تاریخچه بورس کالا

تاریخچه بورس

بورس چیست؟
بخش مالی اقتصادی هر کشور تامین‌کننده منابع مالی و فعالیتهای حقیقی اقتصادی محسوب می‌شود که به دو بخش تقسیم می‌گردد :
بازار پولی که عمدتا توسط نظام بانکی یک کشور اداره می‌شود که مهمترین کارکرد آن تامین اعتبارات کوتاه مدت است. بازار سرمایه که کارکرد اصلی آن تامین مالی بلند مدت مورد نیاز در فعالیت‌های تولیدی و خدماتی مولد می‌باشد .

بورس یک نهاد سازمان یافته‌ای است که از جمله نهادهای عمده و اساسی در بازار سرمایه محسوب می‌شود و در کنار سایر موسسات و سازمانها ، وظایف چندگانه‌ای را برعهده دارد .
کارکردهای اساسی بورس مدیریت انتقال ریسک و توزیع آن، شفافیت اطلاعات، کشف قیمت، ایجاد بازار رقابتی و همچنین یکی از کارکردهای مهم آن جمع آوری سرمایه‌ها و پس اندازهای کوچک برای تامین سرمایه مورد نیاز فعالیتهای اقتصادی است .

تاریخچه بورس
تاریخچه تاسیس اولین بورس به اواخر قرن چهارده و اوایل قرن پانزده در کشور هلند بر می‌گردد. اما بورس به صورت مدون از دو قرن پیش شروع به فعالیت کرده است در حال حاضر با پیشرفت تکنولوژی و استفاده از ابزارهای الکترونیکی بیشتر معاملات در بورس از طریق رایانه صورت می‌گیرد
.
مهمترین مامویت بورس کالایی بر اساس گزارشات آنکتاد کمک به ساماندهی و اصلاح ساختار بازار محصولات بخش کشاورزی از طریق شفافیت اطلاعات، کشف قیمت، توزیع ریسک و سیالیت در معاملات و همچنین تامین منابع مالی مورد نیاز فعالان بخش کشاورزی از طریق توسعه بازار سرمایه است که اولی در کشورهای درحال توسعه و دومی در کشورهای پیشرفته و صنعتی ملاک عمل قرار می‌گیرد .

بورس کالا چیست؟
بورس کالا (Commodity Exchamge) یک بازار متشکل و سازمان یافته‌ای است که بطور منظم کالای معینی با ساز و کاری خاص مورد معامله قرار می‌گیرند . امروزه طبقه‌بندی‌های متعددی برای یک بورس کالایی وجود دارد. اما گسترش بازارهای بخش مالی و حقیقی اقتصاد سبب شده چندین نوع از بررسیها در قالب یک تشکل متمرکز قرار داشته باشند. عموما بورس‌های کالایی را در مقابل بورس‌های اوراق بهادار و بورس‌های اسعار تعریف می‌کنند. به عبارتی هر آن چیزی که در زمینه ۱- فلزات و مواد معدنی ( کانی ها ) ۲- انرژی و ۳- محصولات کشاورزی مورد مبادله قرار می‌گیرد در زمره بورس کالایی می‌گنجد .

اهمیت قانونی بورس‌های کالایی
تا قبل از تصویب برنامه سوم، کشور ما برای راه اندازی بورسهای کالا با خلاء قانونی مواجه بود، تا اینکه دست‌اندرکاران تدوین لایحه و قانون برنامه سوم توسعه جمهوری اسلامی ایران به تدوین و تصویب قانونی اقدام نمودند که شروع یک سری تحولات با اهمیت اقتصادی را در عرصه مبادلات بازار ایفا خواهد نمود در ذیل به متن قانون در برنامه سوم توسعه اشاره می‌شود:
الف: نسبت به راه‌اندازی بورس‌های منطقه‌ای در سطح کشور در چارچوب قانون بورس بر اقدام کند .
ب: تمهیدات قانون لازم جهت قابل معامله نمودن سلیر ابزارهای مالی در بورس اوراق بهادار، علاوه بر موارد مندرج در بند (۲) ماده (۱) قانون تاسیس بورس اوراق بهادار مصوب ۲۷/۲/۱۳۴۵ را فراهم کند .
ج: نسبت به ایجاد بورس کالا با همکاری دستگاه‌های ذیربط اقدام نماید.
در ادامه آن ماده ۱۱۳ قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت وزارت جهاد کشاورزی را موظف نمود نسبت به راه‌اندازی بورس محصولات کشاورزی اقدام نماید واین قانون از ابتدای سال ۱۳۸۱ لازم اجراء بود .
ابزارهای داد و ستد پذیر در بورس کالا
مهم‌ترین ابزار مشقه مورد استفاده در بورس کالا، قراردادهای آتی (Contract futures) و قرارداد اختیار معامله (Contract Option) است. در یک قرارداد آتی که بین خریدار و فروشنده با

واسطه‌گری شرکت‌های کارگزاری منعقد می‌گردد نوع کالای مورد معامله، تاریخی که کالا تحویل می‌شود، قیمت، مقدار، مشخصات کالا از قبیل نوع استاندارد، شاخص‌ها و … نوشته می‌شود. در قراردادهای اختیار معامله (برگ اختیار معامله یک نوع اوراق بهادار است) دارنده آن حق دارد، کالا یا اوراق بهادار خاصی (مثل سهم شرکت‌ها ) را ظرف مدت معینی به قیمت توافقی، معامله کند. برگهای اختیار معامله به دو دسته تقسیم می‌شوند :
-« برگ اختیار خرید»: دارنده این برگ، حق دارد کالا یا سهام شرکتی را به قیمتی مشخص در تاریخ معینی بخرد.

-« برگ اختیار فروش»: دارنده این برگ، حق دارد کالا یا سهام شرکتی را به قیمتی مشخص در تاریخ معینی بفروشد. البته در یک بورس کالایی نوظهور و یا شرایط خاص کالا می‌توان به صورت حراج حضوری و معاملات نقدی مبادله کالا را انجام داد .
بورس کالا چه منافعی را به دنبال دارد
• شفافیت بازار: منظور شفافیت اطلاعات قیمت در بازار است. تصحیح ساختار بازار، منظور استفاده از بازار رقابتی است .
• استاندارد کردن: افزایش کیفیت کالاهای کشاورزی
• برخورداری تولیدکنندگان و تجار کالاهای کشاورزی از مزایای مرتب بر قوانین و مقررات حاکم بر بورس
• افزایش کارآیی بازاریابی یا بهبود شبکه توزیع و کاهش حاشیه بازاریابی
• تغییر الگوی کشت و افزایش توان تولیدی و توان صادراتی
• افزایش اشتغال در بخش کشاورزی
گروه‌های بهره‌مند از بورس
استفاده از بورس در انحصار گروهی خاص در جامعه نمی‌باشد تمام افراد می‌توانند به طور مستقیم یا غیر مستقیم از بورس استفاده نمایند گروه‌های اجتماعی که در بورس فعالیت دارند عبارتند از :
• تولیدکنندگان
• کارگزاران
• صاحبان صنایع فرآوری و تبدیل
• تجار
• مبادله‌گران تضمینی
• دلالان و واسطه‌ها
• بازارسازان
• اشخاص عادی و کسانی که مایلند پس‌اندازهای خود را در این بازار به کار اندازند

ساختار بورس
بورس زیر نظر نهاد واحد نظارتی که معمولا سیاست‌های آن توسط بالاترین مراجع ذیربط دولتی درهر کشوراعمال می‌گردد که با حضور و مشارکت فعال بخش خصوصی ایجاد می‌شود و اتاق پایاپای که تضمین و تسویه قراردادها را بر عهده دارد از جمله مهم‌ترین بخش‌های آن محسوب می‌شود. فعالیت می‌کند علاوه برآن واحد نظارت داخلی (در داخل بورس) هیات بازرسین و داوری ارکان اصلی ساختار بورس را تشکیل می‌دهند .

بورس‌های کالایی در جهان
سابقه مدرن‌ترین بورس کالای جهان به محصول برنج در اوساکای ژاپن در قرن ۱۷ بر می‌گردد همچنانکه از منابع موثق مدرنترین بورس کالا به مبادلات آتی نقل می‌کنند. آپشن و فیوچر نیز در آمستردام هلند در قرن ۱۷ استفاده می‌شده است. بهر حال در جهان امروزی مبادلات آتی با یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر تبدیل شده است و اکنون بورس‌های بزرگی در بیش از ۲۰ کشور جهان مشاهده می‌شود. کشورهای همچون آمریکا، انگلیس، آلمان، فرانسه، ژاپن، جمهوری کره، برزیل، استرالیا و سنگاپور و بسیاری که از کشورهای در حال توسعه دارای بورس کالا هستند و این روند در یک دهه گذشته شدت بیشتری گرفته است .

در سال ۲۰۰۰ میلادی، نزدیک به ۲ میلیارد قرارداد از نوع آپش و فیوچیر در بورس‌های کالایی سراسر جهان مبادله شده است نسبت به سال ۱۹۹۹ حدود ۱۶ درصد افزایش نشان می‌دهد .
برنامه‌های در دست اقدام بانک
اهم طرح‌های در دست اجرا و در حال مطالعه این بانک عبارتند از:
• تلاش در جهت فرهنگ‌سازی و آشنایی فعالان بخش کشاورزی با مقوله بورس
• تلاش در جهت فراگیر شدن بورس کشاورزی در سراسر کشور (گسترش جغرافیایی) و امکان حضور همه گروه‌های بهره‌مند از طریق شبکه گسترده شعب بانک

• تلاش در جهت جاری شدن مزایای بورس در تمامی سطوح و لایه‌های فعالان بازار و بازیگران عرصه تولید، توزیع و مصرف و تحقق اهداف اصلی بورس کشاورزی
• اعطای خطوط اعتباری به کارگزاران در جهت بازسازی در بورس کشاورزی
• تلاش برای گسترش موضوعی بورس و پذیرش تولیدات یا محصولات سایر زیر بخش کشاورزی در بورس
• روشهای تامین مالی خرد برای بهره‌برداران کوچک و برقراری امکاناتی جهت حضور این قشر عظیم از جامعه بهره‌برداران چند میلیونی بخش کشاورزی با استفاده از ابزارهای متعدد نظیر تبدیل کردن قرارداد تسهیلات اعطایی سلف به کشاورزان به معاملات بورسی
• تلاش برای حضور مشتریان این بانک در بورس کشاورزی که زمینه فعالیت‌شان کالای بورسی است و برقراری امتیازات و تشویق‌های خاص برای این گروه

تاریخچه بورس اوراق بهادار
بورس اوراق بهادار تهران در سال ۱۳۴۶ تاسیس گردید. این سازمان از پانزدهم بهمن ماه آن سال فعالیت خود را با انجام چند معامله بر روی سهام بانک توسعه صنعتی و معدنی آغاز کرد. در پی آن شرکت نفت پارس ، اوراق قرضه دولتی ، اسناد خزانه ، اوراق قرضه سازمان گسترش مالکیت صنعتی واوراق قرضه عباس آباد به بورس تهران راه یافتند. اعطای معافیت های مالیاتی شرکتها و موسسه های پذیرفته شده در بورس در ایجاد انگیزه برای عرضه سهام آنها نقش مهمی داشته است. طی ۱۱ تاریخچه بورس کالا سال فعالیت بورس تا پیش از انقلاب اسلامی در ایران تعداد شرکتها و بانکها و شرکتهای بیمه پذیرفته شده از ۶ بنگاه اقتصادی با ۲/۶ میلیارد ریال سرمایه در سال ۱۳۴۶ به ۱۰۵ بنگاه با بیش از ۲۳۰ میلیارد ریال درسال ۵۷ افزایش یافت. همچنین ارزش مبادلات در بورس از ۱۵ میلیون ریال در سال ۱۳۴۶ به بیش از ۱۵۰ میلیارد ریال سرمایه در سال۱۳۵۷افزایش یافت. در

سالهای پس از انقلاب اسلامی وتا پیش از نخستین برنامه پنج سال توسعه اقتصادی ، دگرگونی های چشمگیری در اقتصاد ملی پدید آمد که بورس اوراق بهادارتهران را نیز در بر گرفت . نخستین رویداد ، تصویب لایحه قانون اداره امور بانک ها در تاریخ ۱۷ خرداد ۱۳۵۸ توسط شورای انقلاب بود که به موجب آن بانک های تجاری و تخصصی کشور در چهار چوب ۹ بانک شامل ۶ بانک تجاری و۳ بانک تخصصی ادغام و ملی شدند . چندی بعد و در پی آن شرکتهای بیمه نیز در یکدیگر ادغام گردیدند و

به مالکیت دولتی در آمدند و همچنین تصویب قانون حفاظت و توسعه صنایع ایران در تیر ۱۳۵۸ باعث گردید تعداد زیادی از بنگاه های اقتصادی پذیرفته شده در بورس از آن خارج شوند . به گونه ای که تعداد آنها از ۱۰۵شرکت و موسسه اقتصادی در سال ۱۳۵۷ به ۵۶ شرکت در پایان سال ۱۳۶۷ کاهش یافت . بدین ترتیب در طی این سالها بورس و اوراق بهادار دوران فترت خود را آغاز کرد که تا پایان سال ۱۳۶۷ادامه یافت . از سال ۱۳۶۸ ، در چهارچوب برنامه پنج ساله اول توسعه اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی تجدید فعالیت بورس اوراق بهادار تهران به عنوان زمینه ای برای اجرای سیاست خصوصی سازی ، مورد توجه قرار گرفت.

بر این اساس سیاست گذاران در نظر دارند بورس اوراق بهادار با انتقال پارهای از وظایف تصدی های دولتی به بخش خصوصی ، جذب نقدینگی و گرد آوری منابع پس اندازی پراکنده و هدایت آن به سوی مصارف سرمایه گذاری ، در تجهیز منابع توسعه اقتصادی و انگیزش موثر بخش خصوصی برای مشارکت فعالانه در فعالیتهای اقتصادی نقش مهم و اساسی داشته باشد . در هر حال ، گرایش

سیاست گذاری های کلان اقتصادی به استفاده از ساز و کار بورس ، افزایش چشمگیر شمار شرکتهای پذیرفته شده و افزایش حجم فعالیت بورس تهران را در بر داشت که بر این اساس طی سال های ۱۳۶۷ تا نیمه اول سال جاری تعداد بنگاه های اقتصادی پذیرفته در بورس تهران از ۵۶ شرکت به ۳۲۵ شرکت افزایش یافت .شرکتهای پذیرفته شده و شرکتهای فعال در بورس به دو دسته تقسیم می شوند.۱ – شرکت های تولیدی ۲ – شرکت های سرمایه گذاری شرکت های تولیدی معمولا به تولید کالای خاصی مبادرت می ورزند و در گروه صنایع فعال در بورس قرار می

گیرند ودر سازمان بورس بانام شرکت و کد خاص خود ، مشخص می شوند . اما شرکتهای سرمایه گذاری شرکت هایی هستند که به عنوان واسطه های مالی فعالیت میکنند. که این گونه شرکت ها یا فعالیت تولیدی ندارند ویا فعالیت آنها به گونه ای است که با کمک های مالی از طریق خرید سهام شرکت های تولیدی و صنعتی و یا مجموعه ای از آنها به تولید و سرمایه گذاری این شرکت ها مبادرت می نمایند که بر این اساس در حال حاضر شرکت های سرمایه گذاری فعال در بورس ۱۹ شرکت است و شرکت های تولیدی ۲۹۸ شرکت می باشند . همچنین اکنون زمینه های لازم برای حضور شرکت های خدماتی نیز در بورس فراهم شده است
۱۰ نکته مهم در بازار بورس
برای سرمایه گذاری در بورس توجه به برخی نکات می تواند مفید باشد و مارا در رسیدن به اهدافمان یاری دهد. موارد زیر از جمله نکات مهمی هستند که برخی از آنها از اصول مهم و پایه ای سرمایه گذاری در این حیطه اند:
۱- انتخاب صنعت برتر : در میان صنایع مختلف صنایعی هستند که میانگین بازده آنها از میانگین بازده بازار بیشتر است.
پس چرا آنها را انتخاب نکنید؟!
۲- انتخاب شرکت برتر : پس از گزینش صنعت برتر حالا به سراغ شرکتهایی بروید که بازده آنها از میانگین بازده صنعت بالاتر است .

(منظور از بازده، کلیه سودهای منتفع از شرکت اعم از EPS، اختلاف قیمت، سهام جایزه و… در یک مدت معین می باشد.
۳- میزان نقد شوندگی: هیچگاه سهمی نخرید که در فروش آن دچار مشکل شوید. نقد شوندگی عامل بسیار مهمی است که هرگز نباید مورد غفلت قرار گیرد. این فاکتور متاثر از پارامترهایی مثل حجم معاملات شرکت، تعداد سهام معامله شده، دفعات معامله، تعداد خریدار و… می باشد. نقد شوندگی به صورت رتبه ای مطرح می شود و رتبه ۱ به معنای بالاترین میزان نقد شوندگی است و رتبه های ۲ و ۳ و ۴ و ….. به ترتیب نقد شوندگی کمتری دارند.
برخی از افراد تا رتبه ۱۰۰ را قابل قبول می دانند. بعضی ها بیشتر از ۵۰ نمی روند و عده ای هم به بیشتر از ۲۰ رضایت نمی دهند. به هرحال بسته به استراتژی و هدف سرمایه گذاری تان، ملاکی را برای خودتان قرار دهید.
لازم به ذکر است که رتبه نقد شوندگی در یک محدوده زمانی قابل محاسبه است مثلا یکساله، شش ماهه، یکماهه و… اما در بیشتر موارد از نقد شوندگی ۳ ماهه استفاده می شود.
۴- میزان سهام در دست سهامداران عمده: هر چه این میزان کمتر باشد و سهم یک شرکت بیشتر در دست مردم و سهامداران جز باشد، بهتر است. چرا که در اینجا عرضه و تقاضای و اقعی است که میزان قیمت را تعیین می کند. در صورتیکه قسمت اعظمی از سهام یک شرکت در دست سهامداران عمده باشد به همان نسبت آنها می توانند کنترل بیشتری را بر آن سهم اعمال کنند. و در این بین سهامدار جز است که ضرر می کند.

۵- اخبار اقتصادی-سیاسی: همواره به اخبار داخلی و خارجی توجه داشته باشید. فکر نمی کنم روزانه ۱۵ دقیقه گوش دادن به اخبار یا مطالعه روزنامه ها وقت زیادی بگیرد اما کمک بزرگی به شما خواهد کرد تا بتوانید در برخی موارد روند بازار را پیش بینی کنید و همینطور صنایع خاصی را مورد توجه قرار دهید .

پایگاه اطلاع رسانی کالاخبر

سیستم جدید کارآمدا و سریع‌ بورس لندن به این بورس اجازه داده تا با موفقیت با سایر بورس‌های جهانی همانند بورس نیویورک NYSE رقابت کند. آغاز فعالیت این بورس به معاملات قهوه‌خانه‌ای به سال ۱۶۹۸ باز می‌گردد و اکنون با ارزش بازار ۳.۶۷ تریلیون دلار، هشتمین بورس بزرگ‌ در جهان به‌شمار می‌آید. در مطلبی که از نظر می گذرد تاریخچه این بورس مطرح شده است.

بورس طلا و کالای دبی را بشناسیم

بورس طلا و کالای دبی به عنوان گنجینه ای از جوایز جهانی شناخته می شود اما شاید بهتر باشد نکات جالبی درباره این بورس پیشتاز در قیاس با بورس های جهان بدانیم.

صدای پای پول مجازی در بورس‌های کالایی پیچید؛

رمزارزها، پشت درب بورس کالای هند

بازار رمزارزها را می‌توان یکی از مهم‌ترین بازارهای این روزهای دنیا دانست. بازاری که تاریخچه بورس کالا تاریخچه بورس کالا هم به دلیل ارزش بالا و هم به دلیل ساختار متفاوتش توجه بخش زیادی از فعالان اقتصادی را به خود جلب کرده است. حال دولت هند اعلام کرده در نظر دارد، بازار رمزارزها را به‌عنوان یک بازار کالایی در نظر بگیرد و قانون‌گذاری لازم برای مبادلات آن در بستر بورس‌های کالایی را انجام دهد.

شبکه انبارداری از مسیر بازار سرمایه توسعه می یابد؛

بورس کالای ایران در لاین معاملات جهانی

وقتی به گزارش های بین المللی در بازار کامودیتی ها مراجعه می کنیم، همواره در کنار قیمت محصولات، موجودی انبار آن محصولات نیز خودنمایی می کند برای مثال در گزارش بررسی قیمت مس در بورس فلزات لندن، بدون شک میزان موجودی مس در انبارهای بورس لندن نیز ذکر می شود که تغییر این موجودی بر رفتار سرمایه گذاران و تحلیل قیمت ها اثر ویژه ای دارد؛ این رویکرد از چند سال قبل در بورس کالای ایران نیز پیگیری شده که قرار است روند پذیرش انبارها و ورود کالاهای جدید به این شیوه معاملاتی سرعت گیرد تا به عبارتی نظام و شبکه انبارداری کشور دچار تحولی مثبت شود.

۱۶۲ تن متیلن دی فنیل دی ایزوسیانات خالص پتروشیمی کارون به صورت سلف در قیمت پایانی ۵۸۹,۱۵۸ ریال فروخته شد.

«کالاخبر» از بورسی شدن مایه حیات گزارش می دهد؛

جاری شدن آب کشاورزی در بورس کالای شیکاگو!

طی روزهای اخیر، خبر عرضه آب کشاورزی به‌عنوان یک کالا در بورس کالای شیکاگو در اغلب رسانه‌های آمریکا مورد توجه قرار گرفته و درباره مزایا و معایب آن، گزارش‌های متعددی منتشر شده است. در همین زمینه، مرکز مطالعات «وست واتر» آمریکا با حمایت از ورود آب کشاورزی به بورس کالا در گزارش خود تأکید کرد: «آب کالیفرنیا، ساختاری مانند یک بازار دارد و ارزش این بازار طبق برآوردهای انجام‌شده تا انتهای مارس امسال برابر با ۱.۱ میلیارد دلار است. بازار آب کالیفرنیا در شرایط فعلی و با توجه به بحران‌های زیست‌محیطی آمادگی عرضه به بازار سهام را دارد و می‌توان با استفاده از ابزارهای مالی، دسترسی کشاورزان به این بازار محدود و ارزشمند را مدیریت کرد. قراردادهای آتی بهترین ابزاری است که امروزه در اختیار ماست، زیرا امکان می‌دهد تا نوسانات قیمت در این بازار را کنترل کنیم.»

راه اندازی بورس گوانجو برای معاملات آتی کربن

چین رسما پنجمین بورس آتی خود را با تمرکز بر محصولات زیست محیطی احتمالا شامل معاملات آتی کربن را در شهر جنوبی خود یعنی گوانجو راه اندازی کرد.

«کالاخبر» گزارش می دهد؛

توسعه بورس‌های کالایی، برنامه‌ راهبردی اقتصاد چین/ پیشرفت پرسرعت بورس آتی شانگهای تنها در ۲۲ سال

راه‌اندازی بورس‌های کالایی از برنامه‌های راهبردی چین برای توسعه اقتصادی محسوب می‌شود. پکن از راه‌اندازی بورس‌های کالایی خود، دو هدف اصلی را دنبال می کند؛ تنظیم بازار و مدیریت ریسک و همچنین ایجاد مرجعیت قیمتی برای فعالان بازار در دیگر نقاط دنیا؛ در همین راستا بورس آتی شانگهای در چارچوب همین اهداف در دسامبر سال ۱۹۹۹ تاسیس شد و اکنون با گذشت تنها ۲۲ سال از آغاز به کارش به عنوان بزرگ‌ترین بورس‌ کالاهای صنعتی در سرزمین اصلی چین شناخته می‌شود.

«کالاخبر» گزارش می دهد؛

تجربه کشور فرانسه در حوزه نظام انبارداری و قبض انبار

«کالاخبر» در گزارش هایی سریالی برگرفته از گزارش اخیر مرکز پژوهش های مجلس در خصوص آسیب شناسی نظام انبارداری در ایران، خلاصه ای از تجربیات کشورهای موفق در حوزه نظام انبارداری را مرور می کند.

«کالاخبر» گزارش می دهد؛

تجربه بورس فلزات لندن در حوزه نظام انبارداری و قبض انبار

«کالاخبر» در گزارش هایی سریالی برگرفته از گزارش اخیر مرکز پژوهش های مجلس در خصوص آسیب شناسی نظام انبارداری در ایران، خلاصه ای از تجربیات کشورهای موفق در حوزه نظام انبارداری را مرور می کند.

مرکز مطالعاتی «بروکینگز» بررسی کرد؛

مزیت بورس های کالایی در کشف قیمت و حمایت از تولید

بورس‌های کالایی را می‌توان مدرن‌ترین روش مبادله کالاهای مصرفی و صنعتی در دنیا دانست. اما سؤال اصلی این است که چرا استقبال از بورس‌های کالایی طی سال‌های اخیر ، گسترش زیادی یافته است و مزیت اصلی و مهم فعالیت در این بازارها چیست؟

برنامه بورس لندن برای شفاف سازی موجودی فلزات در انبارهای جهانی

بورس فلزات لندن اعلام کرد که برای نخستین بار تلاش خود را برای شفافیت بیشتر بر روی دسترسی و موجودی فلزات در شبکه ذخیره سازی جهانی آغاز کرده است که این امر می تواند در حکم قرارداد معاملاتی در بورس های کالایی بعد از ضمانت شدن، دادوستد شود.

«فایننشال تایمز» در گزارشی بررسی کرد؛

بورس های کالا راه نجات بخش کشاورزی دنیا

«فایننشال تایمز» وضعیت کنونی بازارهای محصولات کشاورزی جهان را به وضعیت نظام بانکی در سال ۲۰۰۸ میلادی یعنی چند ماه قبل از فروپاشی مالی دنیا تشبیه کرده و در این میان راه نجات بخش کشاورزی دنیا را بهره گیری از تکنولوژی های روز و پلتفرم‌های دیجیتال در مبادلات کالاهای کشاورزی در بورس های کالا عنوان کرده است.

معرفی بورس های کالایی و مشتقه آسیا (۳)؛

از بورس کالای دالیان چه می دانید؟

بورس دالیان در سال ۱۹۹۴ رسما فعالیت خود را با راه اندازی قرارداد آتی ذرت آغاز کرد و پس از آن قرارداد آتی سویا، روغن و کنجاله سویا را راه اندازی کرد.

معرفی بورس های کالایی و مشتقه آسیا(۲)؛

در بورس آتی شانگهای چه محصولاتی معامله می شود؟

راه اندازی بورس های کالایی یکی از برنامه های راهبردی چین در توسعه اقتصادی این کشور محسوب می شود. چین از راه اندازی بورس های کالایی خود دو هدف اصلی را دنبال می کند؛ تنظیم بازار و مدیریت ریسک و ایجاد مرجعیت قیمتی برای فعالان بازار در سایر نقاط دنیا در رقابت با بورس های بزرگی همچون بورس فلزات لندن و بورس شیکاگو آمریکا.

معرفی بورس هاس اروپا(۶)؛

با بورس Euronext آشنا شوید

شاید تصور این که آنچه هم اکنون می خوانید درباره بورسی با قدمت ۴ قرن است، اندکی اعجاب آور باشد؛ اما واقعیت همین است. اما بورس یورونکست با ادغام بورس سهام آمستردام، بورس بروکسل و بورس پاریس در سال ۲۰۰۰ پا به عرصه بازارهای بین المللی نهاد. بورسی که دارای بازه متنوعی از مشتریان و معامله گران داخلی و خارجی علاقمند به معاملات دارایی های متنوع از سهام و شاخص تا معاملات محصولات کشاورزی را در بر می گیرد.

معرفی بورس های کالایی اروپا(۵)؛

با بورس Eurex آشنا شوید

یورکس یکی از بزرگترین بورس های قراردادهای مشتقه در جهان و اولین بورس بزرگ مشتقه در اروپاست که در سال ۱۹۹۸ با مشارکت دویچ بورس (Deutsche Borse) و بورسSix Swiss در فرانکفورت آلمان تشکیل شد.

معرفی بورس های کالایی اروپا(۴)؛

با بورس انرژی اروپا EEX آشنا شوید

بورس انرژی اروپا (EEX)، یکی از بورس های پیشرو اروپایی در حوزه قراردادهای مشتقه است.

معرفی بورس های کالایی اروپا (۳)؛

با بورس استانبول آشنا شوید

بورس استانبول یکی از بورس های بزرگ جنوب شرق اروپاست که در سال ۲۰۱۳ و با ادغام بورس سهام استانبول، بورس طلای استانبول و بورس TurkDex که بورس قراردادهای مشتقه واقع در ازمیر ترکیه بود تشکیل گردید و تحت نام Borsa Istanbul به عنوان شرکتی با ساختار سهامی عام فعالان خود را با پذیرش و معامله انواع محصولات و دارایی های مالی و قراردادهای مشتقه آغاز نمود.

معرفی بورس های کالایی اروپا (۲)؛

با بورس مسکو آشنا شوید

بورس مسکو (MOEX) در ۱۹ دسامبر ۲۰۱۱ با ادغام بورس معاملات ارزی بین بانکی (MICEX) و بورس RTS روسیه که خود در ابتدای دهه ۹۰ میلادی راه اندازی شده بودند، تشکیل و فعالیت های معاملاتی خود را تحت نام Moscow Exchange Group ادامه داد.

معرفی بورس های کالایی اروپا (۱)؛

با بورس ETS قزاقستان آشنا شوید

بورس کالای قزاقستان تحت عنوان سامانه معاملاتی اوراسیا Eurasian Trade System ، در سال ۲۰۰۸ با مشارکت مرکز مالی منطقه ایی آلماتی و بورس سهام مسکو که در آن زمان بورس RTS نام داشت تشکیل شد. این بورس در دو حوزه قراردادهای نقدی با تحویل فیزیکی و قراردادهای آتی فعالیت می نماید.

گزارش کالاخبر از عملکرد بورس های مشتقه جهان در سال ٢٠١٩؛

آسیا و اوقیانوسیه بر بام بورس های کالایی دنیا

طبق آخرین گزارش انجمن صنعت آتی (FIA)، بورس های مشتقه در سراسر جهان سال ۲۰۱۹ را با ۱۴ درصد رشد نسبت به سال ۲۰۱۸ به پایان رساندند. طبق این گزارش که حاصل جمع آوری داده های آماری ۸۰ بورس مشتقه است طی سال ۲۰۱۹ قریب به ۳۴.۴ میلیارد قرارداد مشتقه در حوزه دارایی های مالی و کالا در بورس ها معامله شده است.

در پی تشدید نگرانی‌ از ویروس کرونا؛

بورس‌های آمریکایی قرمز پوش شدند

اخبار حاکی از گسترش ویروس کرونا در چین و تایید ابتلای چند نفر در آمریکا، بورس‌های آمریکایی را در معاملات شب گذشته قرمزپوش کرد.

کارشناسان بین المللی بررسی کردند؛

تأثیر استیضاح ترامپ بر معاملات بورس‌های کالایی

یکی از تاریخچه بورس کالا خبرهای مهم رسانه‌ای جهان طی روزهای اخیر، خبر استیضاح رئیس‌جمهوری آمریکا بوده که هرچند، دونالد ترامپ می‌کوشد آن را بی‌اهمیت جلوه دهد اما بازتاب رسانه‌ای گسترده‌ای داشته و دامنه تأثیر آن حتی به بازارهای مختلف هم رسیده است.

کالاخبر گزارش می دهد؛

بورس کالا، سکانس جدید تجارت فرانسه و آلمان

بورس کالای یورونکست بزرگ‌ترین بازار کالای فرانسه است که تجارت کالاهای کشاورزی از قبیل گندم و انواع حبوبات و لبنیات را بر عهده دارد؛ براساس اعلام وب‌سایت رسمی «یورونکست» قرار است با آماده شدن زیرساخت های معاملاتی در سال ۲۰۲۰ میلادی تجارت فرانسه با آلمان از طریق یورونکست آغاز شود.

در سال ۲۰۱۹ با معامله ۳۷۵ میلیون تن محصول ثبت شد؛

رکوردشکنی تاریخی تجارت جهانی غلات در بورس های کالا

تجارت جهانی غلات به ‌عنوان یکی از بخش‌های مهم و اصلی بورس‌های کالایی جهان در سال ۲۰۱۹-۲۰۲۰ میلادی رکورد تازه‌ای را ثبت کرده که در تاریخ این بازار بی‌سابقه است.

با برگزاری کارگاه‌های آموزشی انجام می‌شود؛

آشنایی دانشجویان با بورس چند کالایی هند

یکی از راهکارهای توسعه بورس های کالایی در جهان امروز، سرمایه‌گذاری برای فرهنگ‌سازی و برنامه‌ریزی جهت آموزش مفاهیم پایه‌ای و روش‌های معاملاتی به دانش‌آموزان و دانشجویان است. این اقدامات با هدف تربیت نسل جدید سرمایه‌گذاران، معامله‌گران و کارشناسان بازارهای کالا انجام می‌شود.

با اصلاح قراردادهای مشتقه کالایی صورت می گیرد؛

نفوذ بورس کالای هند در بازارهای منطقه ای و بین المللی

نهاد ناظر بازارهای هند از بورس‌های این کشور خواست تا پیش از هرگونه اصلاح و تعدیل در قوانین و مقررات، موافقت این نهاد را کسب کنند.

شتاب اروپا در ادغام بورس‌ها برای رقابت با بازار سرمایه جهانی

کشورهای عضو اتحادیه اروپا که این روزها با مشکلات مختلفی از جمله سیاست‌های ناهمگون در درون اتحادیه بویژه پس از طرح مساله برگزیت و پیامدهای آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند، تلاش‌های خود را برای ادغام بازارهای بورس خود با هدف رقابت با غول‌های بزرگ بازار سرمایه در جهان شتاب بخشیده‌اند.

۲۰۲۰، سال تحول در جهان رمز ارزها؛

رمز ارز اتریوم به بورس کالا می‌رود

رئیس کمیسیون معاملات آتی کالا (CFTC) آمریکا می گوید که در سال ۲۰۲۰، جهان رمز ارزها شاهد عرضه قراردادهای آتی اتریوم در بورس کالا خواهد بود. در این بین بورس کالای شیکاگو که هم اکنون میزبان معاملات قراردادهای آتی بیت کوین است اعلام کرده که در سه ماه نخست سال ۲۰۲۰، قرارداد اختیار معامله بیت‌کوین را نیز راه ‌اندازی کند.

تاریخچه و ضرورت‌های راه‌اندازی بورس کالا

مصطفی موذن‌زاده مشاور معاون اول‌ رئیس‌جمهور زمانی‌که نماینده مردم در دوره سوم مجلس شورای اسلامی بودم، مدام با گلایه تولیدکنندگان از اختلاف قیمتی موجود در بازار مواجه می‌شدم. اینکه تولیدکنندگان بزرگ هر روز محصولی را که درب کارخانه کیلویی ۱۰۰ تومان می‌فروختند حداقل دو برابر قیمت در بازار مشاهده می‌کردند و چاره‌ای نیز برای بهبود این اوضاع نمی‌یافتند.

در اواسط دهه ۷۰ که مدیرعامل شرکت ملی فولاد ایران و بعد از آن، مدیرعامل شرکت ملی مس شدم به وضوح درد آن روز تولیدکنندگان را لمس کردم. صف‌های طولانی، التهاب و تهدید از ویژگی‌های بارز آن زمان برای دریافت یک برگ حواله خرید کالا بود تاریخچه بورس کالا که هر روز عده‌ای سفارش شده برای دریافت حواله به شرکت می‌آمدند. خاطرم هست وقتی در شرکت ملی فولاد بودم، در یک برهه ۳۶۰ هزار تن تقاضای خارج از نوبت داشتیم؛ این به معنای فساد بزرگ در آن روزها بود.

اما در آن زمان قیمت‌ها چگونه تعیین می‌شد؟ آن زمان سازمان حمایت ابتدای هر سال ترازنامه سال قبل تولیدکنندگان را دریافت و قیمت تمام شده برای تولید محصولات را بررسی می‌کرد؛ این سازمان به قیمت استخراج شده که با کلی انحراف و بدون درنظر گرفتن هزار و یک فاکتور دیگر بود، ۱۵ درصد اضافه می‌کرد و این قیمت جدید یک‌سال در بازار فلزات پابرجا بود. در واقع سازمان حمایت بدون در نظر گرفتن تورم و تفاوت هزینه تولید محصولات در کارخانه‌های مختلف و. به یک قیمت واحد می‌رسید و کارخانه‌ها فارغ از اینکه سود می‌کنند یا ضرر، باید محصولاتشان را با آن قیمت می‌فروختند. این روند غیر‌منطقی و حاکم بر بازار فولاد، آلومینیوم و مس به همراه فشار عجیبی که روی مدیران این شرکت‌ها بود، باعث شد تا فکر فروش محصولات با قیمت‌های واقعی آن هم به‌صورت شفاف به یک ضرورت در میان شرکت‌های تولیدی مبدل شود.

سال ۷۹ وقتی در ملی مس بودم، شرکت با برخی از بورس‌های کالایی دنیا در ارتباط بود و همواره ایده راه‌اندازی بورس کالا در ایران نیز در ذهنم وجود داشت که طی چند سفر به لندن و بازدید از بورس فلزات لندن، این ایده را با مهندس جهانگیری، وزیر معادن و فلزات وقت در میان گذاشتم که با استقبال روبه‌رو شد. با توجه به اینکه با مهندس جهانگیری در مجلس سوم حضور داشتیم، موضوع راه‌اندازی بورس فلزات در کمیسیون صنایع و معادن مجلس مطرح شد که همه اعضا نیز با توجه به گلایه‌های هر روز تولیدکنندگان با این اتفاق موافقت کردند. به این ترتیب در قانون بودجه سال ۸۰ تبصره‌ای گنجانده شد که به وزارت معادن و فلزات اجازه داد، بورس فلزات راه‌اندازی کند. پس از آن نیز جلسات با بورس اوراق بهادار آغاز شد که کارشناسان بورس هر هفته با مطالعاتی از بورس شیکاگو به نشستی مشترک می‌آمدند. همه اتفاقات به سرعت پیش رفت و برای اجرای کار هماهنگی با دستگاه‌های نظارتی آغاز شد؛ طرف اصلی وزارت بازرگانی وقت به‌عنوان توزیع‌کننده کالاها بود که با این وزارتخانه جلسات مستمر و مثبت برگزار شد. همچنین نشست‌هایی با سازمان بازرسی کل کشور، قوه قضائیه و وزارت اطلاعات به منظور توضیح جوانب کار و دلایل راه‌اندازی بورس تشکیل شد و در نهایت با پشتوانه‌ای ملی و همراهی مهندس جهانگیری، همه بر لزوم حذف رانت و راه‌اندازی بورس فلزات تاکید کردند.

شهریور ماه سال ۸۲ با فراهم شدن امکانات تقریبا ابتدایی، بورس فلزات تهران با ورود ۵ فلز فولاد، مس، آلومینیوم، سرب و روی که از بورس فلزات لندن الهام گرفته شده بود تاسیس شد (هم‌اکنون لوگوی بورس کالا نیز به دلیل وجود همان ۵ فلز دارای ۵ ستاره است). به هر حال معاملات هر روز بیشتر می‌شد و دیگر خبری از حواله و تثبیت قیمت‌ها نبود. البته طبق انتظارها در ابتدای کار با مخالفت‌های شدید فعالان بازار مواجه شدیم چراکه آنها سال‌ها به یک نوع روند معاملات عادت کرده بودند و اینکه هر روز قیمت فلزات تغییر کند برای آنها باورکردنی نبود. اما رفته رفته با ورود برخی فعالان بازار فولاد به معاملات و مشخص شدن فواید بورس فلزات برای تولیدکنندگان و حذف یکباره واسطه ها، مخالفت‌ها نیز فروکش کرد. به یاد دارم پس از راه‌اندازی بورس فلزات که در ایمیدرو بودم، شنبه‌ها با مدیرعامل شرکت‌ها و چهارشنبه‌ها با مدیران فروش شرکت‌ها جلسه داشتیم که با ارائه گزارش‌ها از بورس، میزان خرید و فروش محصولات در بورس را بررسی می‌کردیم. همچنین مهندس صادقی که به‌عنوان نخستین دبیرکل بورس فلزات تهران انتخاب شده بودند، از مدیران کاربلد حوزه فلزات کشور بود و برای توسعه بورس، نحوه دادوستدها و تالار معاملات اقدامات ارزنده‌ای انجام دادند. امروز ۱۵ سال از تاسیس بورس فلزات و ۱۱ سال از راه‌اندازی بورس کالا می‌گذرد و این بورس توانسته خدمات زیادی به اقتصاد کشور کند.

براساس آخرین آمارها، ارزش کل معاملات این بازار حدود ۵/ ۶ درصد GDP کل کشور را تشکیل می‌دهد به‌طوری‌که ارزش این بورس با عبور از ۱۰۰ هزار میلیارد تومان نیمی از ارزش معاملات بازار سرمایه را در اختیار دارد. شمار تولیدکننده و محصولات نیز بیشتر شده و به واسطه زحماتی که در طول این سال‌ها کشیده شده، شفافیت بر معاملات کالاهای مهم کشور سایه انداخته است. همچنین به جرات می‌توان گفت که پس از راه‌اندازی بورس کالا در کشور بود که میزان سودآوری شرکت‌ها، توسعه پروژه‌های تولیدی و همچنین حمایت از صنایع پایین دست به‌عنوان مصرف‌کنندگان مواد اولیه در مسیر بهبود قرار گرفت و بخش قابل توجهی از توسعه صنایع نیز به تولد این بورس در اقتصاد مرتبط است. در این بین امسال در پی نوسانات نرخ ارز بار دیگر با چهره اقتصاد تثبیتی و فشار بر قیمت‌ها روبه‌رو شدیم. ایرادی که متاسفانه همه دولت‌ها در ایران آن را تجربه کرده‌اند، استفاده از شیوه‌های کنترل قیمتی برای حمایت از مصرف‌کنندگان است که این مسیر هیچ‌گاه جواب نداده و تنها زمینه سوءاستفاده را برای عده‌ای فراهم می‌کند. بررسی عملکرد بورس کالا در این سال‌ها نیز بیانگر آن است که هر زمان دخالت در روند معاملات این بورس کمتر بوده، کارآیی و مزایای این بورس برای صنایع به مراتب بیشتر از زمانی است که دولت به شیوه‌های مختلف سعی در دخالت در روند قیمت‌گذاری یا موارد دیگر کرده است. به هر حال یک بار برای همیشه باید قواعد بازار آزاد و ارتباط اقتصاد ما با دنیا را قبول کنیم. باید باور کنیم که قیمت فلزات و سایر کالاها که به خصوص در آنها صادرات داریم، تابع بازارهای جهانی است و جلوگیری از تطبیق قیمت‌های داخلی و جهانی حاصلی جز رانت برای یک عده ندارد. ۱۵ سال پیش با همین تفکر و باور، فضایی به نام بورس فلزات و بعدها بورس کالا با عزمی جدی شکل گرفت اما در سال ۱۳۹۷ بازهم با پدیده قیمت‌های اجباری روبه رو شدیم که امیدوارم دیگر شاهد اقتصاد دستوری به همراه جوسازی‌ها و فشارهای غیراقتصادی نباشیم. در پایان و پس از بررسی علل راه‌اندازی بورس کالا و مرور مزایای آن برای صنایع، یک پرسش ساده با پاسخی سخت به وجود می‌آید؛ اگر امروز بورس کالایی برای عرضه محصولات وجود نداشت، اوضاع بازارها چگونه بود؟

بورس کالا چیست ؟

بورس کالا تعریفی مشابه تعریف بورس دارد؛ بورس کالا بازاری است متشکل و سازمان یافته که در آن به طور منظم کالاهای معین با روش‌هایی از قبل تعریف شده مورد معامله قرار می‌گیرند. در این بازار تعداد زیادی عرضه‌کننده و خریدار از طریق کارگزاران اقدام به معامله می‌کنند.

درحال حاضر زمینه های فعالیت بورس کالای ایران عبارتند از :
• فلزات و مواد معدنی (کانی های فلزی)
• محصولات شیمیایی و پتروشیمی
• محصولات کشاورزی
• معاملات آتی ( Future )

تاریخچه بورس کالا در ایران

در راستای تحقق اهداف برنامه سوم و چهارم توسعه، که مطابق با آنها شورای عالی بورس موظف به راه‌اندازی و گسترش بورس‌های کالایی در ایران شناخته شده بود، بورس فلزات در شهریور ۱۳۸۲ (نخستین بورس کالایی در ایران) و بورس کالای کشاورزی در شهریور ۱۳۸۳ آغاز به فعالیت کردند.

بر مبنای قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران (مصوب ۱ آذر ۱۳۸۴، مجلس شورای اسلامی) و با تصویب شورای عالی بورس، شرکت بورس کالای ایران در آذر ۱۳۸۵ با درهم آمیختن بورس فلزات و بورس کالای کشاورزی تشکیل شد و پس از پذیره‌نویسی و برگزاری مجمع عمومی، از مهر ۱۳۸۶ کار خود را زیر نظر سازمان بورس و اوراق بهادار آغاز کرد.

مهمترین اهداف بورس کالا

• ایجاد بازاری منسجم ، سازمان یافته و قانونمند برای تسهیل داد و ستد نقدی و آتی کالا ، که در آن قیمت ها به صورت شفاف و در اثر تقابل آزاد عرضه و تقاضا کشف می شود.
• سامان دهی بازار کالاهای خاص نظیر محصولات فلزی کشاورزی ، انرژی و پتروشیمی از طریق مکانیزم اجرائی ناظر بر تعهدات و منافع طرفین معامله.
• کشف قیمت کالاها براساس تعامل و تقابل عرضه و تقاضا و نیاز بازار.
• حذف واسطه گری و واسطه های غیرضروری در معاملات و خرید و فروش مستقیم بین فروشنده و خریدار.
• کاهش نوسانات مخل بازار و امکان انتقال ریسک.
• کاهش ریسک بین فروشنده و خریدار به دلیل اجرای عملیات از طریق اتاق پایاپای.
• امکان انجام معاملات نقدی و آتی کالا با استفاده از ابزارهای مناسب .
• فراهم سازی تسهیلات مالی برای خرید و فروش.
• تحلیل آماری وضعیت بازار و ارائه خدمات مشاوره در پیش‌بینی نوسانات بازار کالاها به منظور کمک به طرفین معاملات در برنامه ریزی و انجام به موقع تعهداتشان.
• حرکت از یک بازار سنتی به تاریخچه بورس کالا سمت بازار مدرن سرمایه و کالا و تعامل بهتر و قوی تر با بازارهای بین المللی.
• استفاده از مکانیزم فروش سلف در جهت کسب نقدینگی برای بنگاه های تولیدی
• استفاده از مکانیزم معاملات آتی در جهت کاهش ریسک بازار و نیز رونق بخشیدن به بازار کالا و حفظ منافع تولید کنندگان و مصرف کنندگان

مراجعه کنندگان به بورس کالا

• دسته اول کسانی هستند که می‌خواهند از ریسک نوسان کاذب قیمت ها در امان باشند و در واقع بورس‌های کالا، به عنوان خطرپوش شناخته می‌شوند، مانند تولیدکنندگان کالا، مصرف‌ کنندگان عمده.
• دسته دوم، بر خلاف گروه اول کسانی هستند که از نوسانات قیمت استفاده کرده و سود خود را حداکثر می کنند. در بورس‌های کالا، این گروه با نام سوداگران (Speculator) شناخته می‌شوند.

قدیمی ترین بازار های بورس کالا دنیا

1. بورس تجاری شیکاگو (CME) با ۱۷۰ سال سابقه
2. بورس فلزات لندن (LME) با ۱۳۰ سال سابقه با ۱۳۰ سال سابقه
3. بورس کالای نیویورک (NYMEX)
4. بورس کالای توکیو (TOCOM)
5. بورس کالای شانگهای (SHFE)
6. بورس کالای هند (MCX)

قراردادهای قابل معامله در بورس کالا

همه داد و ستدها در بورس کالا در قالب قراردادهای استاندارد انجام می‌گیرد. به طور کلی، قراردادهای زیر برای داد و ستد هر کالا وجود دارد:

• قرارداد نقدی spot
• قرارداد سلف forward
• قرارداد نسیه credit
• قرارداد آتی
• قرارداد اختیار معامله option
• قراردادهای صلح
• قراردادهای خاص موضوع ماده ۱۰ قانون مدنی
• قراردادهای معاوضه swap

قرارداد نقدی (spot):

خریدار کل مبلغ قرارداد را به همراه کارمزد کارگزار، نقدی پرداخت می‌کند و فروشنده می‌بایست حداکثر ظرف سه روز، کالای مورد معامله را به خریدار تحویل دهد.

قرارداد سلف (forward):

خریدار کل مبلغ را در زمان انجام معامله پرداخت می‌کند و فروشنده متعهد می‌شود کالا را در تاریخ و زمان معین به خریدار تحویل دهد.

قرارداد نسیه (credit):

خریدار کالا را فوراً تحویل می‌گیرد و بهای آن در تاریخ سررسید، به فروشنده پرداخت می‌کند.

قرارداد آتی:

فروشنده مطابق قرارداد صلح، مقدار معینی از دارایی مشخص را در مقابل مبلغی معین به دیگری صلح می‌کند. فروشنده دارایی مورد مصالحه را در سررسید مشخص تحویل می‌دهد و خریدار نیز مبلغ مورد مصالحه را در سررسید می‌پردازد. طرفین در قالب شرط ضمن عقد به اتاق پایاپای وکالت می‌دهند که از وجه‌الضمان آنها متناسب با نوسانات قیمت در بورس به طرف دیگر اباحه تصرف کند. هر یک از طرفین می‌توانند قبل از سررسید با انعقاد قرارداد صلح دیگری، شخص ثالثی را جایگزین خود در قرارداد صلح اولیه نمایند و پس از تسویه، از قرارداد خارج شوند. کلیه قراردادها در زمان سررسید مقرر تسویه خواهند شد.

قرارداد اختیار معامله (option):

که خود بر دو نوع اختیار خرید و اختیار فروش است: آ) قرارداد اختیار خرید: عرضه کننده کالا، حق خرید مقدار معینی از کالایی مشخص و منطبق با استاندارد بورس را در زمان معین و با قیمت مشخص به طرف قرارداد مصالحه می‌نماید، بدون آنکه طرف دیگر ملزم به خرید آن باشد. ب) قرارداد اختیار فروش: قراردادی است که به عنوان شرط ضمن عقد لازم که به موجب آن (خریدار) حق فروش مقدار معینی از کالایی مشخص و منطبق با استاندارد بورس را در زمان معین و با قیمت مشخص با طرف دیگر مصالحه می‌نماید بدون آنکه طرف دیگر (فروشنده) ملزم به فروش آن باشد.

قراردادهای صلح :

قراردادهای خاص موضوع ماده ۱۰ قانون مدنی: بورس کالای ایران درصدد آن است که پس از انجام مراحل کارشناسی حقوقی این نوع قراردادها را اجرا کند.

قراردادهای معاوضه (swap):

مبادله یک دارایی فیزیکی یا یک تعهد در برابر یک دارایی فیزیکی یا تعهدی دیگر، به منظور تمدید یا کاهش زمان سررسید معامله و یا افزایش (کاهش) نرخ برگه‌های معاملاتی جهت حداکثر نمودن درآمد معاملاتی و یا کاهش هزینه‌های مالی آن.

تاریخچه بورس کالا

محصولات معامله شده در بورس کالا

بازار فیزیکی

این بازار شامل محصولات صنعتی و معدنی، محصولات کشاورزی، محصولات پتروشیمی و محصولات فراورده های نفتی می باشد.

محصولات معامله شده در بورس کالا

بازار مشتقه

این بازار شامل قراردادهای آتی مانند سکه طلا و زعفران و قراردادهای اختیار معامله مانند سکه طلا می باشد.

محصولات معامله شده در بورس کالا

بازار مالی

این بازار شامل سلف موازی استاندارد، گواهی سپرده کالایی و صندوق سرمایه‌گذاری سکه طلا می باشد.

تاریخچه بورس کالا در ایران

تاریخچه بورس کالا

یاز به ایجاد بازار شفاف جهت تسهیل معاملات و کشف نرخ قیمت کالاهای اساسی و مواد اولیه واسطه‌ای بر اساس تاریخچه بورس کالا مکانیزم عرضه و تقاضا، ایجاد ابزارهای مدیریت ریسک قیمت و تأمین مالی بازار کالایی و تضمین تعهدات طرفین معامله به منظور دستیابی به اثرات مثبت این مهم در توسعه اقتصادی، دولت و مجلس شورای اسلامی را بر آن داشت تا بستر قانونی لازم جهت تأسیس و راه اندازی بورس‌‌های کالایی را در ایران فراهم سازند.

در پی این امر، سازمان کارگزاران بورس فلزات تهران در شهریور ماه سال 82 به عنوان اولین بورس کالای کشور فعالیت خود را آغاز کرد و پس از آن نیز سازمان کارگزاران بورس کالای کشاورزی در شهریور ماه سال 83 شروع به فعالیت نمود. با بازنگری و تصویب قانون بازار اوراق‌بهادار جمهوری اسلامی ایران در سال 1384 و تصمیم شورای عالی بورس، سرانجام بورس‌های فلزات و کشاورزی در یکدیگر ادغام و بورس واحدی با عنوان بورس کالای ایران تشکیل شد و از ابتدای مهرماه سال 1386 فعالیت خود را آغاز کرد.

مراحل داد و ستد در بورس کالا

مراحل داد و ستد در بورس کالا

• انتخاب کارگزار
• تکمیل فرم ثبت سفارش نزد کارگزار و پیشنهاد قیمت
• واریز حداقل سپرده مورد نیاز معامله به حساب کارگزار نزد اتاق پایاپای
• انتقال سفارش مشتری به تالار معاملات توسط کارگزار
• شرکت در حراج توسط کارگزار و انجام معامله در تالار
• واریز باقی‌مانده وجه معامله پس از کسر سپرده اولیه به حساب کارگزار نزد اتاق پایاپای
• تسویه اسنادی معاملات در اتاق پایاپای و صدور اسناد معاملاتی
• تسویه مالی معاملات در اتاق پایاپای
• نقل و انتقال وجوه پس از کسر هزینه‌ها به حساب معامله‌گران از طریق حساب بانکی

مزایای ساختاری در بورس کالا

مزایای ساختاری در بورس کالا

• معاملات در بورس کالا، متشکل و سازمان یافته، قانونمند، قابل نظارت، شفاف، عادلانه، رقابتی و کم هزینه است.
• در بورس کالا، امکان پوشش، توزیع و انتقال ریسک وجود دارد.
• در بورس کالا، کیفیت و کمیت کالا و مبلغ معامله و مدت معامله تضمین شده است.
• کشف قیمت در بورس کالا از طریق حراج حضوری و بصورت شفاف صورت گرفته و با حذف رانت باعث فسادزدایی از بازار معاملات می گردد.
• پذیرش کالا جهت فروش در بورس کالا منوط به داشتن استاندارد های اجباری برای آن کالا می باشد و از این راه کیفیت کالا در بورس تضمین می گردد.
• در بورس کالا، مبداء کالا مشخص و تضمین شده است.
• در مقایسه با تشریفات مناقصات و مزایدات سرعت انجام معاملات در بورس کالا بسیار بالاتر بوده و جریان معاملات از امنیت کامل برخوردار است.
• در صورت بروز اختلاف میان طرفین معامله، بورس کالا دارای مراجع اختصاصی بررسی و رسیدگی به دعاوی بوده و سرعت رسیدگی به دعاوی مطرح شده در مقایسه با دادگاه های عادی بالاتراست.
• با استفاده از ابزارهای مالی مانند قراردادهای سلف و سلف استاندارد و ساز و کار اوراق بهادار مبتنی بر کالا، امکان تامین مالی بنگاه‌ها از این طریق وجود دارد.
• حذف بخشی از هزینه‌های مرتبط با فروش و بازاریابی باتوجه به وجود بازار مستقیم و بدون واسطه در بورس کالا
• وجود شفافیت در معاملات بورس کالا و حذف هرگونه عاملی که در حوزه فروش، منجر به ایجاد رانت خواهد شد.

با کارگزاری بهپرور از خدمات بازار بورس و سرمایه ایران استفاده کنید.

ساعت کاری کارگزاری

• شنبه-چهارشنبه 16:30-8:00

شرکت کارگزاری پیشگامان بهپرور در سال ۱۳۸۳ با هدف فعالیت در بازارهای مالی،
به ویژه بازار سرمایه ایران راه اندازی شد.

تهران ،خیابان ولیعصر ، خیابان طالقانی ، روبروی خیابان انزلی ، پلاک ۴۴۸ ، طبقه ۳ واحد ۴