شاخص نوسان VIX

محدوده‌هایی که برای شاخص VIX در نظر می‌گیرند به ترتیب زیر است:

شاخص VIX چیست؟

از الزامات مهم برای فعالیت در بازارهای مالی، آشنا بودن با این بازارها و استفاده از تحلیل‌های مختلف جهت پیش‌بینی آینده قیمت در آن‌ها است. بازارهای مالی تحت تاثیر عوامل متعددی هستند که این عوامل برخی از اوقات می‌توانند نوسان‌های شدیدی را ایجاد کنند. پیش‌بینی این نوسان ها و به طور کلی قیمت های آتی سهام و سایر دارایی های مالی، به افراد برای کنترل و نگهداری سرمایه کمک می‌کند. شاخص های بسیاری برای پیش‌بینی وجود دارد که یکی از آن‌ها شاخص VIX است که در ادامه به تعریف و توضیح این شاخص می‌پردازیم.

تعریف شاخص VIX

شاخص VIX که مخفف عبارت Volatility Index است عبارت است از شاخص نوسانات بازار. این شاخص به عنوان یک شاخص بسیار مهم توسط سرمایه گذاران در بورس آمریکا به کار گرفته می‌شود. در واقع شاخص VIX انتظارات معامله گران درباره شاخص سهام S&P500 برای آینده را نشان می‌دهد و براساس معاملات انجام شده بر روی اختیار خرید و فروش شاخص S&P500 برای ۳۰ روز آینده در بورس اختیارات شیکاگو CBOE بنا شده است. این شاخص معیاری برای اندازه گیری ریسک بازار و میزان هیجان سهامداران است و با نام‌های دیگری مانند شاخص ترس نیز شناخته می‌شود. بسیاری از سهامداران، مدیران سبدهای سرمایه گذاری و تحلیل گران در دنیا از این شاخص به عنوان ابزاری برای اندازه گیری ریسک بازار، ترس و استرس های موجود قبل از تصمیم‌گیری‌های سرمایه گذاری خود استفاده می‌کنند. شاخص VIX به صورت روزانه و درصدی محاسبه می‌شود.

تارخچه

شاخص VIX در سال ۱۹۹۳ به عنوان معیاری از نوسان ضمنی هشت اختیار خرید و فروش S&P500، زمانی که بازار مشتقه با محدودیت همراه بود و در مرحله رشد بود، به کار گرفته شد. هدف به کارگیری این شاخص برای تعیین نوسانات کوتاه مدت مورد انتظار بازار بود. با بزرگ تر شدن بازار مشتقه، از اختیار معامله های بیشتری از شاخص S&P500 در محاسبه شاخص VIX استفاده شد که سبب شد تا بینش دقیق تری از انتظارات سهامداران بر نوسان بازار آتی ایجاد شود. با گسترش شاخص VIX، از آن برای محاسبه نوسانات سایر شاخص ها نیز استفاده شد. استفاده از این شاخص در بازار اختیار معامله بدین دلیل است که در قیمت گذاری اختیارها، نوسان نیز لحاظ می‌شود.

شاخـص VIX در بازار سهام

همان طور که می‌دانیم نوسان بازار به معنی بالا و پایین رفتن شدید قیمت ها است. افراد بازار اختیار معامله را انتخاب می‌کنند تا ریسک پرتفوی دارایی های خود را پوشش دهند و از زیان خود در کاهش قیمت‌ها جلوگیری کنند. بنابراین اگر هیجان در بازار زیاد شود و تقاضا برای اختیار فروش افزایش یابد، نوسانات نیز افزایش می‌یابد. در این میان شاخص VIX که ترس سهامداران را ارزیابی می‌کند، هزینه پوشش ریسک پرتفوی را نشان می‌دهد.

شاخص VIX که ترس سهامداران را ارزیابی می‌کند، هزینه پوشش ریسک پرتفوی را نشان می‌دهد.

هنگامی که شاخص VIX در پایین‌ترین نقطه خود باشد به این معنی است که بازار سهام به نقطه اوج خود رسیده است و احتمال ریزش قیمت ها وجود دارد. در این حالت با توجه به افزایش زیاد قیمت ها، سهامداران نگران افزایش ریسک سرمایه‌ گذاری در بازار هستند. مقدار پایین این شاخص را می توان آغاز بازار رکودی در نظر گرفت. در مقابل، شاخص بالای VIX به معنی افزایش ترس سهامداران است. هنگامی که این شاخص بسیار بالا است، بازار در کف خود قرار دارد و می‌توان آن را آغاز بازار رشدی عنوان کرد. به طور کلی افزایش مقدار این شاخص به معنای افزایش ترس سهامداران از آینده بازار است که منجر به افت شاخص سهام خواهد شد و بر عکس؛ بدین ترتیب می توان گفت که ضریب همبستگی بازار سهام و شاخص VIX معکوس است. محدوده‌هایی که برای شاخص VIX در نظر می‌گیرند به ترتیب زیر است:

• کمتر از ۱۲ به معنی ریسک پایینی است که سرمایه گذاران از آینده است
• بین ۱۲ تا ۲۰ به معنی ریسک متعادل از آینده است
• بالای ۲۰ به معنی ریسک زیاد است و سهامداران نسبت به آینده خوش‌بین نیستند

نکته دیگری که در خصوص این شاخص درخور اهمیت است میزان نوسانات شاخص VIX در مقایسه با شاخص سهام S&P 500 است. به عنوان مثال در اول اکتبر سال ۲۰۰۸، زمانی که شاخص S&P 500 حدود ۱۵% افت داشت شاخص VIX 260% افزایش داشت و این بیانگر این مطلب است که هیجانات تأثیر زیادی در تصمیمات سهامدارن ایفا می‌کند. از این روست که در جهان مدیریت دارایی به عنوان روشی امن برای سرمایه گذاری در بورس به سرمایه گذاران پیشنهاد می‌شود. در ایران سبدگردانی اختصاصی و صندوق های سرمایه گذاری دو روشی است که به افرادی که قصد سرمایه گذاری در بورس را دارند و زمان لازم یا آشنایی کافی نسبت به این بازار را ندارند پیشنهاد می‌شود. در این دو روش، خصوصاً سبدگردانی اختصاصی، از مدیران با تجربه و متخصص برای مدیریت دارایی افراد در بورس استفاده می‌شود و سرمایه گذاران می‌توانند بدون نگرانی از سود این بازار منتفع شوند.

محاسبه شاخـص VIX

همان طور که گفته شد مقادیر شاخص VIX، نوسانات مورد انتظار S&P500 را برای ۳۰ روز آینده را نشان داده و با اختیارهای مورد معامله در بورس شیکاگو CBOE محاسبه می شود. اگرچه فرمول محاسباتی آن پیچیده است اما مفهوم آن ساده است. مولفه های مورد استفاده در فرمول محاسباتی شاخص VIX شامل اختیارهای خرید و فروش با نزدیک ترین سررسید و اختیارهای دوره بعد آن با سررسید ۲۳ روز تا ۳۷ روز است. در انتهای هر هفته، اختیارهای مورد استفاده در محاسبه شاخص بازنگری می‌شود تا این شرایط را داشته باشند. در فرمول محاسباتی این شاخص، زمان سررسید اختیار، مقدار آتی شاخص براساس قیمت اعمال اختیار معامله روی شاخص، نرخ بهره بدون ریسک تا زمان سررسید، میانه مابه التفاوت سفارشات سرخط خرید و فروش اختیار معامله با قیمت اعمال مشخص شده و سایر مولفه ها لحاظ می‌شود.

کلام آخر

با توجه به شاخص نوسان VIX مباحث گفته شده می‌توان عنوان کرد که شاخص VIX یکی از شاخص های مفید برای پیش‌بینی وضعیت اقتصاد جهانی است که به سهامداران کمک می‌کند تا عوامل تاثیرگذار بر قیمت ها را بررسی کرده و بتوانند تصمیم مناسبی را در زمان درست بگیرند. با این حال یکی از نواقص شاخص VIX این است که چون براساس نوسانات بازار است و براساس قیمت یک دارایی پایه نیست، امکان آربیتراژگرایی از آن وجود ندارد، و ممکن است مقدار آن با مقدار منصفانه متفاوت باشد و محاسبه مقدار منصفانه آن نیز به سادگی امکان‌پذیر نیست. همچنین به دلیل اینکه معاملات اختیار معامله در ایران هنوز به طور گسترده انجام نمی شود، جای خالی شاخص ویکس در بازار بورس ایران دیده می‌شود.

اشتراک این مطلب

https://pishro-asak.com/wp-content/uploads/2020/07/what-is-vix-index-1.jpg 224 224 مجید قربانی https://pishro-asak.com/wp-content/uploads/2022/03/Pishro-Asak-Logo-v3.1-Optimized.png مجید قربانی 2020-07-17 18:00:51 2020-07-16 20:16:35 شاخص VIX چیست؟

دیدگاه خود را ثبت کنید

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ

دفتر مرکزی:

استان تهران، فاز 4 اندیشه، خیابان توحید شمالی، مجتمع تجاری-اداری ارغوان، طبقه سوم، واحد 225

شاخص نوسان قیمت ارز دیجیتال (CVI) چیست؟ ابزاری برای سرمایه‌گذاری بهتر در بازار

همواره می‌شنویم که نوسانات قیمتی در بازار ارزهای دیجیتال بسیار بالاتر از سایر بازارهای مالی است. دلیل این حرف چیست؟ شاخص نوسان قیمتی یک دارایی یا VIX چیست؟ CVI یا شاخص نوسان قیمت ارز دیجیتال چیست؟ این شاخص برای سرمایه‌گذاری در بازار ارزهای دیجیتال چه کمکی به ما می‌کند؟

در حوزه امور مالی، شاخص نوسانات قیمتی (Volatility Index) یا به اختصار VIX نشان می‌دهد که قیمت یک دارایی با چه سرعتی و چه میزان تغییر می‌کند. این شاخص معمولاً بر اساس انحراف معیار در بازده سالانه قیمت یک دارایی در یک بازه زمانی مشخص محاسبه می‌شود. از آنجا که این اندیس، معیار اندازه گیری سرعت و درجه تغییرات قیمت است، به عنوان معیاری موثر برای ریسک سرمایه گذاری مرتبط با یک دارایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. CVI یا (Crypto Volatility Index) که معادل شاخص نوسان قیمت رمز ارزها در بازار ارزهای دیجیتال است، معیاری مناسب برای اندازه‌گیری ترس و استرس تریدرها در زمان خرید و فروش یک ارز دیجیتال است که در این مقاله با این شاخص بیشتر آشنا می‌شویم.

شاخص نوسان قیمت ارز دیجیتال چیست؟

نوسانات قیمتی، یکی از بحث‌های همیشگی در بازارهای مالی است. با توجه به اهمیت آن در ارزیابی ریسک، در بازارهای سنتی برای اندازه‌گیری و پیش بینی بالقوه نوسان قیمت‌ها، از این شاخص استفاده می‌شود. شاخص VIX از قیمت‌های آپشن سهام در شاخص S&P 500 برای اندازه گیری نوسانات بازار در یک بازه زمانی ۳۰ روزه استفاده می‌کند که در تصویر زیر نمودار آن را مشاهده می‌کنید:

اگرچه شاخص نوسان قیمت‌ها بیشتر در بازار سهام استفاده می‌شود، اما نوسانات در بازارهای مالی دیگر نیز اهمیت دارد. در سال ۲۰۱۴، بورس معاملات آتی شیکاگو شاخص نوسانات جدیدی را برای اسکناس‌های خزانه داری ۱۰ ساله ایالات متحده ارائه داد که اعتماد و ریسک سرمایه گذاران را در بازار اوراق قرضه اندازه گیری می‌کرد. اگرچه ابزارهای استاندارد کمتری برای اندازه گیری این شاخص وجود دارد، اما شاخص نوسانات یکی از مولفه‌های مهم ارزیابی فرصت‌ها در بازار معاملات ارزهای خارجی است. اکنون این شاخص در بازار ارزهای دیجیتال نیز مورد استفاده قرار گرفته است. شاخص نوسان قیمت ارز دیجیتال ابزار خوبی برای تحلیل بازار رمز ارزها است.

CVI یا شاخص نوسان قیمت رمز ارزها

همچون سایر بازارها، نوسانات قیمت معیار مهمی برای اندازه گیری ریسک در بازارهای ارزهای رمزنگاری شده است. ارزهای دیجیتال به دلیل ماهیت دیجیتالی، قانون گذاری‌های ضعیف و حجم کم بازار، نسبت به سایر دارایی‌ها از ثبات کمتری برخوردارند. نوسانات زیاد ارزهای دیجیتال، دلیل کسب سودهای بزرگ در جریان بازار است، زیرا به برخی از سرمایه‌گذاران امکان می‌دهد در بازه‌های زمانی نسبتاً کوتاه بازدهی زیادی را بدست آورند. این احتمال وجود دارد که در طولانی مدت در نتیجه پذیرش گسترده‌تر و بهبود قانون‌گذاری‌ها، نوسانات بازارهای ارزهای دیجیتال کاهش یابد. شاخص نوسان قیمت ارز دیجیتال گامی به سوی مقبولیت بیشتر بازار نوظهور رمز ارزها است.

با بالغ شدن بازارهای ارزهای رمزنگاری شده، سرمایه‌گذاران علاقه بیشتری به اندازه‌گیری شاخص نوسانات پیدا می‌کنند. به همین دلیل، اکنون شاخص نوسان قیمت یک ارز دیجیتال برای برخی از ارزهای دیجیتال اصلی وجود دارد. برجسته‌ترین مورد، شاخص نوسان قیمت بیت کوین (BVOL) است، اما شاخص‌های نوسان مشابهی برای اندازه‌گیری نوسان سایر بازارهای رمزارزها از جمله اتریوم و لایت کوین نیز وجود دارد.

پلتفرم Coti در حال تلاش برای ایجاد یک شاخص ترس غیر متمرکز برای ارزهای دیجیتال است و در این رابطه، از پروفسور Dan Galai، یکی از فعالان پیشگام در زمینه شاخص نوسانات بازارهای آپشن سهام شیکاگو، برای توسعه شاخص نوسانات برای کریپتوها کمک گرفته است.

همکاری Coti برای محاسبه شاخص نوسان قیمت ارز دیجیتال

از زمان آغاز مبادلات رمزارزها، ثابت شده است که حرکات قیمتی بازار، از مهم‌ترین فاکتورهای ارزشمند برای بررسی روند کلی بازار هستند. در این بازارها، نوسانات دو رقمی اتفاقات معمولی هستند که روزانه رخ می‌دهند. اگرچه به نظر می‌رسد با توجه به حرکات بزرگ قیمت در این بازار، اما این نوسانات فقط معطوف به بازار رمزارزها نیستند. شاخص نوسانات همچنین یک معیار اصلی برای درک بازارهای خاص، به ویژه بازار آپشن است.

یکی از مهمترین نوسان‌سنج‌ها در بازارهای آپشن سهام شیکاگو (Cboe)، شاخص نوسانات بازار یا VIX است. ایده VIX در ابتدا توسط پروفسور Dan Galai و Menachem Brenner در اواخر دهه ۱۹۸۰ قبل از اینکه در بازارهای آپشن در سال ۱۹۹۳ معرفی شود، توسعه داده شد. از آن زمان، به یک فشارسنج همه گیر برای اندازه گیری احساسات معامله گران تبدیل شده است.

اکنون Coti، مخفف ارز اینترنت (currency of شاخص نوسان VIX the internet)، نسخه اصلی خود را برای بازارهای رمزارزها ارائه می‌کند که با بلوغ بازار کریپتوها، یک نیاز مهم را برآورده می‌کند.

ارزیابی ریسک در بازار ارزهای دیجیتال

نوسانات ذاتی کریپتوها به Coti فرصتی منحصر به فرد برای پر کردن جایگاه مشابهی که VIX از قبل در بازارهای آپشن کنترل می‌کرد، ارائه داده است. این سازمان که هدف آن توانمند سازی مالی متمرکز و غیرمتمرکز از طریق ایجاد زیرساخت‌های دیجیتالی سریع، مقیاس پذیر، کارآمد و فراگیر است، یک شاخص نوسان قیمت ارز دیجیتال برای بازار رمز ارزها با عنوان شاخص نوسانات کریپتوها یا CVI ارائه می‌کند.

شاخص نوسانات که نشان دهنده نوسانات ضمنی ۳۰ روزه در بیت کوین (BTC) و اتریوم (ETH) است، به معامله گران این امکان را می‌‎دهد تا در برابر افزایش نوسانات از روش‌های پوشش ریسک استفاده کنند یا از آن در استراتژی‌های خود بهره‌مند شوند. این شاخص طراحی شده است تا عملکرد VIX را تقلید کند؛ اما در قالب کاملا غیرمتمرکز.

Coti برای عملی کردن ایده خود، پروفسور Dan Galai را به هیئت مشاوران خود اضافه می‌کند. Dan Galai که تخصص و تجربه عمیقی در زمینه مدیریت ریسک و مشتقات مالی دارد، با اجرای تدریجی پروتکل غیرمتمرکز، به نظارت بر پروژه CVI کمک خواهد کرد.

پروفسور Dan Galai گفت:

من به عنوان مشاور پروژه CVI، مشتاقانه منتظر کمک به طراحی ابزارهای پیشرفته مدیریت ریسک برای سرمایه گذاران در این شاخص نوسان VIX کلاس دارایی جدید و اغلب فرار هستم. من اطمینان دارم که تیم CVI از دانش و توانایی لازم برای اجرای تئوری و ساخت یک محصول کاملاً مفید در دنیای ارزهای دیجیتال برخوردار است.

سخن پایانی

CVI که در اصطلاح عامیانه به عنوان شاخص نوسان قیمت ارز دیجیتال نیز شناخته می شود و اغلب همزمان با افزایش شدید در حجم معاملات و شتاب نزولی در قیمت‌ها افزایش می‌یابد، بیانگر نحوه ارزیابی خطر، ترس و استرس توسط معامله‌گران در بازار ارزهای دیجیتال در یک بازه ۳۰ روزه است. آیا استفاده از ابزار مدیریت ریسک CVI اعتماد شما را در معاملات رمزارزها افزایش می‌دهد؟ لطفا نظرات خود را در زیر با ما در میان بگذارید.

چارتهای تعادلی balance || equilibrium

چارت و نمودار ارزها سهام و. بر اساس تئوری اشوب تعادل

شاخص vix

زمانی که آمارهای قوی و بیشتر از پیش بینی ها اعلام می شه یا اینکه اتفاقی مثبت در جهت افزایش اعتماد به اقتصاد جهان رخ بده در این صورت نرخ ارزها و دارایی های پر بازده مثل یورو و پوند افزایش پیدا می کنه که این جریان اصطلاحا ریسک پذیری نامیده میشه
در حالت عکس توضیحات بالا
ارزهای کم بازده مثل ین تقویت می شوند و ارزهای نرخ ارزهای پربازده کاهش می یابد

شاخص VIX يك انديكاتور ولاتيليتي (Volatility)يعني نوسانات بازار است .اين شاخص در واقع انتظارات معامله گران در مورد شاخص سهام S&P 500 براي سي روز اينده را نشان ميدهد.اين شاخص بر اساس معاملات انجام شده بر روي اپشنهاي شاخص S&P 500 براي سي روز اينده در بورس اپشن شيكاگو CBOE بنيان نهاده شده است و از هر دو اپشن كال و پوت براي محاسبه استفاده ميشود.البته از 5 سال پيش خود اين VIX هم قابل معامله در بورس اپشن است.البته اين شاخص صرفا نشانگر ريسك و ترس نيست بلكه عوامل بسياري مانند ليكوييديتي و تعداد معاملات و تعداد معامله گران و غيره ميتواند اين شاخص را تحت تاثير قرار دهد.
اين شاخص نوعي محاسبه اماري موسوم به تخمين زن است كه با استفاده از متد كرنل گرد شده kernel-smoothed estimator .اين شاخص بر حسب درصد نشان داده ميشود و معني ان را با يك مثال فكر ميكنم بهتر متوجه خواهيد شد.اگر به فرض اين شاخص عدد 10 را نشان دهد به اين معني است كه معامله گران انتظار 10 % نوسان براي شاخص S&P 500 در سي روز اينده را دارند و اگر امروز شاخص S&P بفرض 1200 واحد باشد انتظار نوسانات 120 +/- واحد براي يكماه اينده وجود دارد.فقط دقت كنيد كه اينجا چيزي در مورد جهت اين نوسانات وجود ندارد.يعني ممكن است شاخص هم بالا و يا پايين برود.اين شاخص بيشتر براي بازار بورس و معاملات شاخص ها كاربرد دارد و توصيه نميكنم براي بازار ارز استفاده كنيد چون بايد تعداد بسيار زيادي از همبستگي ها را در ان واحد و بسيار دقيق زير نظر داشته باشيد و نيز تاريخچه سالها داده هايVIX و ارزهاي مختلف و چگونگي واكنش انها را بدانيد و هم اينكه داده هايتان بايد بسيار دقيق باشد. هر چند اين شاخص را شاخص ترس هم ميگويند اما دليلي براي اينكه همواره در جهت كاهشي بودن و ريسك گريزي افزايش ميابد وجود ندارد و در دو جهت هم موثر است.علت اينكه از اپشن ها براي محاسبه استفاده ميشود بدين علت است كه در قيمت گذاري اپشنها ولاتيليتي ملحوظ ميگردد بنابرين ميتواند پايه مناسبي براي محاسبه باشد.همچنين اگر تجربه كافي نداشته باشيد خيلي راحت سيگنالهاي اشتباه و بيربط ميدهد كه اينهم شايد موجب ضررهاي جبران ناپذير برايتان بشود.

شاخص VIX در بازار سهام چیست؟

فعالیت در بازارهای مالی و کسب سود از این بازارها مستلزم آشنایی با اصطلاحات و مفاهیم و تحلیل های مورد استفاده در آن است. این بازارها از عوامل متعددی تاثیر می پذیرند که تاثیر این عوامل گاها می تواند نوسان های شدیدی را در پی داشته باشد. افراد برای اینکه بتوانند ریسک ها و نوسانات موجود در بازارهای مالی را به بهترین شکل مدیریت کنند و به پیش بینی دقیقی دست یابند، بایستی با شاخص های پیش بینی روندها و نوسانات در بازار آشنا شوند. در این مقاله برآنیم تا به ارائه توضیحاتی در مورد شاخص VIX در بازار سهام بپردازیم.

شاخص VIX چیست؟

شاخص VIX که مخففی از عبارت Volatility Index است یک شاخص زمان واقعی است که به پیش بینی نوسانات بازار می پردازد. در میان سرمایه گذاران بازار سهام در آمریکا این شاخص به عنوان یک شاخص مهم به کار می رود. این سهام در واقع نشان دهنده انتظارات معامله گران از شاخص S&P 500 در آینده ای نه چندان دور است که مبتنی بر معاملات انجام شده روی اختیار خرید و فروش شاخص S&P 500 برای بازه زمانی 30 روز آتی در بورس اختیارات شیکاگو CBOE بنا نهاده شده است.

از این شاخص به عنوان معیاری برای سنجش میزان ریسک موجود در بازار و همچنین هیجانات سهام داران استفاده می شود. شاخص VIX با عنوان شاخص ترس نیز خوانده می شود.

این شاخص توسط بسیاری از سهام داران، تحلیل گران و مدیران سبدهای سرمایه گذاری در قالب ابزاری برای ارزیابی میزان ریسک بازار، ترس ها و احساسات کلی حاکم بر بازار، پیش از اینکه تصمیم به سرمایه گذاری بگیرند، به کار برده می شود. این شاخص را به صورت درصدی و روزانه محاسبه می کنند.

همانطور که اشاره شد این شاخص برای اندازه گیری تلاطم ها و نوسانات بازار سهام به کار می رود. نوسانات در اینجا به میزان حرکت قیمت ها در بازار در یک بازه زمانی مشخص اشاره دارد. در این میان با افزایش میزان نوسانات مشاهده شده و یا مورد انتظار، بر واریانس حرکات قیمت یک سهام یا شاخص مشخص نیز افزوده می شود. در مقابل هر چه از میزان نوسان قابل مشاهده و یا پیش بینی شده کاسته شود، واریانس حرکات قیمت در بازه زمانی معین کمتر خواهد بود.

واریانس شاخصی برای اندازه گیری انحراف از میانگین است و هر میزان که قیمت یک سهم یا دارایی در یک بازه مشخص زمانی، فاصله بیشتری از میانگین خود بگیرد، شاهد انحراف بیشتر و در نتیجه واریانس بالاتری خواهیم بود.

تاریخچه شاخص VIX

ایجاد و به کارگیری شاخص VIX به سال 1933 بر می گردد. این شاخص توسط هیئت بورس شیکاگو (CBOE) ایجاد و از آن زمان به بعد توانست به عنوان یک معیار و ابزار محبوب برای سنجش نوسان و ریسک بازار مطرح شود. در این مقطع بازار مشتقه با محدودیت هایی مواجه بود و هنوز مراحل رشد خود را سپری می کرد.

هدف استفاده از این شاخص این بود که بتوان به وسیله آن نوسانات کوتاه مدت مورد انتظار بازار را مشخص کرد و در قیمت گذاری اختیارها نوسان را لحاظ کرد. به تدریج و با گسترش بازار مشتقه، در محاسبه شاخص VIX، اختیار معامله های بیشتری از شاخص S&P 500 مورد استفاده قرار گرفت و همین امر سبب شکل گیری بینش دقیق تری از انتظارات سهام داران بر نوسانات بازار آتی شد. به مرور این شاخص گسترش یافته و برای محاسبه نوسانات سایر شاخص ها نیز مورد استفاده قرار گرفت.

استفاده از این شاخص بویژه برای معامله گرانی که در قرار دادهای آپشن (اختیار معامله) وارد می شوند، بسیار سودمند است. در قراردادهای آپشن معامله گران بایستی دائما نوسانات پیش بینی شده را در تصمیمات معاملاتی خود مورد تجزیه و تحلیل قرار دهند.

شاخص VIX در بازار سهام

در بازار سهام به عنوان یک اصل کلی، زمانی که ارقام بالاتری توسط شاخص به ثبت می رسد، یعنی شاهد قیمت گذاری بالاتری در معاملات آپشن هستیم و در مقابل با کوچک تر شدن اعداد در حال ثبت توسط VIX، قیمت در معاملات آپشن پایین تر خواهد بود.

در کل می توان چنین گفت چنانچه در شرایط نوسانات به نسبت کم اقدام به خرید قراردادهای آپشن کرد، می توان معامله سودمندتری را انتظار داشت و در صورت حاکمیت نوسانات بیشتر بر بازار، سود بیشتر در فروش قراردادهای آپشن است. دلیل وجود چنین روندی نیز این است که تمایل قراردادهای آپشن در نوسانات کمتر به قیمت پایین تر است، این در حالی است که این قراردادها در نوسانات بیشتر میل به حرکت به سمت قیمت های به نسبت بالاتری را از خود نشان می دهند.

بنابراین ریسک نوسانات بازار در قیمت قراردادهای خرید و فروش آپشن اعمال شده و اغلب به عنوان یک نوع ریسک مورد انتظار در نظر گرفته می شود. شاخص VIX با توجه به قابلیت پویایی خود می تواند در نتیجه تعامل معامله گران در بازار افزایش یا کاهش یابد.

نکته قابل توجه دیگر در مورد این شاخص، رابطه عکس آن با بازار سهام و بویژه S&P 500 است. به عنوان مثال، در زمان آرامش بازار و حاکم بودن روند صعودی، اعداد ثبت شده توسط این شاخص کمتر خواهد بود و برعکس در روند نزولی، زمانی که فشار فروش وجود دارد و ترس در بازار بیشتر است، شاخص VIX جهشی عمل می کند.

جزئیاتی بیشتر از شاخص VIX

تا اینجا تقریبا با رویکردی کلی از شاخص VIX آشنا شدیم، در این قسمت سعی داریم با جزئیات این شاخص و اعداد درون آن بیشتر آشنا شویم. شاخص VIX در اصل، میزان تغییرات مورد انتظار برای شاخص S&P 500 در محدوده انحراف معیار اول این شاخص را در یک بازه زمانی یک ساله به نمایش می گذارد.

انحراف معیار اول به انحراف معیار از یک تا منهای یک را شامل می شود. از آنجایی که در توزیع نرمال، 68 درصد از داده ها در محدوده بین یک تا منهای یک قرار گرفته اند، از این رو، این احتمال که قیمت در آینده در همین محدوده در نوسان باشد، 68 درصد تخمین زده می شود. لازم به ذکر است که 95 درصد از داده ها نیز در محدوده انحراف دوم توزیع شده اند.

بهتر است توجه داشته باشید که انحراف معیار اول، به تحرکات قیمت در محدوده 68 درصد از بازه تغییرات قیمت ها در طی یک سال اخیر اشاره دارد. اهمیت مقدار عدد فعلی در شاخص VIX در هنگام تحلیل این شاخص، کمتر از تحلیل روند تاریخی آن نیست. از این رو، عدد فعلی را با اعداد نسبی آن در گذشته مقایسه می کنند. طبق یک دستورالعمل کلی، هر گاه که عددی زیر 20 توسط شاخص VIX به ثبت برسد، بدین معنی است که در بازار شاهد یک محیط نسبتا کم ریسک هستیم.

همانگونه که پیشتر نیز اشاره شد، میان عدد کمتر در VIX با حرکت قیمت صعودی در بازار سهام همبستگی وجود دارد. از این رو، زمانی که شاخص عدد بالای 20 را ثبت می کند، یعنی فضایی ریسکی تر بر بازار حاکم است.

همزمان با افزایش نگرانی ها در بازار، اعداد مربوط به VIX نیز به سرعت افزایش پیدا می کنند. دلیل این امر این است که تمایل معامله گران برای بیمه شدن از طریق قراردادهای آپشن افزایش یافته است.

در هر حال، VIX اغلب جهش های کوتاه مدتی را تجربه کرده است و معمولا شاخص نوسانات در بازار پس از تجربه کوتاهی، مجددا بازگشت به میانگین تاریخی خود را از سر می گیرد. منشا این پدید غالبا به این اصل اساسی بر می گردد که در نوسانات بازار همواره میل بازگشت به مقدار میانگین عادی به چشم می خورد.

نوسانات برخلاف روندهای قیمتی که تمایل به تداوم در مدت زمان طولانی در آنها مشاهده می شود، دارای رفتاری دوره ای هستند. هر چند این قاعده نمی تواند خیلی قابل اتکا باشد اما تجربه تاریخی گویای این روند است.

با این حال نمی توان از تاثیر رویدادهای ژئوپلیتیک و اقتصادی روی شاخص VIX چشم پوشی کرد. رویدادهای پیش بینی نشده ای می تواند در جهان رخ دهد که بازار سهام ایالات متحده را تحت تاثیر خود قرار دهد، در این صورت معامله گران طبیعتا به دنبال روش هایی برای تامین امنیت سرمایه خود بوده و سعی می کنند استراتژی هایی پوشش دهنده را اتخاذ کنند. بازارهای آپشن معمولا میزبان استراتژی های پوشش دهنده هستند.

معامله گران حرفه ای آپشن به این واقعیت واقف هستند که معمولا نوسانات ضمنی یا مورد انتظار در آینده، اغلب دارای جنبه اغراق آمیزی از نوسانات تحقق یافته در بازار هستند و اختلاف میان نوسان مورد انتظار و محقق شده به مرور زمان تقریبا به پایین تر از 10 درصد می رسد. این بدان معنی است که معامله گران معاملات آپشن می توانند با استراتژی های نوسانات کوتاه مدت یک فرصت سودآوری خوب برای خود خلق کنند.

نحوه معامله با شاخص VIX

با وجود اینکه شما نمی توانید به صورت مستقیم با VIX معامله کنید، اما این امکان وجود دارد که از طریق بازار آتی یا آپشن موقعیت معاملاتی اخذ کنید و در معاملات این شاخص مشارکت نمایید. همچنین شما به عنوان معامله گر بازار بورس می توانید از طریق محصولات قابل معامله در بورس (ETP)، به محصولات مرتبط با شاخص VIX دسترسی داشته باشید. چند محصول متمرکز بر شاخص VIX وجود دارند که VXX و VXZ از محبوب ترین آنها هستند.

معامله گران به چند دلیل وارد معامله با VIX می شوند. یکی از این دلایل این است که این شاخص می تواند به عنوان ابزاری برای پوشش ریسک پورتفولیو مورد استفاده قرار گیرد که این مورد اغلب کاربرد غالب محصولات VIX محسوب می شود. مورد دوم اینکه با استفاده از محصولات مرتبط با این شاخص سفته بازان می توانند برای کسب سود از تغییرات بالقوه نوسانات بازار، موقعیت های معاملاتی اخذ کنند.

همانگونه که در طول متن اشاره شد، در حالت کلی رابطه ای معکوس میان بازار سهام و شاخص VIX وجود دارد. با داشتن درک کامل از این موضوع می توان در این زمینه انواع مختلفی از استراتژی های پوشش دهنده ریسک را مورد استفاده قرار داد تا پورتفولیوی خود را در مقابل حرکت های نامطلوب بازار مصون نگه داشت. این روش را می توان از جمله بهترین موارد استفاده از شاخص VIX در تقویم معاملاتی کلی معامله گران به شمار آورد.

محاسبه شاخص VIX

طبق تعریف ارائه شده از شاخص VIX، مقادیر این شاخص نشان دهنده نوسانات مورد انتظار S&P 500 در بازه زمانی 30 روز آینده است که آن را با اختیارهای مورد معامله در بورس شیکاگو CBOE محاسبه می کنند. هر چند فرمول محاسباتی آن مقداری پیچیده است اما در کل مفهوم ساده و قابل فهمی دارد.

در فرمول محاسباتی شاخص VIX مولفه های مورد استفاده، اختیارهای خرید و فروش با نزدیک ترین سررسید و اختیارهای دور بعد آن با سررسید 23 تا 37 روزه را شامل می شود. اختیارهای مورد استفاده در پایان هر هفته مورد بازنگری قرار می گیرد تا مشمول شرایط مورد نظر باشند.

سایر مولفه های لحاظ شده در این شاخص شامل زمان سررسید اختیار، مقدار آتی شاخص طبق قیمت اعمال اختیار معامله روی شاخص، میانگین مابه التفاوت سفارشات سرخط خرید و فروش اختیار معامله، قیمت اعمال مشخص شده و نرخ بهره بدون ریسک تا زمان سررسید و … است.

جمع بندی

شاخص VIX را طبق آنچه عنوان شد، می توان یک شاخص مهم و کاربردی برای پیش بینی وضعیت اقتصاد جهانی دانست که همچنین معیاری مهم برای نوسانات بازار سهام به شمار می آید. استفاده از این شاخص به معامله گران این امکان را می دهد تا بتوانند عوامل موثر بر قیمت ها را مورد بررسی قرار دهند و متعاقبا تصمیم درستی را در زمان مناسب آن اتخاذ نمایند.

با وجود این مزایا، این شاخص یک نقص عمده دارد و آن اینکه چون براساس نوسانات بازار عمل می کند و مبتنی بر قیمت یک دارایی پایه نیست، فاقد قابلیت آربیتراژگرایی است و احتمال اینکه مقدار آن با مقدار منصفانه متفاوت باشد، وجود دارد و احتساب مقدار منصفانه آن نیز خیلی آسان نیست. از سویی چون در ایران انجام معاملات اختیار معامله چندان مرسوم نیست، این شاخص خیلی نمی تواند در بورس ایران مورد استفاده قرار گرفته و کاربردهای مهم آن آشکار شود.

شاخص VIX چیست؟

یکی از فاکتورهای مهم برای فعالیت در بازارهای مالی، آشنایی با نوع کار این بازار و چهارچوب‌های تعریف‌شده با استفاده از تحلیل‌ها و ارزیابی‌های مختلف است. در بازارهای مالی عوامل مختلفی وجود دارند که تحت شرایط خاصی، می‌توانند نوسانات زیادی را پدید بیاورند. پیش‌بینی این نوسان‌ها می‌تواند برای سرمایه‌گذاری و برنامه‌ریزی‌های مالی بی‌نهایت موثر باشد. شاخص‌های متعددی برای سنجش وضعیت بازار وجود دارد؛ امروز قصد داریم بررسی کنیم که شاخص VIX چیست و چگونه می‌توان از آن استفاده کرد.

منظور از شاخص VIX چیست؟

شاخص VIX از عبارت Volatility lndex گرفته شده و در میان انواع شاخص‌های نوسانات بازار، این شاخص از جایگاه خاصی برخوردار است. این شاخص توسط سرمایه‌گذاران در بورس آمریکا در بازارهای مالی به کار گرفته می‌شود. در اصل به زبان ساده شاخص VIX به نوعی انتظار معامله‌گران در خصوص شاخص سهام S&P500 برای آینده را نمایش می‌دهد و بر مبنای معاملاتی که انجام شده است، روی اختیار خرید و فروش شاخص S&P500 برای ۳۰ روز آینده در بازار بورس اختیارات شیکاگو CBOE بنا شده است.

از این شاخص به نوعی می‌توان برای اندازه‌گیری میزان هیجان سهامداران و ریسک موجود در بازار استفاده کرد. جالب است بدانید که نام دیگر این شاخص در بازارهای مالی تحت عنوان شاخص ترس شناخته می‌شود. در سرتاسر دنیا در بازارهای سرمایه‌گذاری، فعالان این حوزه از این شاخص به عنوان ابزاری برای تعیین ریسک موجود در بازار، ترس و دغدغه‌های بازار قبل از تصمیم‌گیری‌های سرمایه‌گذاری خود استفاده می‌کنند. در ادامه به این نکته دقت داشته باشید که شاخص VIX به صورت روزانه و درصدی مورد محاسبه قرار می‌گیرد.

نگاهی به گذشته شاخص VIX

به منظور آشنایی با تاریخچه این شاخص، جالب است بدانید که شاخص VIX در سال ۱۹۹۳ میلادی به عنوان معیاری از نوسان ضمنی هشت اختیار خرید و فروش S&P500، در زمانی که بازار مشتقه دچار بعضی محدودیت‌ها بود و در مرحله رشد و توسعه قرار گرفته بود، استفاده می‌شد. یکی از اهداف مهم از به کارگیری این شاخص در بازار، به منظور تعیین نوسانات کوتاه‌مدت در بازار بود. در گذر زمان و توسعه و رشد بازار مشتقه، از اختیار معامله‌های بیشتری از شاخص S&P500 در ارزیابی شاخص VIX استفاده شد که همین امر موجب شد تا بینش دقیق‌تری از انتظارات سهامداران بر نوسان بازار آتی ایجاد شود. با گسترش شاخص VIX، در ادامه این فرآیند از آن برای محاسبه نوسانات سایر شاخص‌ها نیز استفاده شد.

نقش شاخص VIX در بازار سهام

نوسان در بازار بورس به طور طبیعی و در اثر بالا و پایین رفتن ارزش قیمتی سهم‌ها ایجاد می‌شود. سرمایه‌گذاران در بازار با استفاده از اختیار معامله قادر هستند که ریسک سرمایه‌گذاری خود را تا اندازه‌ای کاهش دهند و تا آن جایی که ممکن است از زیان جلوگیری کنند. در نتیجه می‌توان به این حقیقت دست یافت که اگر میزان هیجانات در بازار زیاد شود، تقاضا برای اوراق اختیار فروش بیشتر می‌شود و همین امر به نوسانات بیشتر در بازار منجر خواهد شد. در این شرایط می‌توان از شاخص VIX به منظور بررسی و ارزیابی ترس سهامداران استفاده کرد.

به این موضوع دقت داشته باشید که اگر شاخص VIX به پایین‌ترین حالت خود رسیده باشد، به این معنی خواهد بود که بازار سهام به نقطه اوج خود رسیده است و از طرف دیگر بابت حباب‌های قیمتی ایجاد‌شده، احتمال ریزش بازار شدیدتر می‌شود. طبیعی است که در این شرایط قیمت سهم‌ها به صورت حبابی زیاد شده و سهامداران تا حد زیادی نگران سرمایه‌گذاری خود در این برهه در بازار بورس خواهند بود؛ پس به نوعی مقدار پایین این شاخص به منزله شروع رکود در بازار بورس خواهد بود. در نقطه مقابل دقت کنید که اگر مقدار شاخص VIX بالا باشد به این معنی است که بازار در حالت کف قراردارد و از همین جهت می‌توان آن را به عنوان شروع رشد در بازار تلقی کرد.

به صورت کلی افزایش مقدار این شاخص به معنای افزایش ترس سهامداران از آینده بازار خواهد بود که این امر منجر به افت شاخص سهام خواهد شد و بر عکس؛ به این ترتیب نتیجه می‌گیریم که ضریب همبستگی بازار سهام و شاخص VIX معکوس است.

محدوده‌هایی که برای شاخص VIX در نظر می‌گیرند به ترتیب زیر است:

• کمتر از ۱۲ به معنی ریسک پایینی است که سرمایه گذاران از آینده است.
• بین ۱۲ تا ۲۰ به معنی ریسک متعادل از آینده است.
• بالای ۲۰ به معنی ریسک زیاد است و سهامداران نسبت به آینده خوش‌بین نیستند.

نحوه محاسبه شاخص VIX چگونه است؟

همان‌طور که در بخش های قبلی اشاره کردیم از شاخص VIX به منظور نمایش نوسانات مورد انتظار S&P500 برای ۳۰ روز آینده استفاده می‌شود و از طریق اختیارات مورد معامله در بورس شیکاگو مورد محاسبه قرار می‌گیرد. در نگاه اول با پیچیدگی فرمول این شاخص مواجه می‌شویم اما مفهوم آن ساده‌تر است. مؤلفه‌های که به منظور محاسبه شاخص VIX در نظر گرفته می‌شوند، شامل اختیارهای خرید و فروش با نزدیک‌ترین سررسید، اختیارهای دوره بعد از آن با سررسید ۲۳ تا ۳۷ روز است. در این فرآیند اختیارهای مد نظر در انتهای هر هفته به منظور محاسبه شاخص مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. توجه داشته باشید که در فرمول این شاخص مؤلفه‌های دیگری نیز لحاظ می‌شود. مواردی مانند: زمان سررسید اختیار، مقدار آتی شاخص براساس قیمت اعمال اختیار معامله روی شاخص، نرخ بهره بدون ریسک تا زمان سررسید و میانه مابه‌التفاوت سفارشات سرخط خرید و فروش اختیار معامله با قیمت اعمال مشخص‌شده.

سخن آخر

با توجه به مطالبی که در این مقاله ارائه شد، می‌توان اذعان داشت که شاخص VIX یکی از ابزارهای خیلی مهم برای پیش‌بینی وضعیت اقتصادی در سطح جهانی است که افراد و معامله‌گران می‌توانند با استفاده از آن، تصمیم‌های مناسب را در زمان مناسب اتخاذ کنند. بهتر است بدانید که یکی از معایب یا ضعف‌های این شاخص این است که بر اساس نوسانات موجود در بازار محاسبه می‌شود و نه بر اساس دارایی پایه، به همین دلیل بررسی و محاسبه مقدار منصفانه آن ساده نیست و پیچیدگی‌های زیادی دارد. همچنین باید توجه داشت که چون فرآیند اوراق اختیار به شکل کامل در بازارهای مالی ایران انجام نمی‌شود، شاخص VIX در تحلیل بازار بورس ایران کاربرد چندانی ندارد و جای خالی آن احساس می‌شود.