دیجیتال معادل 7.6 درصد در جهان است.
باید بدانیم اگرچه داشتن مجوز استفاده از برق و انرژی برای استخراج ارز دیجیتال نیاز هست، اما هزینهی آن طبق تعرفه صادراتی محاسبه میشود.
در اثنای این بحث باید گفت واردات دستگاه های ماینر نیز در صورت داشتن مجوز از وزارت صنعت و معدن هیچگونه ممنوعیتی ندارد. اما همانطور که میدانیم در هر حوزه یک “اما” وجود دارد و این اما این است که اگر شما مجوز برای استخراج نداشته باشید، اداره برق مجاز به قطع برق شما است و نیروی انتظامی نیز اختیار توقیف دستگاه ماینر شما و حتی قضایی نمودن تشکیل پرونده برای شما را دارد.
وضعیت قانونی بیت کوین
وضع رمز ارزها کشورهای مختلف
با ورود دنیای رمز ارزها به عرصه وجودی و رشد روز افزون آن ،خصوصاً بیت کوین و پیشی گرفتن آن از دیگر رمز ارزها، هر کشور وضع قوانین خاصی را برای این رمز ارزها تعبیه کرد که در ذیل به چند مورد آن اشاره خواهیم کرد.
اتحادیه اروپا
باید اذعان داشت که به طور جامع و کلی ارز های دیجیتال و رمز ارزها در اتحادیه اروپا قانونی تلقی می شوند. البته قوانین صرافی های کشورهای عضو اتحادیه یکی نیست و با یک دیگر تفاوت دارند.
در کشورهای تحت عضویت این اتحادیه ،مالیات بر بیت کوین لحاظ میشود .اما پرداخت های رمز ارزی شامل مالیات ارزش افزوده نمی شوند. اما باید گفت در راستای این حوزه و فعالیت ها ،اتحادیه اروپا در تلاش برای ایجاد و ممکن ساختن ارز اختصاصی برای خود است.
ایالات متحده آمریکا
همانطور که میدانیم ایالات متحده از چند ایالت جدا و مجزا تشکیل شده که هر ایالت قوانین متفاوتی نیز دارند. و دانستن این موضوع باعث می شود که درک قوانین در ایالات متحده کمی دشوار شود.
وضعیت در آمریکا به گونهای است که در بیشتر ایالت ها مجاز و در برخی دیگر غیرمجاز است. اما باید اذعان داشت که منعطف بودن این قوانین در ایالات متحده تاکنون باعث جذب عمدهای از نوآوری در این صنعت شده است.
در 8 سال پیش یعنی سال 2013 وزارت خزانه داری ایالات متحده FINCEN اذعان داشت که سرمایه گذاری در رمز ارزها و فعالیت در این حوزه و بهرهوری از این موضوع به عنوان روشی برای پرداخت هیچگونه ممنوعیتی ندارد. اما این نکته هم خاطرنشان شد که فروشنده کالا یا خدمات تمایل داشته باشد به جای ارز فیات، رمزارز دریافت کند.
انگلیس
در کشور انگلیس رمز ارزها خصوصاً بیت کوین قانونی محسوب میشوند و آنها را میتوان جزو دارایی تلقی نمود. در این کشور مالیاتی در خصوص افزایش سرمایه برای ارزهای دیجیتال تعبیه و برقرار است و صرافی های این کشور از سال جدید میلادی ملزم به گرفتن مجوزی مجزا هستند. ضمن آنکه تمامی قوانین پولشویی و … در مورد رمز ارزها صدق و رعایت میشود.
ژاپن
این کشور عملکرد پیشرفتهای نسبت به رمز ارزها دارد و ارزهای دیجیتال خصوصاً بیتکوین در کشور ژاپن قانونی است. این کشور به انضمام تمامی قوانین مالی پیشین و رعایت همانها، قانونی تحت عنوان خدمات پرداخت PSA را بطور مجزا لحاظ کرد.
درکشور ژاپن ارز دیجیتال به عنوان دارایی و اندوخته تلقی می شود و سودهای حاصله از آن تحت عنوان درآمدهای متفرقه به آن مالیات تعلق میگیرد.
صرافیهای این کشور باید یک واحد مالی جداگانه لحاظ کنند و مجوز آن را دریافت کنند. اما صرافی های بین المللی با مجوز های شبیه به این کشور حق فعالیت در ژاپن را نیز دارند.
سوئیس
در کشور سوئیس هم، کاملا وجود رمز ارزها قانونی تلقی شده و مشمول مالیات میشود. ارز های دیجیتال و مهمترین آن یعنی بیت کوین در این کشور تحت عنوان دارایی رسمی ،در معامله ها کاربرد دارد که قوانین پولشویی و تروریسم مالی نیز به طور کامل در مورد آنها رعایت میشود.
فرانسه
فرانسه در جریان یک اتفاق تروریستی تصمیم گرفت که احراز هویت در معاملات ارز دیجیتال را اجباری نماید تا بتواند به جلوگیری از تامین مالی تروریستی بپردازد. ضمن آنکه صرافی های ارز دیجیتال دراین کشور توانایی ارائه خدمات به طور قانونی را دارا هستند.
کره جنوبی
در این کشور وجود رمزارزها و دنیای کریپتوکارنسی کاملا قانونی است. اما بهرهجویی از حساب های بدون احراز هویت ممنوع است و همچنین بازارهای Future در این کشور ممنوع و غیر قانونی هستند.
تاسیس و ایجاد صرافی در حوزه ی ارز دیجیتال در این کشور بلامانع است اما نیازمند مجوز مجزایی است .ضمن آنکه مشتری باید با حسابی احراز هویت در صرافی را تکمیل کند که با بانک هم یکسان باشد که صرافی و بانک ملزم به تایید تراکنش ها هستند.
وضعیت قانونی بیت کوین
اولین کشور مبادلات مالی کدام است؟
کشور السالوادور اولین کشوری در دنیا محسوب میشود که مبادلات مالی از جمله خرید کالا و خدمات را با ارز دیجیتال بیت کوین به رسمیت شناخته است و آن را پول قانونی خود عنوان کرده است.
برطبق گفتهی رئیس جمهور این کشور دولت این کشور اقدامی تاریخی و شگرف رقم زدهاند تا شهروندان این کشور که مقیم خارج هستند بتواند به سهولت به نقل و انتقال پول بپردازند.
از سمتی دیگر کشور نیجریه ارز دیجیتال بیت کوین را در کشورش به عنوان ارز رسمی در امور اقتصادی و مالی به رسمیت شناخته و مورد استفاده قرار میدهد. کشور تانزانیا نیز بیت کوین را پول رسمی خود برشمرده تا از آن به عنوان یک اقتصاد نوین و نو ظهور درجهان بهرمند وضعیت ماینینگ در ایران وضعیت ماینینگ در ایران شود.
آیا تاسیس صرافی های ایرانی قانونی است؟
از آنجایی که در کشورمان ایران، صرافی ها متصل به سیستم شاپرک جهت مبادلات ارز دیجیتال انجام آن از طریق این درگاه ها صورت میگیرد می توان گفت کاملا قانونی است.
اما باید خاطرنشان شد که هنوز قوانین شفاف و مدونی برای صرافی های ارز دیجیتال در کشور صادر نشده است. اما بانک مرکزی، صرافی ها را ملزم به رعایت یک سری موارد مشخص کرده که در ذیل به آن اشاره میکنیم.
- صرافی، درصورتی مجاز به ارائه خدمات خواهد بود که تاییدیه احراز شرایط را اخذ کرده و دارای مجوز نیز باشد.
- بانک مرکزی مقدوریت اعطای مجوزهای جدید در حوزه رمز ارز برای صرافی ها بررسی و نتیجه را به اطلاع همگان میرساند.
- درستی و بهبود کارکرد پلتفرم صرافی و تضمین امنیت آن، به عهده مالک یا مالکان است و درصورت عدم رعایت و نقض این موراد صرافی ملزم به پرداخت خسارت به کاربران خود خواهد بود.
- فهرست ارزهای قابل مبادله در اینگونه صرافی ها توسط بانک مرکزی در بازده های 3 ماهه عرضه میگردد.
- صرافی ها باید قوانین مبارزه با پولشویی را رعایت و برای شناسایی کاربران خود پروتکل KYC را رعایت کنند.
- موظف بودن جهت در اختیار گذاشتن اطلاعات کابران هر صرافی به بانک مرکزی
- داشتن سقف تبدیل ریال به ارز دیجیتال و بالعکس
وضعیت قانونی بیت کوین
استخراج قانونی بیت کوین به چه صورتی است؟
برای استخراج قانونی بیتکوین در کشور همانطور که در سطور قبلی عنوان کردیم نیازمند مجوز و تعرفه های خاصی برای مصرف انرژی دارد که در ذیل آنها شرح میدهیم.
- برای واردات ماینر ها به کشور نیازمند داشتن مجوز از وزارت صمت (صنعت معدن و تجارت) هستیم.
- تعرفه برق برای ماین کردن بیت کوین برای هر کیلو وات بر ساعت با 965 تومان در نظر گرفته شده که این برابر با تعرفه صادرات برق است.
- معاملات بیت کوین و رمز ارزها دارای ممنوعیت برای تمامی بانک ها ونهادهای مالی است.
ماین کردن هر یک واحد بیت کوین برابر با میزان مصرف برق 24 خانه در تهران به صورت سالیانه است.
ممنوعیت معامله با بیت کوین توسط بانک ها و نهادهای مالی
4 سال پیش در سال 96 بانک مرکزی کشورمان رمز ارز بیت کوین را برای تمامی بانکها و نهادهای مالی ممنوع کرد و برطبق این اطلاعیه خرید و فروش رمز ارزها در تمامی صرافی های کشور ممنوع شد.
اما این اطلاعیه صرفا به صرافی ها و بانک های تحت نظارت بانک مرکزی الحاق شد. با آن که گفته شد این ممنوعیت مختص به یک محدوده زمانی است، اما تا به اکنون هیچ گونه اقدامی برای رفع آن انجام نشده است. دلیل تردید برای رفع این ممنوعیت را برخی خبرهای مبتنی بر ساخت ارز دیجیتال ملی در این حوزه میدانند.
هم اکنون تمامی سایت ها و صرافی های فعال در این حوزه به صورت غیر رسمی هستند و هیچ تاییدیه ای از سوی بانک مرکزی دریافت نکردهاند.
اما باید اذعان داشت که در سال 98 ماین کردن بیت کوین تحت عنوان یک صنعت قبول و قانونی تلقی شد. اما ماین و استخراج بیتکوین نیازمند مجور از سوی وزارت صمت است که در صورت تخطی از این امر نیروی انتظامی و مراجع قضایی می توانند به این امر ورود کنند.
کشورهایی محدود یا ممنوع کنندهی رمزارزها
در این حوزه کشورهایی هستند که ارز دیجیتال را ممنوع کرده اند که به چند تا مورد از آن را شرح میدهیم.
قوانین مالیات ارز دیجیتال در ایران
در بیشتر کشورها قوانین مرتبط به ارز دیجیتال تا سال 2017 وجود نداشت. در ایران زمانی که آحاد مردم سوق به سوی ارز های دیجیتال و سرمایه گذاری در این حوزه پیدا کردند، میزان نقدینگی بالایی به این بازار تزریق شد.
اخد مالیات بر این گونه درآمد هم امری مهم و الزامی شد. البته فرار از عدم پرداخت مالیات در این حوزه توسط استخراجکنندگان چالش جدیدی است وضعیت ماینینگ در ایران که این روزها در اقتصاد ایران با آن رو به رو هستیم.
بر طبق بخشنامه در حوزه استخراج ارز دیجیتال که مصوب 6 شهریور 98 است و توسط معاون مستقیم نهاد امور مالیاتی کشور ابلاغ شد، تمامی فارم های استخراج و ماینینگ تحت عنوان واحد صنعتی شناخته میشود .پس همانند دیگر واحدهای صنعتی مشمول پرداخت مالیات خواهند بود.
دانشگاه کمبریج: ایران سهمی ۴.۶ درصدی در استخراج بیتکوین جهان دارد
دانشگاه کمبریج در تازهترین گزارش خود از وضعیت استخراج بیتکوین در جهان تخمین زده است که سهم ایران حدود ۴.۶ درصد باشد.
بر اساس آمارهای بهروز رسانی شده دانشگاه کمبریج که تا ماه آوریل امسال را پوشش میدهد، قدرت شبکه کامیپوترهای استخراجکننده بیتکوین (هش ریت) در چین طی ماه آوریل نسبت به انتهای سال گذشته میلادی به شدت افت کرده است.
چین قوانین سختگیرانهای نسبت به استخراج رمز ارز اعمال کرده و انتظار میرفت استخراج رمزارز در چین افت چشمگیری داشته باشد.
سهم چین از استخراج رمزارز در جهان از حدود ۷۵ درصد در سپتامبر ۲۰۲۰ به حدود ۴۶ درصد در ماه آوریل سال جاری رسیده است. بدین ترتیب هنوز هم حدود نیمی از استخراج بیتکوین در جهان در کشور چین انجام میشود.
ایران از کشف «بزرگترین» مزرعه رمزارز در محدوده چیتگر با ۷۰۰۰ ماینر خبر داد
در این فاصله سهم آمریکا از ۴ درصد به نزدیک ۱۶ درصد افزایش یافته است. سهم قزاقستان طی ماههای سپتامبر پارسال تا آوریل امسان شش برابر شده و به ۸.۲ درصد رسیده و روسیه و ایران نیز به ترتیب سهمی ۶.۸ درصدی و ۴.وضعیت ماینینگ در ایران ۶۴ درصدی در استخراج بیتکوین در جهان داشتهاند.
مقامات ایران در ماههای گذشته استخراج رمزارز را یکی از عوامل اصلی کسری برق و خاموشیها در کشور عنوان کرده بودند.
بر اساس برآورد دانشگاه کمبریج، میزان مصرف سالانه برق در بخش استخراج بیتکوین جهان حدود ۷۰ تراوات ساعت است.
بر اساس ادعاهای مقامات وزارت نیرو، مصرف برق بیتکوین در ایران حدود ۲ هزار مگاوات (معادل ۱۰ تراوات ساعت) است، اما برآورد دانشگاه کمبریج نشان میدهد که مصرف برق مزارع استخراج رمز ارز ایران حدود ۶۰۰ مگاوات، معادل کمی بیش از یک درصد از برق تولیدی کشور است.
ایران طی دو ماه گذشته با تولید ۵۶ هزار مگاوات برق، با کسری ۱۰ هزار مگاواتی برق مواجه شده بود. بدین ترتیب، سهم مزارع استخراج رمزارز در کسری برق کشور در بهترین حالت کمتر از ۱۰ درصد بوده است.
اخیرا مرکز پژوهشهای مجلس نیز با انتشار گزارشی عملکرد ضعیف دولت در توسعه حوزه برق را عامل اصلی خاموشیهای دو ماه گذشته عنوان کرد. آمارهای پنج سال گذشته وزارت نیرو نشان میدهد کمتر از نیمی از برنامه رشد تولید برق محقق شده است.
جزئیات آمارهای دانشگاه کمبریج همچنین نشان میدهد استخراج بیتکوین در ایران طی زمستان پارسال و بهار امسال نسبت به فصول مشابه سال قبل رشد اندکی داشته، اما نسبت به تابستان و پاییز پارسال ۶۰ درصد افزایش داشته است. این موضوع میتواند به کسری برق ایران در ماههای گرم سال مربوط باشد.
بعد از ایران کشورهای مالزی، آلمان، ایرلند و کانادا بیشترین سهم را در استخراج رمزارز جهان داشتهاند.
جایگاه ارزهای دیجیتال در کشورهای مختلف و آینده آن در ایران
همان طور که از تیتر این مطلب پیداست، قرار است به بررسی وضعیت ارزهای دیجیتال پرداخته و در نهایت با دیدگاهی مقایسه ای تحلیلی، آینده این بازار را بررسی کنیم. ابتدا نگاهی به کلیت موضوع ارزهای دیجیتال می کنیم. ارزهای دیجیتال که نوعی تحول در اقتصاد و گردش مالی محسوب می شود، از سال ۲۰۱۷ شکوفا شد و برخلاف سایر ارزها، وجود خارجی ندارند و تنها در بستر اینترنت معنا و مفهوم می یابند. شاید معروف ترین ارز دیجیتالی که شنیده اید بیت کوین باشد. اما این همه داستان نیست!
ارزهای دیجیتال توجهات را از طلا دور کرده است
ارزهای دیجیتال بازاری را فراهم کردند که به واسطه آن مبادلات با حجم وسیع توسط آن ها انجام می شود و روندی تحولی وضعیت ماینینگ در ایران ایجاد کرده اند. بیت کوین، لایت کوین، اتریوم ، ریپل ، استلار و … از جمله معروف ترین و پرکاربرد ترین ارزهای دیجیتالی هستند و درحال حاضر حدود ۹۰۰ ارز دیجیتال وارد تجارت شده اند. به اعتقاد کارشناسان، این ارزهای دیجیتال هستند که باعث شدند توجهات از سمت طلا دور شده و جلوی افزایش قیمت آن را گرفته اند. بسیاری معتقدند ارزهای دیجیتال به خاطر امنیت و جذابیت هایی که دارد رشد سریعی پیدا کرده که ادامه دار هم خواهد بود.
در کشور های مختلف نیز حجم زیادی از دلارهای سرگردان، به سمت ارزهای دیجیتال سرازیر شده است و براساس پیش بینی ها انتظار این است حجم سرمایه های دلاری که به سمت این بازار هدایت می شود در آینده ای نزدیک به یک ترلیون دلار می رسد! روز به روز هم کشورهای بیشتری درگیر موضوع ارز دیجیتال می شوند و درتلاش برای جمع آوری این ارزها (ماینیک) هستند که البته سخت افزارهای ویژه ای می طلبد و انرژی بر است. به عنوان مثال ۳ استخر برزگ جمع آوری بیت کوین متعلق به چین است که به دلیل امکانات و برق ارزان گسترش یافته است. بااین که شروع جمع آوری این نوع ارز ابتدا در کشورهای اروپایی و آمریکا آغاز شد اما به تدریج حتی کشورهایی چون گرجستان و سنگاپور، ونزوئلا و … نیز به دلیل تورم و ارزان بودن انرژی، پا به این عرصه گذاشته اند.
کشورهایی که غول بازارند!
شاید تاکنون شما هم متوجه شده باشید ارزهای دیجیتال در کشورهای مختلف شرایط متفاوتی دارند. مثلا در برخی کشورها به دلیل تجهیزات و انرژی ارزان، رونق دارند و در برخی کشورها هم قوانین و شرایط خاص برای آن وضع شده است. به همین دلیل است که استخراج بیت کوین در کشورهای مختلف، سودآوری متفاوتی دارد. با این که هزینه استخراج در بسیاری از کشورهای اروپایی مثل آلمان و دانمارک زیاد است و جزو گرانترین ها محسوب می شوند اما کشورهایی هم هستند که غول های این بازار عنوان می شوند. علاوه بر چین که پیشتر نیز عنوان شد، روسیه هم به خاطر قیمت مناسب برق جزو سردمداران این بازار است. طبق بررسی ها هزینه جمع آوری بیت کوین در چین ۳۱۷۲ دلار به ازار هر بیت کوین و برای کشور روسیه، این عدد به ۴۶۷۵ دلار می رسد. گفتنی است در چین قوانینی نیزبرای تسهیل استخراج توسط دولت وضع شده است که کمک شایانی به رونق آن کرده است.
قوانین کشورهای مختلف برای ارزهای دیجیتال
با توجه به نو بودن ارزهای دیجیتال، طبیعتا برخی کشورها هنوز ورود چندانی به آن نکرده و برخی کشورها هم قوانین خود را هرچند ماه به روزرسانی می کنند. به طور کلی هم قوانین مربوطه در این حوزه به سیاست های کشور و هم چنین میزان سودآوری این ارزها با توجه به شرایط موجود بستگی دارد. در این قسمت قوانین آمریکا، چین، کره، ژاپن و اتحادیه اروپا بررسی می شود.
ایالات متحده آمریکا
در این کشور کمیسیون های مختلفی وجود دارند که هرکدام نظر ویژه ای براساس دستورالعمل های خود درخصوص ارزهای دیجیتال دارند. به عنوان مثال کمسیون بورس و اوراق بهادار این کشور، هیچ گونه محصولی را که در بردارنده ارزهای دیجیتال یا دارایی های مربوط به آن باشند را برای معامله تایید نمی کند. کمیسیون معادلان آینده کالا در این کشور نیز بیت کوین را به عنوان یک کالا می شناسد و عنوان کرده است مبادلات آن تحت نظارت این کمیسون قرار دارد. سازمان خدمات درآمدهای مالی آمریکا نیز بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال را ارز خطاب نمی کند و صرفا دارایی هایی می داند که تحت تملک افراد هستند.
چین که غول بازار محسوب می شود، علاوه بر قوانین کمک کننده خود، اقداماتی را نیز برای جلوگیری از فساد و غیرقابل کنترل شدن ارزهای دیجیتال عملیاتی کرده است. این کشور طی بخشنامه ای که برای صرافی های محلی خود ارسال کرد، خواستار توقف مبادلات ارزهای دیجیتال شد. محدود کردن فعالیت هایی که در بازار توسط ارزهای دیجیتال انجام می شود توسط بانک مرکزی، وزارت صنایع و فناوری و حتی سازمان فضای مجازی آن صورت می گیرد. البته باید این نکته را هم ذکر کرد با وجود برخی محدودیت ها، این کشور مشکلی با ارزهای دیجیتال به عنوان فناوری ندارد. به طوری که حتی بانک مرکزی آن سعی در بررسی موضوع ارزهای دیجیتال داشته و ممکن است اولین کشوری باشد که بانک مرکزی آن ارز دیجیتال صادر می کند. چین به بانک های خود درمورد ارزهای دیجیتال هشدار داده و سعی دارد کنترل دقیقی روی بازار داشته باشد.
کره جنوبی
کشور کره جنوبی برخورد قابل توجه ای در این موضوع دارد.در سال ۲۰۱۷ وزارت دادگستری این کشور طرحی برای توقف استفاده و مبادله ارزهای دیجیتال تصویب کرد.اما در این میان دفتر ریاست جمهوری با صدور بیانیه ای عنوان کرد که این طرح هنوز نهایی نشده است. این کش و قوس ها واکنش های متعددی از سوی مقامات و سیاستمداران داشت که طبق برخی گزارشات دلیل آن سرمایه گذاری سنگین آنها در بازار ارزهای دیجیتال بوده است. البته رییس بانک مرکزی این کشور عنوان کرده است مه ارزهای دیجیتال ارز قانونی محسوب نمی شوند و تاکنون هم استفاده ی زیادی از آن ها صورت نگرفته است.
ژاپن اما برخلاف همسایگانش روش متفاوتی را در قبال ارزهای دیجیتال در پیش گرفته است.آژانس خدمات مالی این کشور در سال ۲۰۱۷ قانونی مصوب کرد که براساس آن، استفاده از رمزهای دیجیتال روشی قانونی برای مبادلات است. در این قانون ارزهای دیجیتال به عنوان نوعی دارایی و روش پرداخت محسوب شده اند اما هنوز این کشور بیت کوین را به عنوان ارز قانونی معرفی نکرده است. به نظر می رسد ژاپن برخلاف برخی کشورهای دیگر، در تلاش است سازوکار مناسبی برای این نوع ارزها ایجاد کند و سیاست حذف و دیدگاه تقابلی مطلق را ندارد.
اتحادیه اروپا
اتحادیه اروپا اما نسبت به ارزهای دیجیتال حساسیت های خاص خود را دارد. این اتحادیه به مردم درباره خطرات ارزهای دیجیتال هشدار داده است و حتی به تازگی قوانین حاکم بر پولشویی و حتی تورریست مالی را هم برای آن ها در نظر گرفته است. اما علاوه بر این نوع برخورد با ارزهای دیجیتال ، اتحادیه اروپا در حال بررسی ظرفیت ها و پتانسیل های ارزدیجیتال است تا براساس آن بتواند از دنیا عقب نماند!
و اما جایگاه ایران
پس از بررسی فراز و فرود های ارز دیجیتال در کشورهای مختلف، به بررسی وضعیت ایران در این بازار نو می پردازیم. حتما تاکنون متوجه شده اید که ایران به دلیل پایین بودن هزینه های انرژی، می تواند به خوبی از پس رقابت بربیاید. طبق بررسی ها، با هزینه ای کمتر از ۳ هزار دلار می توان در ایران به استخراج بیت کوین پرداخت در حالی که بسیاری از کشور ها، هزینه های سنگین تری از این می پردازند. این مهم را بگذارید کنار ارزش دلار در ایران را به یاد بیاوردید. طبیعتا سودآوری خوب این بازار مشخص شده و نشان می دهد جای کار خوبی در ایران برای این بازار نوین خواهد بود. خصوصا این که نقاط مختلفی از ایران برای استقرار تجهزیزات استخراج، آب و هوای بسیار خوبی دارند. با این همه، موانعی هم برسر این کار وجود دارند که با هم بررسی می کنیم.
FATF و تاثیر آن بر بازار ارز دیجیتال در ایران
همان طور که همه می دانید، گروه ویژه اقدام مالی (|FATFi)، با نظارت بر روند مالی کشورهای عضو ، از پولشویی و مباحثی چون تامین مالی تروریسم و … جلوگیری می کند. ایران نیز که الحاق آن به این اتحادیه تحت بررسی است، ممکن است تحت تاثیر قوانین این اتحادیه قرار بگیرد. به طور کلی اروپا تمایلی به استفاده از ارزهای دیجیتال ندارد زیرا هیچ گونه پایداری و امنیتی برای آن مدنظر نیست و از دسترس کشورها خارج است. با این حساب اگر ایران به گروه ویژه اقدام مالی ملحق شود و بخواهد بازار ارزهای دیجیتال را به کار گیرد، طبیعتا بخاطر عدم دسترسی به اصل آن، مورد سوال هم واقع نخواهد شد و حتی می تواند با کمک آن تحریم هارا هم دور بزند. اگر هم ارز بومی مخصوص به خود بسازد که برپایه ریال است و در بانک ها به رسمیت شناخته شده و مبادلات برمبنای آن صورت پذیرد، باید مورد نظارت اتحادیه مذکور قرار گیرد.
استفاده از ارزهای دیجیتال، ممنوع!
براساس اطلاعیه ای که بانک مرکزی ایران منتشر کرد، استفاده از ارزهای دیجیتال در تمامی مراکز پولی و هم چنین مالی کشور ممنوع می باشد. البته در این میان به وضعیت ارزهای داخلی که ممکن است در آینده ای نزدیک شکل بگیرند اشاره نشده است. اطلاعیه بانک مرکزی مراکز مذکور را از هر مبادله ی این چنینی منع کرده بود و خواسته بود از این کار اجتناب کنند. حتی در این خصوص ذکر شده است که با کسانی که از این مهم تخطی کنند برابر قانون برخورد می شود.
وزیر جوان وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات اما تاکید کرده است که بانک مرکزی با ارزهای داخلی که در حال آماده سازی است مشکلی نخواهد داشت و درصورت ایجاد و پی ریزی آن ها، قوانین منافاتی با آن نخواهد داشت. البته ارز دیجیتال بومی نیز بستگی به نوع برخورد جامعه و اعتماد ایجاد شده خواهد داشت و حتی نمی توان مطمئن بود ارزی که وزارت ارتباطات می سازد، مورد تایید بانک مرکزی و سیستم مالی کشور هم است و مشکل ساز نخواهد شد. خصوصا اینکه موضوع ارز دیجیتال تازه است و چارچوب مشخص و معینی هم برای آن نمی توان متصور بود.
آینده ایران در بازار ارزهای دیجیتال چگونه خواهد بود؟!
همان طور که گفته شد، ایران در حال بررسی ساخت ارز دیجیتال بومی و مخصوص به خود است که بر پایه ریال طرح ریزی شده است. علاوه بر آن با توجه به توسعه استفاده از ارزهای دیجیتال و هم چنین قابلیت های آن، ایران هم می خواهد از بازار عقب نمانده و تصمیماتی را براساس سیاست های خود اتخاذ کند و حتی طبق برخی نقل قول ها، بستری برای استخراج ارزهای دیجیتال به طور قانونی ایجاد کند. برای بحث استخراج، محدویت ها و فشار های آمریکا بی تاثیر است و این قسمت خوب ماجرا است. یعنی چون این کشور دسترسی ای به این بازارها ندارد، پس وضعیت ماینینگ در ایران طبیعتا نمی تواند مانعی هم برای آن بسازد و یا تحریمی بر سرراه آن بگذارد. خصوصا اینکه بازار تامین موارد موردنیاز برای استخراج نیز چین است که باز هم نشان از عدم تاثیرگذاری آمریکا دارد. طبیعتا هم می تواند از بکر بودن این صنعت با توجه به توانمندی ها و پتانسیل های خود نهایت استفاده را ببرد.
به طور کلی اما آینده این بازار در ایران دربرگیرنده ی چند مولفه است. اول این که سیاست های داخلی کشور به چه صورت تنظیم شوند و نقش تسهیل گر و یا سدکننده را ایفا کنند. دوم وضعیت برق کشور است. همان طور که می دانیم برای استخراج نیاز به برق شدیدا احساس می شود و برای پیشرفت ایران در این راه هم افزایش ظرفیت برق کشور جزو اولین گزینه های مطرح شده است که البته ممکن است با تسهیلاتی برای نیروگاه های خورشیدی، بادی یا … این موضوع تا حدودی مرتفع شود.
سوم بحث مواد و تجهیزات استخراج است. تاکنون ایران در این زمینه فعالیتی جدی را شروع نکرده است و صرفا در حال واردات هستیم. اگر ایران بتواند حرفی برای گفتن داشته باشد، مطمئنا سودآوری بیشتری هم خواهد داشت. چهارمین موضوعی که مطرح است، سرعت عمل مسئولان در تهسیل و راه اندازی شبکه ای در این خصوص است. با توجه به پیشرفت سریع علم، این احتمال می رود که در آینده ای نزدیک روش های جایگزین برای استخراج و جمع آوری ارزهای دیجیتال ایجاد شود و دیگر مزیت های رقابتی ایران، محلی از اعراب نداشته باشد به هرحال هنوز در ابتدای این هزارتو هستیم و زود یا دیر باید سمت و سوی مشخصی نسبت به این ارزهای دیجیتال اتخاذ شود. زیرا مطمئنا آینده جهان ارتباط زیادی با این نوع جدید از تجارت خواهد داشت. اما هرچه زودتر اقدامی صورت گیرد، مطمئنا پشیمانی کمتری خواهیم داشت.
وضعیت این روزهای صنعت استخراج ارزهای دیجیتال در ایران
محمدرضا شرفی، رئیس کارگروه ماینینگ انجمن بلاکچین ایران درباره وضعیت این روزهای صعنت استخراج ارزهای دیجیتال یادداشتی نوشته است که متن کامل آن را در ادامه میخوانید.
«متاسفانه سیستم عریض و طویل تصمیمگیری کشور ما حتی زمانی که حرف آدم بهحق نیز باشد، امکان نتیجهگیری را بسیار دشوار میکند. متولیان امر آنقدر متعدد هستند که پیگیری این امر برای رسیدن به نتیجه بسیار سخت است.
مسئولان یک مسیر اشتباه را تدوین میکنند، که اصلاح آن غیرممکن مینماید. هیچ کسی هم پاسخگو نیست. مسئولان ما متوجه نیستند که خیلی جاها با این کار معیشت خانوار و منافع ملیمان به خطر میافتد. گاهی این ما هستیم که در مسابقه سد راه دوندههای تیم خودمان میشویم. متاسفانه در مسابقه استخراج هر لحظه و هر ثانیه اهمیت دارد. طبیعتا این کار در نتیجه اثر میگذارد. این شرایطی هست که در حال حاضر وجود دارد.
ما تاکنون بیش از 50 درخواست و پیشنهاد برای اصلاح مسیر قانونی شدن فعالیت کار فعالان دادهایم؛ ولی هیچ نهادی پاسخگو نیست. ما از تمام معاونان و شخص رئیسجمهوری خواستیم که نظری به شرایط امنیتی در این حوزه داشته باشند؛ ولی متاسفانه هیچ پاسخی ندادند.
این مسیر از اساس اشتباه چیده شده است. مصوبه از اول بد تدوین و تصویب شده است. از آنجا به بعد یک دستورالعمل باز هم اشتباه داشتند. کسانی هستند که تعداد کمی دستگاه داشتند و خیلی ها که اعتقادی به قانون ندارند به فعالیت خود ادامه میدهند. آنها در حال فعالیت هستند و هیچ مشکلی برایشان پیش نیامده است.
تعداد افرادی هم که در حال فعالیت زیرزمینی هستند در حال افزایش است. اینها اخطارهایی است که ما قبلا به مسئولان دادهایم. این صنعت از ابتدا اینگونه نبوده است و وقتی مسئولان هیچ پاسخی نمیدهند، باعث این روند میشود. وقتی یک مسیر سخت میشود، چنین نتایجی به بار خواهد آورد. شما اجازه نمیدهید که مردم بیایند و در فضای سالم کار کنند.
فقط کسانی در حال حاضر متضرر میشوند که میخواستند قانونمند کار کنند و کسانی که سودجو هستند در حال حاضر وضعیت ماینینگ در ایران منافع خود را کسب میکنند. مثل کسانی که دستگاههایشان را به مردم فروختهاند و هنوز به این کار ادامه میدهند و سود میکنند و هیچ کسی هم کاری به آنها ندارد و مصرف کننده به جرم قاچاق کالا، حبس و جریمه میشود. اینها اگر منافع یکسری آدم خاص نیست، پس چیست؟
در حال حاضر ما با آگهی هتلینگ دستگاهها که با مجوز یا بدون مجوز اقدام به این کار میکنند، مواجهیم. مشخص نیست با وجودی که فعالان این صنعت هنوز هیچ مجوزی دریافت نکردهاند آن مجوزها چگونه صادر میشود؟ مگر میشود یک کشور ۱۰ قانون داشته باشد؟ مگر یک نظام و یک حاکمیت نداریم؟ چرا هر کسی که رابطه داشت میتواند کار کند و هر کسی ندارد، نمیتواند؟
افرادی از مناطق ویژه مجوز گرفتهاند و دستگاه وارد میکنند و کسانی که در داخل کشور میخواهند دستگاه بیاورند، هیچ راهی برای ثبت سفارش ندارند و همه راهها بسته است. چرا در کشور ما چند قانون و چند مسیر متفاوت وجود دارد؟ اسم آن هم یک کشور است. مردم ما و منافع ملی ما در داخل کشور است نه در مناطق ویژه و آزاد.
در هتلینگ صاحب فارم سرمایه مردم را میبرد و رانت ایجاد میشود. چرا یک فرد میتواند فعالیت کند؛ ولی دیگران نمیتوانند؟ این رانت و رقابت ناسالم است. در هتلینگ به مردم دستگاه میفروشند و برای آنها نگهداری میکنند و در قبال آن پول میگیرند. سود اصلی به جیب فروشندگان دستگاه میرود.
تمام ریسک سرمایهگذاری مال کسی است که دستگاه را خریداری کرده است. در حال حاضر شاید برای صاحب دستگاه این کار سودده باشد؛ ولی دو ماه دیگر که سختی شبکه بالا میرود برای او زیانده میشود و حتی از خیر دستگاهش میگذرد. دستگاه او هم برای آن کسی میماند که هتلینگ میکرده و همه هزینهها با صاحب دستگاه است. صاحبان فارم هم از فروش دستگاه سود میکنند و هم اجاره نگهداری میگیرند تنها به این بهانه که مجوز دارند و هیچ کس نمیتواند وضعیت ماینینگ در ایران با آنها رقابت کند.
این همان فضای رانتی است که پیش از این ما آن را به مسئولان گوشزد کرده بودیم. با بدعتی نوین در قیمت حاملهای انرژی مواجهیم و این را میگوییم و تاکید داریم که افراد تابع قانون با سرمایه هایشان از ایران میروند و کسانی ادامه خواهند داد که خارج از مسیر قانون فعالیت میکنند.
دولت نه تنها منافعی از این شرایط کسب نخواهد کرد (هیچ گونه فعالیت قانونی با قیمتهای مصوب دولت امکانپذیر نیست) بلکه هزینه های بسیاری به بیت المال بابت نظارت بر فعالیتهای غیر مجاز تحمیل میگردد. شرایط موجود مسبب گسترش فساد و رانت و رشوه میگردد. این دلایل ماست که این صنعت میجنگد تا شاید بین آن و دیگر صنایع، برابری ایجاد شود. تنها خواسته این صنعت عدالت است.»
دیدگاه شما