ریسک (Risk) چیست؟

هر چند که احتمالاً همهٔ خطرات موجود در فهرست جمع‌آوری به وقوع نمی‌پیوندد؛ اما این فهرست می‌تواند به‌عنوان منبعی کامل برای ایجاد ذهنیت اولیه در ذهن همهٔ افراد حاضر در تیم شما به کار گرفته شود و آمادگی آن‌ها را برای مواجهه با بدترین رویدادهای کاری افزایش دهد. در ادامه به توضیح ۹ مرحله‌ای می‌پردازیم که انجام آن‌ها برای اجرای صحیح و کاربردی مدیریت ریسک‌ ضروری است:

ریسک فری چیست؟ سود کردن در سرمایه‌گذاری بدون ریسک!

ریسک بالای سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی گاهی اوقات به حدی زیاد است که بسیاری از افراد را از ورود به آن‌ها باز می‌دارد. همچنین بخش قابل توجهی از توان فکری و تمرکزی تریدرهایی که در بازارهای مالی فعالیت می‌کنند، معطوف به تحمل فشار روانی ناشی از ریسک معاملات می‌گردد. اما آیا واقعا راهی برای خلاصی از این وضعیت وجود ندارد؟ تاکنون عبارت ریسک فری (Risk Free) به گوش‌تان خورده است؟ آیا می‌توان وارد یک معامله شد در حالی که ریسکی متوجه ما نباشد؟ برای پاسخ به این سؤالات باید تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید تا بررسی کنیم که معنی ریسک فری چیست.

فهرست عناوین مقاله

آیا می‌توان معامله بدون ریسک انجام داد؟

قبل از پرداختن به معرفی مفهوم معامله ریسک فری، لازم است که تکلیف یک موضوع بسیار مهم را معین کنیم. اساسا هیچ گونه بازار مالی وجود ندارد که سرمایه‌گذاری در آن بدون ریسک امکان‌پذیر باشد؛ اما در مقابل همواره این امکان فراهم است که با در نظر گرفتن تدابیر خاصی، ریسک معاملات را کاهش داد. آنچه در اینجا تحت عنوان Risk Free مطرح می‌کنیم، ناظر بر همین گزاره دوم است. به دنبال راه‌هایی هستیم که ریسک معاملات را به حداقل مقدار ممکن کاهش دهیم.

ریسک فری چیست؟

تاکنون به عنوان یک تریدر تجربه آن را داشته‌اید که وارد یک معامله شوید؛ در ابتدا ریسک (Risk) چیست؟ به سود دست پیدا کنید و پس از مدتی نه تنها سود خود را از دست رفته ببینید؛ بلکه حد ضرر شما نیز فعال شود و به این ترتیب با ضرر از معامله خارج شوید؟‌ یکی از بدترین حس و حال‌هایی که یک تریدر در طول زمان فعالیت خود تجربه می‌کند، مربوط به چنین شرایطی است.

ریسک فری کردن معامله به معنی آن است که هر کاری از دست ما بر می‌آید انجام دهیم تا قبل از ضرر کردن، بتوانیم از یک معامله خارج شویم. به این ترتیب عملا مدیریت ریسک سرمایه‌گذاری نیز به خوبی اتفاق می‌افتد. اجرای روش‌های Risk Free در شرایط مختلف حاکم بر بازار امکان‌پذیر است. اما باید توجه داشته باشید که در شرایط رکود یا روند نزولی کارآمدی بیشتری دارد.

معرفی چند تکنیک برای ریسک فری کردن معاملات

واقعیت این است که اجرای تکنیک Risk Free کاملا به استراتژی‌های معاملاتی افراد بستگی دارد. حتی ممکن است افراد تعاریف مختلفی از تکنیک ریسک فری داشته باشند. ما در این جا سعی می‌کنیم که به چند مورد از دیدگاه‌های موجود اشاره کنیم. انتخاب گزینه مناسب از بین آن‌ها کاملا بر عهده شما است.

1. تعیین حد ضرر در محدوده سود

یکی از اقداماتی که معمولا سرمایه‌گذاران برای Risk Free کردن معاملات خود انجام می‌دهند، تعیین حد ضرر در محدوده سود به دست آمده از معاملات است. به این ترتیب حتی اگر دارایی خریداری شده در جهت افت قیمت حرکت کند، حد ضرر شما در محدوده سود فعال می‌شود و به این ترتیب با ضرر و زیان از معامله خارج نمی‌شوید. البته تعیین حد ضرر در معامله‌گری یک مفهوم استاتیک نیست. به این معنی که در گذر زمان باید به طور پیوسته شرایط معامله را رصد کنید و حد ضرر خود را مبتنی بر وضعیت بازنگری نمایید. طبیعتا کمک گرفتن از ابزارهای تحلیل تکنیکال در این بخش بسیار راهگشا است.

2. سیو سود پلکانی

یکی دیگر از اقداماتی که در قالب تکنیک ریسک فری کردن معاملات کاربرد دارد، سیو سود پلکانی است. تصور کنید که وارد یک معامله شدید. بعد از مدتی دارایی خریداری شده افزایش قیمت می‌دهد. به این ترتیب می‌توانید با توجه به حد ضرری که تعیین کردید، بخشی از سود حاصل از معامله را به فروش برسانید. به این ترتیب حتی اگر دارایی دچار افت قیمت شود و حد ضرر شما را فعال کند، بدون اینکه متحمل ضرر و زیان شوید، از معامله خارج خواهید شد.

نکته مهمی که در اتخاذ چنین رویکردی باید در نظر داشته باشید، کارمزدهای معاملاتی است. تصمیم‌گیری برای سیو سود باید به گونه‌ای باشد که از محل پرداختن کارمزد، متحمل ضرر و زیان زیادی نشوید.

3. ریسک فری کردن معاملات به کمک معاملات باینری آپشن

این تکنیک ریسک فری کردن معاملات، در فارکس کاربرد دارد. اصطلاح باینری در بین برنامه‌نویسان کاربرد بسیار زیادی دارد. در اینجا منظور از معاملات باینری آپشن، وارد شدن به معاملاتی است که پاسخ آن مثبت یا منفی است؛ یعنی رویکرد 0 یا 100 به معامله‌گری وجود دارد. در قالب معاملات باینری آپشن، 2 آپشن در دو جهت مختلف باید باز کنید. فرض کنید یک آپشن Call انجام داده‌اید که در واقع شما روی افزایش قیمت یک دارایی در بازه زمانی مشخص سرمایه‌گذاری کرده‌اید.

بلافاصله بعد از آن باید یک آپشن Put نیز تعریف کنید. در این آپشن شما روی کاهش قیمت یک دارایی تا مقدار و زمان معینی سرمایه‌گذاری می‌کنید. سپس بلافاصله جهت حاکم در قیمت را شناسایی کنید. آپشنی که در جهت شناسایی شده قرار ندارد را به فروش برسانید. دقت داشته باشید که هر چقدر این فرآیند سریع‌تر رخ بدهی، میزان ضرر شما کمتر می‌شود. در ادامه منتظر بمانید تا آپشن دوم به انتها برسد. به این ترتیب سودی که از محل این آپشن به دست می‌آورید، ضرر آپشن ابتدایی را جبران می‌کند.

چگونه در اجرای تکنیک‌های Risk Free به موفقیت برسیم؟

سه مدل مختلف از تکنیک‌های ریسک فری را در بالا بررسی کردیم. واقعیت این است که اجرای هر کدام از این تکنیک‌ها نیازمند، تسلط بالا روی عوامب بنیادی و تکنیکال حاکم بر بازار است. تردید نداشته باشید که بدون داشتن آگاهی و مهارت لازم نمی‌توان هیچ‌کدام از روش‌های فوق را به درستی پیاده‌سازی کرد.

در مجموعه چند راهکار مؤثر وجود دارد که برای موفقیت در پیاده‌سازی مدل‌های مختلف ریسک فری می‌توانید مورد استفاده قرار دهید که عبارت‌اند از:

1. تمرین کردن با حساب آزمایشی

صرافی‌ها و کارگزاری‌های بازارهای مالی با هدف ایجاد شرایط برای بررسی پلتفرم‌های معاملاتی خود، امکان استفاده از حساب‌های آزمایشی را به صورت رایگان برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کنند. شما می‌توانید آموخته‌های خود برای اجرای تکنیک‌های ریسک فری را از طریق حساب‌های آزمایشی تمرین کنید. این کار به مرور زمان شما را در استفاده صحیح از تکنیک‌های Risk Free متبحر می‌سازد. همچنین فرصت دستیابی به استراتژی شخصی سازی شده خودتان را نیز به این ترتیب خواهید داشت.

2. افزایش آگاهی از روانشناسی بازار

مهم‌ترین عامل در موفقیت یا شکست ریسک فری کردن معاملات، زمانی است که تصمیم به خروج از معاملات می‌گیرید. دقیقا همین تصمیم است که باعث می‌شود عده‌ای هیچ سودی به دست نیاورند؛ گروهی سود کمی کسب کنند و در مقابل افرادی نیز سودهای کلانی به جیب بزنند. اگر یک معامله‌گر درک درستی از شرایط روانی حاکم بر بازار داشته باشد، همیشه باز و بسته کردن پوزیشن‌های معاملاتی خود را دقیقا در بزنگاه‌ها انجام می‌دهد. برای این منظور ضمن مطالعه نیاز به تجربه زیادی نیز دارید.

3. انتخاب دارایی‌های با نقدشوندگی مناسب

گاهی اوقات استراتژی‌های شما به درستی کار می‌کند. اما یک نکته مهم در اجرای تکنیک‌های ریسک فری را در نظر نمی‌گیرید. دارایی که نقدشوندگی مناسبی ندارد، در زمانی که تصمیم به فروش آن می‌گیرید، مشخص نیست که به خریداری وجود داشته باشد یا خیر. در چنین شرایطی عملا شما حتی با اتخاذ تصمیم‌های درست نیز نمی‌توانید استراتژی‌تان را پیاده کنید. لذا توصیه ما این است که حتما نقدشوندگی را به عنوان یک فاکتور مهم در معاملات در نظر بگیرید.

کلام پایانی

در این مقاله بررسی کردیم که مفهوم ریسک فری کردن چیست. واقعیت این است که شما به عنوان یک تریدر باید ضمن پذیرش ریسک موجود در بازارهای مالی مختلف، بخش قابل توجهی از تمرکز خود را صرف مدیریت این ریسک نمایید. توصیه پایانی ما این است که برای اجرای تکنیک‌های Risk Free به هیچ عنوان عجله نکنید و با حوصله در حساب‌های آزمایشی روش‌های مختلف را امتحان کنید. به این ترتیب بعد از مدتی می‌توانید به اهداف مورد نظرتان دست یابید.

نسبت ریسک به سود(Risk / Reward) ؛ ابزاری طلایی برای اولویت‌بندی معاملات

مفهوم نسبت ریسک به سود یا ریسک به پاداش به چه معناست و در کجا کاربرد دارد؟ چگونه می‌توان بین چند معامله سودآور ، پربازده‌ترین آنها را انجام داد؟ آیا ابزاری وجود دارد که با استفاده از آن بتوان ، پوزیشن‌های معاملاتی را از پرسودترین به کم سودترین و یا بالعکس مرتب کرد؟ مفهوم سود به ریسک چه رابطه‌ای با ریسک به سود دارد و چگونه می‌توان از آن استفاده کرد؟ در این مقاله قصد داریم پاسخ تمامی این سوالات را به شما خوانندگان عزیز بدیم تا شما هم مانند بسیاری از معامله‌گران حرفه‌ای بتوانید با استفاده از این نسبت کاربردی ، پرسودترین معاملات خود را شناسایی کنید.

مفهوم نسبت ریسک / سود

هر نسبتی از یک صورت و یک مخرج تشکیل شده. طبیعتا جوابی که از این نسبت‌های مختلف بدست می‌آید با صورت رابطه مستقیم و با مخرج رابطه عکس دارد.

بر اساس علم مدیریت سرمایه در بازارهای مالی ؛ معامله‌گران باید پیش از انجام هر معامله‌ای برای معاملات خود حد سود و حد ضرر تعیین کنند. حد ضرر به معنای تفاوت قیمتی است که پس از ورودمان به معامله در صورتی که ارزش دارایی ما به آن برسد ؛ ما تشخیص می‌دهیم که آن معامله برایمان زیان‌ده خواهد بود و از آن خارج می‌شویم. در مقابل حد سود به معنایی بیشترین تفاوت قیمتی‌ای است که برای رشد ارزش یک دارایی در نظر می‌گیریم. مفاهیم مربوط به نسبت ریسک / سود دقیقا در اینجا معنا پیدا می‌کنند. در این نسبت ؛

ریسک همان حد ضرری است که ما برای معاملات خود در نظر می‌گیریم و در صورت قرار می‌گیرد،

و سود یا پاداش همان حد سودی است که ما از افزایش ارزش دارایی‌ای که آن را معامله کردیم انتظار داریم و در مخرج قرار می‌گیرد.

در تمامی نسبت‌ها افزایش مقدار صورت باعث بزرگتر شدن جواب کل نسبت می‌شود و متقابلا افزایش مقدار مخرج باعث کوچکتر شدن جواب کل نسبت می‌شود.

پس با توجه به این قضیه ، طبیعی است که هر چقدر جوابی که از نسبت ریسک / پاداش بدست می‌آورید برزگ باشد ، بدین معناست که ضرری که از انجام آن معامله متحمل می‌شوید بیشتر است.

هر چقدر ، عددی که از این نسبت بدست می‌آید کوچکتر باشد ، انجام آن معامله برای شما سودآورتر است. زیرا در این حالت بزرگتر شدن مقدار سود و کوچکتر شدن مقدار ریسک یا همان ضرر باعث کوچکتر شدن جواب کلی این نسبت شده است.

نسبت ریسک / پاداش در تمام عرصه‌های زندگی کاربرد دارد. از معاملاتی که روزانه دربازارهای مالی نظیر فارکس ، ارزهای دیجیتال (برای آشنایی با رمز ارز های برتر در سال 2021 اینجا کلیک کنید. ) ، بورس اوراق بهادار ایران و … گرفته تا بسیاری از اتفاقاتی که حتی در زندگی روزمره برای همه ما اتفاق می‌افتد. برای درک آسان‌تر این مسئله آن را در قالب مثالی بیان می‌کنیم؛

فرض کنید در یک مسابقه دارت شرکت کردید.در حالت اول برگزار کننده مسابقه از شما 5 هزار تومان حق ورود دریافت می‌کند و به شما می‌گوید اگر با سه پرتاب دارت بتوانید امتیاز 60 را کسب کنید ، 15 هزارتومان به شما می‌دهد و اگر کمتر از این امتیاز و یا صفر امتیازی کسب کنید ، بدون اینکه حق ورودی که پرداخت کردید را به شما بازگرداند ، شما را از دور مسابقات حذف می‌کند. در حالت دوم برگزار کننده این مسابقه از شما 10 هزار تومان حق ورود دریافت می‌کند و به شما می‌گوید که اگر فقط با یک پرتاب دارت بتوانید امتیاز 80 را کسب کنید ، 40 هزار ریسک (Risk) چیست؟ تومان به شما بازمی‌گرداند و اگر با آن یک پرتاب ، امتیازی کمتر بدست‌آورید یا هیچ امتیازی کسب نکنید ، شما را حذف می‌کند.

حال بیایید نسبت ریسک / سود را برای حالت اول و دوم بررسی کنیم. گفتیم که بزرگتر شدن مقدار صورت در نسبت ریسک / پاداش ، باعث افزایش خطر سرمایه‌گذاری می‌شود ؛ مشخصا در حالت دوم مقدار بیشتری از سرمایه شما نسبت به حالت اول در خطر است ؛ پس این امر موجب می‌شود که ما در صورت تمایل برای شرکت در این مسابقه ، از حالت اول استفاده کنیم زیرا در این صورت ، ضرر کمتری را متحمل می‌شویم.

یکی از مسائلی که همواره ذهن معامله‌گران را به خود مشغول کرده ، این است که چطور می‌توانند بین چند معامله سودآور ، پربازده‌ترین و مناسب‌ترین آنها را انتخاب کنند.

چگونه بین چند معامله سودآور ، پربازده‌ترین آنها را انتخاب کنیم؟

حال که با مفهوم ریسک به پاداش یا همان ضرر به ریوارد آشنا شدید به آسانی می‌توانید از آن در معاملات خود استفاده کنید و در بین چند پوزیشن معاملاتی ، آن معامله‌ای که بیشترین سود و در عین حال کمترین ضرر را برای شما به ارمغان می‌آورد را انجام دهید.

کافی است که نسبت ضرر / ریوارد را برای تمامی معاملات خود با توجه به نقطه ورود ، حد سود و حد ضرر آنها محاسبه کنید. هر پوزیشنی که عدد کمتری را به خود اختصاص دهد در رده‌های اول لیست سودآورترین معاملات شما قرار می‌گیرد ؛ به همین ترتیب هر چقدر اعدادی که از این نسبت به دست می‌آورید بزرگتر بشوند به منزله این منظوراند که ، میزان ضرر شما از انجام آن معامله ارزش سودی که با بستن آن پوزیشن می‌خواهید کسب کنید را ندارد و بهتر است که از انجام آن صرف نظر کنید.

اگر تصمیم بگیرید اعدادی که از نسبت ضرر / ریوارد بدست‌آورده‌اید را از بزرگ به کوچک مرتب کنید ؛ این بار به فهرستی می‌رسید که می‌توانید آن را به عنوان زیان‌ده ترین موقعیت‌های معاملاتی خود بشناسید.

بررسی نسبت سود / ریسک

در واقع مفهوم این نسبت چیز جدیدی را بیان نمی‌کند و دقیقا معنایش عکس آن چیزی است که در نسبت ریسک به ریوارد بررسی کردیم. این دو نسبت رابطه عکس با یکدیگر دارند. اعدادی که از این نسبت برای معاملاتتان بدست می‌آورید هر چقدر بزرگتر باشند به معنای سودآورتر بودن آن معامله برای شماست. چون درک این نسبت از نسبت ریسک به ریوارد آسان‌تر است ، آن را بیان کردیم.

سخن پایانی

نسبت ریسک به سود ابزاری برای پیدا کردن سودآور ترین معامله در بین چند موقعیت معاملاتی است که در هرجایی کاربرد دارد . از تقسیم حد ضرر بر حد سودی که با توجه به نقطه ورود معامله‌گران محاسبه می‌شوند به دست می‌آید.هر چقدر عددی که از این نسبت برای پوزیشن‌های خود به دست می‌آورید کوچکتر باشد به معنای بازده بالای آن پوزیشن برای شماست ؛ یعنی با بستن آن پوزیشن در عین اینکه سرمایه کمتری را در معرض خطر قرار می‌دهید ، امکان سودی که بدست‌ می‌آورید بیشتر خواهد بود. مفهوم نسبت سود به ریسک ، برابر با همان مفهوم ضرر به ریوارد است با این تفاوت که برعکس بیان می‌شود ؛ یعنی بالا بودن مقداری که از این نسبت حاصل می‌شود به معنای بازده بیشتر است.

قدرت واقعی این نسبت درکنار به کارگیری یک استرتژی معاملاتی قوی با نرخ برد بالا احساس می‌شود. اگر علاقه‌مند به دیدن دوره‌های آموزش فارکس و آموزش ارزهای دیجیتال هستید می‌توانید از خدمات تخصصی آکادمی آینده که رسالت آموزش ارز دیجیتال در مشهد را بر عهده دارد استفاده کنید.

انواع مدل‌های ارزیابی ریسک

اولین قدم شناخت مفهوم Risk است. ریسک را شاید بتوان خطر معنا کرد اما ریسک به معنای عدم اطمینان در آینده نیز هست.به عبارت دیگر ضرر بالقوه را ریسک می‌نامند؛ بنابراین ریسک می‌تواند منفی و مثبت باشد و همواره وجود دارد.

ریسک چیست؟

ریسک (Risk) یکی از مفاهیم اولیه بازارهای مالی است. علاوه‌براین شناخت ماهیت ریسک در زندگی عادی نیز می‌تواند برای شما مفید باشد.ماهیت بازارهای مالی با ریسک عجین شده است. ابزارهای مختلفی که در بازارهای مالی و سرمایه گذاری مورد معامله قرار می‌گیرند بدون استثنا با مقادیری از ریسک همراه هستند؛ بنابراین باید بدانیم تعریف و مفهوم ریسک چیست؛ چند نوع دارد؛ چگونه می‌توان آن را کنترل کرد و کاهش داد. در این مقاله قصد داریم به مفهوم ریسک و انواع ارزیابی ریسک بپردازیم.

انواع روشهای ارزیابی ریسک که از فاکتورهای احتمال وقوع و شدت تاثیر ریسک‌ها برای ارزیابی ریسک‌ها استفاده می‌کنند، جزو روش‌های کیفی محسوب می‌شوند. معمولا از تکنیک‌های زیر به عنوان ابزار و روش مناسب جهت تجزیه و تحلیل کیفی ریسک استفاده می‌شود:

• جداول احتمال و پیامد
• ماتریس احتمال و تاثیر

تجزیه و تحلیل کمی ریسک چیست؟

اما چهارمین مرحله از مدیریت ریسک، تجزیه و تحلیل کمی ریسک است. در این مرحله خروجی مرحله تجزیه و تحلیل کیفی ریسک یا همان تخمین ریسک مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. این مرحله شامل کمی‌سازی احتمال و پیامدهای ناشی ار وقوع احتمالی ریسک‌های با اهمیت و تحلیل حساسیت آن‌ها است و هدف از آن کمک به تحلیل‌گر در تصمیم‌گیری می‌باشد.

در این مرحله ریسک‌هایی که بیشترین تاثیر را بر اهداف دارند، با هدف بهبود درک تصمیم گیرنده، مورد ارزیابی و تحلیل بیشتر قرار می‌گیرند.

تکنیک‌های ارزیابی ریسک به صورت كمی برای تعیین محدوده دقیق و مطلق توزیع احتمالات برای نتایج یک کسب‌وکار یا پروژه، استفاده می‌شوند و در نتیجه شامل تحلیل‌های مشکل و پیچیده هستند، که اغلب با استفاده از كامپیوترها پشتیبانی می‌شود. برای دستیابی به این هدف، یک مدل اولیه از پروژه‌ی مورد بررسی، ایجاد می‌شود. سپس با اندازه‌گیری اثرات ریسک‌های خاص تعیین‌شده، توسط ارزیابی اولیه و با استفاده از تکنیک‌های کیفی، اصلاح می‌شود. این مدل شامل تمام عناصر مربوط به تجزیه‌وتحلیل ریسک است و به جای این عناصر، می‌تواند متغیرهای نامشخص (به‌جای مقادیر ثابت) برای منعکس کردن ناحیه‌های مهم ولی نامطمئن، قرار گیرد.

روش‌های ارزیابی ریسک به صورت کمی متعدد هستند که در اینجا به چند نمونه از آن‌ها اشاره می‌کنیم؛ در ادامه به توضیح این مدل‌ها می‌پردازیم:

• نمودار درخت احتمال FMEA
• تجزیه و تحلیل درخت خطا (FTA)
• تجزیه و تحلیل درخت تصمیم (DTA)
• تجزیه و تحلیل درخت رویداد (ETA)
• تجزیه و تحلیل علت و معلول (CCA)
• شبیه‌سازی مونت کارلو

انواع ریسک و مدل‌های ارزیابی ریسک

ریسک انواع مختلفی دارد و در برابر انواع ریسک باید رویه‌های مختلفی را اتخاذ نمود. میزان ریسک برای افراد مختلف متفاوت است. افراد ریسک‌گریز به دنبال گزینه‌های سرمایه گذاری با ریسک کمتر بوده و در مقابل افراد ریسک‌پذیر برای کسب بازده‌های بالاتر، حاضر به پذیرش ریسک بیشتری هستند.

انواع مدل‌های ارزیابی ریسک

ارزیابی مقدماتی خطر به روش Preliminary Hazard Analysis)PHA):

هدف: شناسایی مناطق بحرانی در سیستم، شناسایی نسبی خطرها و توجه به معیارهای طراحی ایمن است در واقع این روش شناسایی خطرات اولیه میباشد که در آن از تجارب کامل ایمنی موجود استفاده شده و از معایب آن این است که نمیتوان اطمینان حاصل کرد که همه خطرات کشف شده‌اند.

فهرست مقدماتی خطر Preliminary Hazard List ) PHL):

این روش یک شکل ابتدایی و کاملا تجربی می باشد.

روش HAZOP:

این روش کیفی بوده و برای شناسایی ریسک‌های بسیار خطرناک به کار میرود و همچنین از تیمی متخصص در همه علوم بهره گرفته میشود.

هدف: شناسایی خطرات بالقوه فرآیند که قبل از آن نیز انحراف سیستم از اهداف تعیین شده شناسایی میگردد.

معایب این مدل ارزیابی ریسک؛ وقت گیر بوده و امکان حصول نتیجه در نقص‌های چند عاملی وجود ندارد.

توضیح بر روش عملکرد این مدل از ارزیابی ریسک: تیم منتخب تلفیق عبارات راهنما (هیچ، بیشتر، کمتر، معکوس)که در مورد فرآیند صادق است وبا حالات مختلف و وضعیت‌های فرآیند (جریان، فشار، دما و…) ارتباط پیدا میکند.را از طریق طوفان ذهنی بررسی کرده و میتواند انحرافات احتمالی بدترین پیامد را دنبال نماید.

چه می‌شود اگر (WHAT IF METOD):

در این روش با پرسش نتایج حاصل از وقوع یک رویداد مشخص ریسک‌ها شناسایی شده و روش‌های کنترل پیشنهاد میگردد.

هدف: شناسایی اثرات رویداد‌های ناخواسته بر سیستم

ارزیابی ریسک زیر سیستم (SSHA (Sub System Hazard Analysis:

برای شناسایی خطرات ناشی از طراحی سیستم‌های بزرگ انجام میگردد.

خطاها، نقص‌ها و تجهیزات، نرم افزارها و خطاهای انسانی به صورت جداگانه یا همراه همدیگر بررسی میشوند. معمولا این روش با توجه به پیچیدگی زیر سیستم توسط سازنده وسیله مذکور صورت میگرد.

ارزیابی ریسک به رو (SHA) System Hazard Analysis:

این روش وضعیت ایمنی کل سیستم را ارزیابی میکند و خروجی و نتایج روش SSHA را جمع‌بندی میکند. این روش در واقع ارتباط زیر سیستم‌ها را از لحاظ موارد ذیل بررسی می‌نماید.

مطابقت با معیارهای ایمنی

مجموعه‌ای از رویداد‌های خطرناک که سبب نقص میشود ریسک (Risk) چیست؟ به شرح ذیل است:

• تغییرات در طراحی
• عملکرد کنترل سیستمی
• عملکرد کنترل انسانی

نکته مهم: روش SHA در برگیرنده خطرات کشف شده در SSHA ونیز توصیف این خطرات خواهد بود.

ارزیابی ریسک به روش O&SHA

بر خلاف اغلب روشها این روش با هدف: شناسایی و ارزیابی خطرات محیط، کارکنان، و روشهای انجام کار و تجهیزات به کار گرفته شده در سراسر عملکرد سیستم را بررسی می‌نماید.روش O&SHA خطرات ناشی از انجام فعالیت‌ها یا وظائف افراد را شناسایی، ثبت و ارزیابی می‌نماید.

که شامل موارد ذیل می باشد:

• تغییرات برنامه ریزی شده سیستم
• واسطه‌ها ورابط‌های تاسیسات و دستگا ه‌ها
• محیط‌های برنامه ریزی شده، وسایل پشتیبانی و دیگر تجهیزات
• توانایی فعالیت‌ها یا وظائف
• اثرات وظائف هم زمان و محدودیت‌های آن
• نیازمندیهای سیستم به پرسنل ایمنی و بهداشت
• پتانسیل وقوع رویداد

ارزیابی درخت خطا FTA

در این روش یک وضعیت نامطلوب یا بحرانی در نظر گرفته شده سپس با توجه به محیط و عملکرد سیستم همه راه‌هایی که میتوانند سبب بروز آن وضعیت ناخواسته و نامطلوب شوند جستجو میگردد.

در واقع درخت خطا یک مدل تصویری از خطا را فراهم میآورد.

FTA یک مدل کیفی است که میتوان آنرا به شکل کمی اجرا نمود.

روش شناسایی کانون خطرات FMEA:

• تمرکز بر نقص‌هایی است که یک وضعیت غیر قابل اعتماد در سیستم را بو جود میآورد(قابلیت اعتماد دارد).
• جزء مورد بررسی چگونه میتواند خراب شده و یا از کار بیافتد.
• نتایج خرابی در سیستم مذکور چگونه خواهد بود.

غفلت مدیریت و درخت ریسک MORT:

این روش دو مفهوم را موردبررسی قرار میدهد، نظارت مدیریتی و درخت مخاطرات (مورت) یک روند تحلیلی برای مشخص کردن دلایل و فاکتورهای تاثیرگذار است.. این دستورالعمل به عنوان یک راهنمای عمومی برای استفاده‌ی تحقیقی از مورت است اما هرگز جایگزینی برای آموزش مناسب در مورد تحقیق سوانح نمی‌باشد. هدف این راهنما ترقیب به استفاده از مورت و ترویج بحث بر روی تحلیل علت ریشه‌ای است.

روش ردیابی انرژی و ارزیابی حفاظ ها ETBA:

در این روش تمرکز بر وجود انرژی در سیستم و موانع موجود برای کنترل انرژی می‌باشد.

روش S.L.J.Heat:

یک فرم ساده با توجه به احتمال خطر و شدت خطر.

روش Kroner:

شامل درجه‌بندی ریسک برای خطرات معین با ضرب شدت در تکرار خطر

روش William Fine:

این روش ریسک را تابعی از احتمال وقوع خطر، پیامد ناشی از آن ومیزان تماس با خطرمیداند.

در این روش رتبه ریسک از طریق ذیل محاسبه میگردد:

Risk Factor = Consequence * Exposure * Probability

میزان احتمال * میزان تماس * میزان پیامد = رتبه ریسک

این روش جهت تصمیم‌گیری اینکه هزینه اصلاح یک خط چقدر قابل توجیه است وچگونه بایستی اصلاح شود بکار میرود میتوانیم از فرمول زیر جهت محاسبه میزان هزینه قابل توجیه استفاده نمائیم

J=R/CF*DC

• J=Cost Justification Value میزان هزینه قابل توجیه
• CF= Cost Factor
• DC=Degree of Correction Value درجه میزان اصلاح

و بر اساس درصد کاهش ریسک اقدام اصلاحی تعیین می شود.

Fine پیشنهاد می‌نمایدکه اگر J>10 باشد هزینه قابل توجیه واگر J

روش Toak:

برای ارزیابی ریسک چهار عامل شدت آسیب، احتمال آسیب شی از آن ومیزان تماس با خطرمیداند

روش M.Toak برای ارزیابی ریسک چهار عامل شدت آسیب، احتمال آسیب

روش: Robert N.Anderson

ارزیابی ریسک را بر اساس دو عنصر اولیه ریسک یعنی شدت آسیب واحتمال وقوع یک خطر بنا نهاده است که احتمال وقوع خطر بر اساس میزان تماس با خطر، تعداد افرادیکه با خطرمواجهند، فاکتورهای محیطی وقابلیت اعتماد عملکرد ایمنی تعیین می‌نماید.

روش یا الگوی سازمان HSE انگلستان:

این روش شامل پنج مرحله است:

1. شناسایی خطرات
2. چه کسی وچگونه ممکن است آسیب ببیند
3. ارزیابی ریسک ناشی از خطر
4. ثبت یافته‌ها
5. بازنگری ارزیابی

روش Rolin Geronsin JHA- Job Hazard Assessment:

این روش نیز ارزیابی ریسک را فرآیند برآورد احتمال وقوع یک رویداد واهمیت یا شدت اثرات زیان آور آن در نظر میگیرند.این فرآیند علاوه بر ارزیابی ریسک به تیم اجازه میدهد تا کمترین ریسک‌های موجود در سیستم را درک نمایند واقدامات کنترلی مناسبی را نیز پیشنهاد میکند.

روش Sue cox وRobin Tait:

ارزیابی ریسک را در دوبخش تجزیه تحلیل ریسک وارزشیابی ریسک در نظر میگیرند که ماتریس ارزیابی ریسک بر اساس پیامدو احتمال وقوع خطر استوار است.

روش Nick w.hurst:

این روش ارزیابی ریسک را در قالب برآورد ریسک وارزشیابی ریسک مورد مطالعه قرار میدهد بطوریکه در برآورد ریسک، بزرگی ریسک ودر ارزشیابی، میزان اهمیت ریسک تعیین میشود.

روش Milery w.merkhofer,Vinceent T.Covello:

فرآیند ارزیابی ریسک شامل ارزیابی آزاد‌سازی (عوامل ریسک)ارزیابی تماس، ارزیابی پیامد وبرآورد ریسک میدانند.

روش Lars Harms – Ringdahl:

ارزیابی ریسک را تابعی از احتمال وقوع حادثه و پیامد ناشی از آن در نظر می‌گیرد و آنرا به صورت سه دسته ارزیابی غیر رسمی، ارزیابی کیفی وارزیابی کمی تقسیم‌بندی می‌کند.

نگارش: ساناز یوسفی

به منظور کسب اطلاعات بیشتر، مطالعه مقاله مدیریت ریسک استراتژیک را به شما عزیزان پیشنهاد می نماییم.

مفهوم ریسک در بیمه

در دنیای متنوع و پیچیده عصر حاضر با توجه به نیازهای وسیع و متنوعی که در حوزه‌‌های مربوط به گسترش تعاملات و تبادلات میان اشخاص مختلف از جمله حقیقی یا حقوقی، داخلی یا بین‌المللی و … به وجود آمده است، تقاضا برای تغییر ساختارها بسیار آشکار است و همچنین نیاز افراد به نرم‌افزارها و یا سخت‌افزارهای متناسب در زمینه‌های اقتصادی بسیار مورد توجه قرار گرفته است .
بحث تأمین امنیت و یا به عبارتی مطمئن بودن فعالان اقتصادی از شیوه عملکرد خویش، از موضوعات بسیار مهم است که به صورت صریح و عام در بحث بیمه نمایان و آشکار است.
شرکت‌های بیمه می‌توانند در جهت تأمین امنیت سرمایه فعالان اقتصادی و یا سرمایه‌گذاری و یا کاهش اثرات ناشی از خطرات بالقوه، بسیار مفید واقع گردند.

مفهوم ریسک

در ابتدا دولت‌ها از نقش بیمه در تأمین امنیت و رشد سرمایه‌گذاری و رونق اقتصادی مطلع بودند و به مرور زمان با توجه به دیدگاه‌ها و سیاست‌های حاکم برنظام‌های اقتصادی خویش سعی در توسعه و گسترش نهادهای بیمه‌ای داشته و دارند .
شرکت‌های بیمه‌ای می‌توانند با عمل به نقش‌های خود در هر سیستم اقتصادی به رشد و اعتلای آن کمک قابل توجهی نمایند و یا حتی می‌توانند منجر به سقوط و تضرر نیز گردند.
از این رو می‌توان گفت بیمه در دنیای اقتصاد امروز نقش غیر‌قابل انکاری دارد.
عباراتی از قبیل ریسک، حق بیمه، خسارت، جبران خسارت، بیمه‌گر، بیمه‌گذار، حق بیمه و … جزء اولین واژگانی هستند که به هنگام مطرح شدن موضوع و یا مفهوم بیمه به ذهن متبادر می‌شود.
لازم به ذکر است که هر کدام از این واژه‌ها در جایگاه خود مفاهیم بسیاری دارد که بعضاً با آنچه در ذهن عموم مردم می‌گذرد متفاوت و یا حتی متضاد است.
داشتن آگاهی کافی از مفاهیم، خصوصا از ابعاد حقوقی و یا نقش کارکردی هر واژه برای همگان و به‌ویژه فعالان اقتصادی و حوزه کسب و کار و یا افراد مرتبط با بیمه ضروری است.
در این مبحث به بررسی مختصر مفهوم ریسک Risk از دیدگاه‌های مختلف و همچنین به تحلیل نقش و جایگاه بیمه خواهیم پرداخت.

تعریف بیمه:

براساس قانون و به معنای عام بیمه عقدی است که به‌موجب آن یک طرف متعهد می‌گردد در برابر پرداخت وجه یا وجوهی از طرف دیگر در صورت وقوع حادثه، خسارت وارده بر وی را جبران نموده و یا وجهی بپردازد .

تعریف ریسک (Risk) :

ریسک یک واژه فرانسوی است. فرهنگستان زبان فارسی در جهت حمایت و صیانت از زبان و گفتار فارسی نسبت به واژه گزینی و تعیین معادل برای عبارات، لغات، مفاهیم و اسامی لاتین اقدام می‌نماید و مفهوم عام خطر، به عنوان واژه معادل کلمه Risk انتخاب شده است.

تعریف دیگر از ریسک :

مفهوم ریسک به احتمال وقوع بیش از یک نتیجه و نا‌مشخص بودن نتیجه نهایی اشاره دارد.
همچنین می‌توان ریسک را تحت عنوان تغییرپذیری یا بی‌ثباتی نتایج غیر منتظره نیز تعریف نمود. به طور معمول ریسک را از ریسک (Risk) چیست؟ طریق اندازه‌گیری انحراف معیار نتایج تاریخی محاسبه می‌کنند، هرچند تمام کسب و کارها توام با ریسک هستند، اما به‌نظر می‌رسد ریسک در بیمه دارای معنی خاصی است و همچنین مفهوم واژه Risk در موضوع بیمه در بعضی موارد با واژه خطر تفاوت بنیادی خواهد داشت .

مفهوم ریسک در بیمه:

تلاش در جهت یافتن چاره‌ای برای کاهش و یا جلوگیری از مخاطرات و خسارات ناشی از حوادث از جمله دغدغه‌هایی است که همواره در طول تاریخ با انسان همراه بوده است. این امر در دنیای پیچیده امروزی نیز بسیار حائز اهمیت است. بیمه یکی از پرکاربرد‌ترین صنایع و یا روش‌ها در جهت کاهش آثار زیانبار خطر می‌باشد. از این رو می‌توان گفت: خطر Risk سبب وجود بیمه است.
و در صورت عدم وجود خطر در جامعه، نگرانی و ترس از رخداد آن نیز بی‌مورد است!!
حرفه و یا صنعت بیمه مبنی بر پذیرش خطر و آثار احتمالی رخداد آن با رعایت احتیاطات لازم بوده و بر مبنای علم ریاضی، آمار و همچنین دانش احتمالات استوار است.
می‌توان گفت بیمه و خطر لازم و ملزوم یکدیگرند و بیمه با جود خطر، معنا پیدا می‌کند.

تعریف چند واژه و توضیح چند مفهوم:

خطرPeril: عبارت است از احتمال وقوع حادثه‌ای که می‌تواند منجر به خسارت شود. در صنعت بیمه، خطر به حادثه‌ای گفته می شود که اتفاقی و غیر منتظره باشد و همچنین وابسته به اراده طرفین نباشد.
(ولی در عمل به نوعی میان طرفین بیمه، وقوع حادثه پیش بینی شده است)
مخاطره Hazard : عبارت است از عواملی که حادثه قلمداد نمی‌شوند اما می‌توانند زمینه احتمال وقوع حوادث و بروز خسارت را فراهم کنند و یا شرایطی هستند که پتانسیل آسیب رساندن را دارند.

خطر	مخاطرات
سیل، طغیان رودخانه، رانش زمین	نزدیک بودن ساختمان به مسیل رودخانه
طوفان در دریا	حمل و نقل دریایی
زلزله	وجود گسل در نزدیکی ساختمان، نوع سازه
آتش سوزی	فرسودگی و نقص سیم برقی، نشت گاز
فوت	بیماری، حادثه، کهولت سن
تصادف اتومبیل	سرعت، خواب‌آلودگی، لغزنده بودن جاده

ریسک Risk: هر نوع فعالیتی امکان مواجهه با یک یا چند مخاطره را دارد که می‌تواند منجر به عدم حصول نتیجه مورد انتظار گردد، از این رو هر عاملی که بتواند مسیر ریسک (Risk) چیست؟ دستیابی به نتیجه مورد نظر را سد نماید، ریسک خوانده می‌شود.
به عبارت دیگر، ریسک به معنای عدم اطمینان از نتیجه نهایی حادثه‌ای است احتمال دارد به وقوع بپیوندد.
بدین ترتیب آنچه که در زمینه‌های مختلف می‌تواند تحت پوشش بیمه قرار گیرد، ریسک یا مجموعه خطر به اضافه مخاطرات می‌باشد(که می‌تواند منجر به ظهور و بروز حادثه گردد) به عنوان نمونه بیمه‌نامه اتومبیل برای خسارات ناشی از حادثه اتفاقی و تصادفی که ریسک (Risk) چیست؟ تحت شرایط معمول رخ داده باشد قابل جبران است و در صورتی که عواملی همچون سرعت موجب بروز تصادف شده باشد، خسارات وارده از نظر بیمه‌گر قابل تامین است.

مدیریت ریسک چیست و چرا در هر پروژه به آن نیاز داریم؟

فرض کنید مدیر شرکتی بزرگ هستید و یک کارمند کلیدی دارید که از ابتدای راه‌اندازی کسب‌وکار کناردست شما بوده، به‌طور کامل و دقیق کارها را آموخته و نیروهای جدید را هم آموزش می‌دهد. اما.

متاسفانه کارمند قصه ما چند وقتی است که خوب کار نمی‌کند و مدام از زیر کار درمی‌رود. از همه بدتر اینکه با این کارهایش، روی نحوهٔ عملکرد سایر کارمندان نیز تأثیر منفی گذاشته‌ و هر چه تلاش کرده‌اید که او را با تشویق، ترغیب، پاداش و امثال این چیزها، به روزهای اوجش بازگردانید، موفق نشدید.

در این شرایط، شما دو راه دارید:

راه اول این است که آن کارمند را اخراج کنید که صد البته یک ریسک بزرگ برای شرکت شماست؛ چون پیدا کردن کسی که تا این اندازه به مسائل کاری مرتبط با شرکت شما آشنا و مسلط باشد، شاید ماه‌ها طول بکشد و کار شما معلق شود.

راه دوم هم این است که او همچنان در شرکت بماند؛ ولی شما بهتر می‌دانید که ماندن این فرد، بیش از آنکه برای کسب‌وکارتان سودی داشته باشد، ضرر دارد؛ زیرا هم خودش کارش را درست انجام نمی‌دهد، هم روی بقیه اعضای شرکت تأثیر منفی می‌گذارد.

می‌بینید، هر قدمی ممکن است به ضرر شما و شرکتتان تمام شود؛ پس چه کار می‌توان کرد و چه تصمیمی باید گرفت؟

تنها راه حل، مدیریت شرایط بحرانی است. برای جلوگیری از ایجاد خطراتی شبیه به این ماجرا (و حتی خطرات خیلی بزرگتر)، لازم است که حتماً مهارت مدیریت ریسک را یاد بگیرید.

پس در این مقاله همراهمان باشید تا با مدیریت ریسک چیست و چرا مهم است، شروع کنیم و در نهایت فرآیند انجام آن در کسب و کار را یاد بگیریم.

ریسک چیست؟

تعریف ریسک کمی چالش برانگیز است، ولی در معنای عام، شاید جمله زیر تعریف خوبی برای این کلمه باشد:

ریسک، نوعی عدم اطمینان در رسیدن به نتایج دلخواه است. یعنی احتمال اینکه ما به هدفمان نرسیم یا حتی بدترین نتیجه ممکن را بگیریم.

ریسک‌ها همه‌جا هستند؛ از یک کار ساده روزمره مانند رانندگی گرفته تا سرمایه گذاری‌های کلان اقتصادی. اما این‌ها دلیل نمی‌شود که ما کاری انجام ندهیم چون ریسک دارد. به‌هرحال ما می‌توانیم راهی را انتخاب کنیم که ریسک آن کمتر و امکان رسیدن به هدف بیشتر باشد.

اما پیدا کردن همین راه کم‌خطر هم خود نیازمند مهارتی است که به آن مدیریت ریسک می‌گوییم.

مدیریت ریسک چیست؟

همهٔ ما در زندگی کاری و شخصی خودمان، با خطرات مختلفی مواجهیم که زندگی را برایمان پر از شرایط خاص و غیرقابل اعتماد کرده است. همان‌طور که بنجامین فرانکلین گفته است: در این جهان دربارهٔ هیچ‌چیز نمی‌توان قاطعانه و با اطمینان صحبت کرد، به‌جز مرگ و مالیات.»

مدیریت ریسک دربارهٔ تمام اتفاقات امکان‌پذیری است که شاید برای شما هم اتفاق بیفتد. از روزی که تصمیم می‌گیریم برای رسیدن به یک هدف قدم اول را بر‌داریم تا زمانی که به نتیجهٔ دلخواهمان برسیم، اتفاق‌های زیادی می‌افتد که ما را در شرایط دشوار و خطرناک مختلفی قرار می‌دهد؛ اما هیچ‌کدام از ما مجبور نیستیم که بادبان‌های زندگی و کسب‌وکارمان را به دست سرنوشت بسپاریم.

حالا بیایید ساده‌ترین تعریف برای مدیریت ریسک را با هم مرور کنیم:

مدیریت ریسک به زبان ساده یعنی اینکه ما بتوانیم با وجود شرایط خطرآفرین، باز هم به اهدافمان دست پیدا کنیم. به عبارت دیگر، به جای فرار کردن از خطراتی که سر راهمان وجود دارد، وارد میدان شویم و با مدیریت صحیح، خطر آن‌ها را تا حد ممکن کاهش دهیم.

فرآیند مدیریت ریسک شامل شناسایی، تحلیل، ارزیابی و کنترل ریسک است، تا نتایج نامطلوب حاصل از آن‌ها حداقل شود. در این راه، ما حوادث قابل پیش‌بینی یا ناگهانی را به‌طور همه‌جانبه در نظر می‌گیریم و تلاش می‌کنیم که با کسب دانش و آگاهی، خطرات را به یک موقعیت بهتر و سودآور تبدیل کنیم. گاهی اوقات، برای کاهش ضررهای یک اتفاق خطرآفرین، مسیر ما کاملاً تغییر می‌کند ولی مطمئناً مسیر جدید خطر کمتری دارد.

مدیریت بحران چه تفاوتی با مدیریت ریسک دارد؟

مدیریت بحران یعنی مدیریت وضعیت بحرانی پس از وقوع یک حادثهٔ ناگهانی؛ اما مدیریت ریسک به معنای مدیریت و پیشگیری قبل از وقوع حادثه است. مدیریت بحران به رفع مشکلات پس از وقوع حادثه می‌پردازد، اما مدیریت ریسک پیش از وقوع هر حادثه‌ای، احتمالات مختلف را در نظر می‌گیرد تا در صورت بروز حادثه، آسیب‌های احتمالی را به حداقل برساند.

بگذارید یک مثال ملموس بزنیم: تصور کنید که منطقه‌ای به دلیل وقوع زلزله تخریب شده است و مردم آن منطقه به دردسر افتاده‌اند. عدهٔ زیادی در زلزله از بین رفته‌اند و هزینهٔ زیادی به گردن ارگان‌های مسئول افتاده است. حالا مسئولین برای رفع مشکلات باید به دامن مدیریت بحران پناه ببرند؛ اما اگر مسئولین مربوطه، پیش از این اتفاق با استفاده از مدیریت ریسک، احتمال وقوع زلزله را در منطقه مربوطه پیش‌بینی می‌کردند و بر اساس همین پیش‌بینی، اقداماتی برای محکم‌سازی و بازسازی اصولی ساختمان‌ها و آموزش و آگاه‌سازی مردم برای مواجهه با زلزله انجام می‌دادند، تلفات و آسیب‌های زلزله به مراتب کمتر و مدیریت کردن بحران نیز آسان‌تر می‌شد.

چرا مدیریت ریسک برای کسب و کار ما حیاتی است؟

شما همیشه در معرض خطر هستید. همین الآن که نفس می‌کشید، ممکن است یک ذره آلوده وارد تنفس شما شود و شما را بیمار کند. ما در هر لحظه با انجام هر کاری در واقع ریسک می‌کنیم. هیچ فرقی نمی‌کند که در خانه در حال استراحت باشیم، یا در حال مدیریت کردن کارمندان دفتر کارمان باشیم؛ بنابراین همیشه باید پیش از اقدام برای هر کاری، خوب فکر کنیم، جوانب را بررسی کنیم، آگاهانه تصمیم بگیریم و منطقی عمل کنیم. با انجام این مراحل، احتمال به موفقیت در کاری که نتیجهٔ آن برایمان اهمیت دارد، بیشتر خواهد شد.

داشتن مدیریت ریسک موضوعی حیاتی است؛ زیرا مانع به وجود آمدن بحران‌ها می‌شود. با وجود مدیریت ریسک، اگر بحران خاصی هم ایجاد شود، آسیب‌ها و ضررهای ناشی از آن به حداقل می‌رسد. این مسئله در کسب‌وکار بسیار پراهمیت‌تر است، زیرا باعث کاهش ضررهای مالی و جلوگیری از هدر رفتن زمان برای رسیدن به اهداف اصلی کسب و کار می‌شود.

حالا قبل از اینکه برویم سراغ نحوه مدیریت ریسک‌، می‌خواهیم به شما ۳۶۵ بوک را معرفی کنیم، ۳۶۵ بوک مجموعه‌ای از خلاصه صوتی برترین کتاب‌های دنیاست که توسط تیم نوین گردآوری شده است. با شرکت در ۳۶۵ بوک، به خلاصه‌ی کاربردی‌ترین کتاب‌ها در زمینه مدیریت، توسعه فردی، کسب و کار، کارآفرینی و بازاریابی دسترسی خواهید داشت. ما به مدت یکسال روزانه یک خلاصه کتاب منتشر می‌کنیم و پیشنهاد می‌کنیم در این مسیر یادگیری همراه ما باشید. :)

چگونه ریسک‌ها را مدیریت کنیم؟

برای مدیریت کردن ریسک‌ها در کسب‌وکار خود، بهتر است ابتدا یک مدیر پروژهٔ متخصص و باتجربه استخدام کنید. سپس از او بخواهید که تمام موارد ریسک‌آفرین را بررسی و جمع‌آوری کند. فهرست جامعی از ریسک‌ها تهیه و در جلسه‌ای که با مدیران ارشد کسب‌وکارتان برگزار می‌کنید، به بررسی آن‌ها بپردازید. در این جلسه، مواردی را که توسط سایر مدیران نیز مطرح می‌شود به فهرست جامع گردآوری شده اضافه کنید و از مدیر پروژه بخواهید مجدداً همهٔ آن‌ها را بررسی کند.

هر چند که احتمالاً همهٔ خطرات موجود در فهرست جمع‌آوری به وقوع نمی‌پیوندد؛ اما این فهرست می‌تواند به‌عنوان منبعی کامل برای ایجاد ذهنیت اولیه در ذهن همهٔ افراد حاضر در تیم شما به کار گرفته شود و آمادگی آن‌ها را برای مواجهه با بدترین رویدادهای کاری افزایش دهد. در ادامه به توضیح ۹ مرحله‌ای می‌پردازیم که انجام آن‌ها برای اجرای صحیح و کاربردی مدیریت ریسک‌ ضروری است:

مرحله اول: محلی برای ثبت ریسک‌ها ایجاد کنید

برای ثبت ریسک‌ها و خطرات احتمالی، سیستمی ایجاد کنید. این سیستم باید به‌گونه‌ای باشد که به‌آسانی بتوان ریسک‌ها را بر اساس تاریخ ثبت، شرح خطرات، احتمالات مرتبط، تأثیر خطرات، وضعیت آن‌ها و چگونگی مقابله با آن‌ها ثبت و نگهداری کرد.

مرحله دوم: خطرات را شناسایی کنید

به همراه تمام اعضای تیم کاری خود، انواع خطرات را شناسایی کنید و مطمئن شوید که همهٔ افراد تیم به اندازهٔ کافی برای مقابله با خطرات آگاهی و آمادگی دارند.

سعی کنید خطرات را به‌صورت همه‌جانبه شناسایی کنید و تفاوت آن‌ها را بر اساس حوزهٔ مربوط به هر ریسک بررسی کنید. مثلاً تعیین کنید که یک خطر مربوط به کدام یک از دسته‌های فناوری، مواد،‌ بودجه، مشتری، کیفیت، تأمین‌کنندگان، قانون و یا هر عنصر قابل‌شناسایی دیگری می‌باشد.

دقت داشته باشید که ریسک‌ها حتماً نباید ناگهانی و اتفاقی باشند. گاهی یک تصمیم آگاهانه هم با ریسک همراه است. مثلاً افزایش میزان تولید یک کارخانه به ظاهر خیلی کار خوب و مثبتی است ولی مدیر کارخانه می‌داند که با این تصمیم، باید ریسک خرابی دستگاه‌ها و خوابیدن خط تولید را هم در نظر بگیرد.

مرحله سوم: فرصت‌های مختلف را شناسایی کنید

وقتی که در حال شناسایی ریسک‌ها هستید، ناخودآگاه فرصت‌هایی در دل آن‌ها می‌بینید. فرصت‌های جدید، تمام رویدادهایی هستند که به نحوی می‌توانند بر پیشبرد اهداف و پروژه‌های شما تأثیر مثبت بگذارد. این کار کمک می‌کند که برای بهره‌برداری از فرصت‌های مثبت برنامه‌ریزی کنید و همان‌طور که برای اتفاقات ناگوار آماده می‌شوید، برای فرصت‌های مثبت جدید و ناگهانی نیز آماده شوید.

مرحله چهارم:‌ خطرات را تحلیل کنید

در این مرحله، تحلیل کنید که احتمال وقوع این خطرات چقدر است و اینکه هر کدام از آن‌ها چه اثر مخربی روی کار شما دارند.

مثلا برای اینکه میزان زیان یک ریسک را تخمین بزنید، برآورد کنید که هر ریسکی که اتفاق بیفتد، چقدر به شما خسارت مالی وارد می‌کند و مقابله با آن نیاز به چه مقدار هزینه دارد.

البته توجه داشته باشید آسیب‌های یک خطر، فقط مالی نیست؛ معیارهایی دیگری مانند زمان و کیفیت نیز وجود دارد که باید بررسی شود. مثلاً از کار افتادن خط تولید چقد زمان را هدر می‌دهد، چقدر هزینه برمی‎دارد و چه تأثیری در کیفیت کار کارکنان دارد.

در واقع تحلیل ریسک باعث می‌شود که آسان‌تر به راه‌حل‌های مناسب برای رفع آن‌ها دست پیدا کنید.

در مدیریت پروژه، برای تحلیل ریسک‌ از یک ماتریس استفاده می‌کنند که به شکل زیر است:

مرحله پنجم: خطرات را ارزیابی و رتبه‌بندی کنید

گام سوم ارزیابی و رتبه‌بندی خطرات است. یعنی اینکه بفهمید کدام ریسک‌ها مهم‌ترند که برای پیشگیری از آن‌ها بیشتر وقت بگذارید. خب چگونه این کار را انجام می‌دهید؟ خیلی راحت. یادتان نرفته که در مرحله قبل احتمال وقوع ریسک و میزان اثرگذاری آن را بررسی کردید. خب حالا همان اطلاعات می‌شود معیار رتبه‌بندی ریسک‌های موجود؛ یعنی ریسک‌هایی که احتمال وقوع بیشتر و نتیجه مخرب‌تری دارند در رتبه بالاتری قرار می‌گیرند و اولویت با حل آن‌ها خواهد بود.

توجه خود را روی آن دسته از خطراتی که احتمال وقوع و تأثیرگذاری زیادی دارند، متمرکز کنید. اگر به ماتریس تحلیل ریسک توجه کنید، این ریسک‌ها با رنگ قرمز مشخص شده‌اند. شناسایی این دسته از ریسک‌ها برای هر کسب‌وکاری بسیار اهمیت دارد، زیرا بیشترین صدمه را به کار شما وارد می‌کنند و جبران خسارت‌های آن‌ها بسیار سخت است.

خانه‌های زرد ماتریس خطراتی هستند که احتمالشان کمتر است و آسیب‌های متوسطی دارند. اگر خطری به اندازهٔ کافی جدی نیست و یا راه‌حل آسانی برای رفع آن وجود دارد، بهتر است آن را به انتهای فهرست انتقال دهید (خانه‌های سبز ماتریس).

دنبال یه کار پر درآمد از اینترنتی؟

تو دوره فرصت‌های اینترنتی بهترین راه رو بهت نشون میدیم!
برای مشاوره رایگان، همین الان با ما تماس بگیرید.

مرحله ششم: راه‌حل رفع خطرات را بیابید

بعد از شناسایی، تحلیل و رتبه‌بندی ریسک‌ها، نوبت یافتن روش‌های مقابله با آن‌ها است. در این مرحله فکر کنید که برای مقابله با هر ریسک چه تکنیکی می‌توانید استفاده کنید یا اگر راه‌حلی وجود ندارد، چه برنامه‌ای می‌توانید داشته باشید تا ضرری که به شما می‌رسد به کمترین حد ممکن برسد.

مثلاً برای رفع خطری مانند آتش‌سوزی، می‌توانید از راه‌حلی مانند بیمهٔ آتش‌سوزی استفاده کنید تا زیان مالی را کاهش دهید. خب این مثال کاملاً مشخص بود اما در مثال کارمند نالایق اول مقاله، هر دو راه‌حل شما (اخراج یا ادامه کار) ریسک‌های خاص خودش را داشت؛ بنابراین شما باید راهی را انتخاب کنید که ضرر کارتان کمتر شود.

در مجموع، استراتژی‌هایی برای کاهش ضررها و زیان‌های ناشی از مواجهه با خطرات را تدوین کنید و برای مواجه ریسک (Risk) چیست؟ شدن با جدی‌ترین خطرات، برنامه‌ریزی‌های لازم را انجام دهید.

مرحله هفتم: برای مقابله با هر ریسک فردی را انتخاب کنید

برای مقابله با هر ریسک، یکی از اعضای تیم خود را با توجه به توانایی‌ها و روحیاتش انتخاب کنید. فرد انتخاب شده باید خود را از همهٔ جهت‌ها برای مقابله با ریسک مشخص‌شده آماده کند. به این ترتیب بهترین نوع همکاری برای مقابله با خطرات پیش‌بینی‌شده بین افراد حاضر در کسب‌وکارتان شکل می‌گیرد و نتایج مفیدتری حاصل می‌شود.

مرحله هشتم: به‌طور مداوم خطرات را بررسی و به‌روزرسانی کنید

در مراحل قبلی، فهمیدید که ریسک‌های کسب‌وکارتان چیست و اگر اتفاق بیفتند چه نتایجی ناخوشایندی ممکن است در انتظار کسب‌وکارتان باشد. اگر این مسئله را به‌خوبی درک کرده باشید، الآن بیشتر از قبل تأکید دارید که باید حسابی حواستان به ریسک‌های احتمالی باشد که کار دستتان ندهند. حداقل یک بار در هفته به همراه تیم خود، خطرات و ریسک‌های مختلف را بررسی و به روز رسانی کنید و این کار را به‌عنوان یک کار مداوم و همیشگی انجام دهید. همیشه گزارش کاملی از خطرات موجود داشته باشید و مرتب آن‌ها را زیر ذره بین قرار دهید تا هم پیشگیری کرده باشید و هم در صورت وقوع، در زمان مناسب اقدامات لازم را انجام دهید.

با برگزاری مرتب جلسات با اعضای تیم کسب‌وکار خود، مطمئن شوید که همهٔ افراد دربارهٔ خطرات و ریسک‌های احتمالی اطلاعات لازم و کافی را دارند و در مورد روش‌ها و برنامه‌ریزی‌های مشخص شده برای مقابله با هر خطر توجیه شده‌اند. اینکه همهٔ افراد یک تیم از چنین موضوع مهمی باخبر باشند و از تغییرات اعمال شده بر بخش‌های مختلف آن آگاهی پیدا کنند، باعث پیشرفت بهتر کار و انجام اقدامات مؤثرتر در هنگام بروز خطرات می‌شود.

پیام نهایی مدیریت ریسک

کار مدیریت ریسک هم تمام شد. در آخر این را بگویم که مدیریت ریسک یک تمرین نیست که تنها در ابتدای پروژه‌ها به آن بپردازید، بلکه یک کار مداوم است که باید برای آن توجه و زمان صرف کنید.

مدیریت ریسک می‌خواهد به ما بگوید قرار نیست از کارهای پرخطر فرار کنیم، قرار است با احتیاط در مسیر حرکت کنیم و جوری پیش برویم که کمترین ریسک را داشته باشیم. حالا بگویید ببینم شما ریسک‌پذیر هستید یا ریسک‌گریز؟ اگر ریسک‌پذیر هستید، از آن ریسک‌پذیر‌های حواس‌جمع یا بی‌برنامه؟