بهترین شیوه برای تصمیمگیری در مورد اینجا کجا تبلیغ کنید، این است که ROI هر کدام از شیوههای تبلیغات را بدانید. زیراک رادید
پیش بینی بورس هفته / امید به کدام دولت؟
اکوایران: تحلیلگران خوشبین کاهش عرضه حقوقیها و نامه رئیس سازمان بورس به معاون رئیس جمهور را نشان از اراده سیاستگذار برای حمایت از بازار میدانند. این گروه فارغ از تایید یا عدم تایید اصل مداخله دولت، آن را سیگنالی برای تداوم روند صعودی روزهای اخیر قلمداد میکنند. با این حال برای ارزیابی اراده دولت برای حمایت از بازار سرمایه باید تا ارائه لایحه بودجه صبر کنیم.
به گزارش اکوایران، شاخص بورس در هفته نیمه تعطیل ابتدای مهرماه در دو روز متوالی دوشنبه و چهارشنبه رشد کرد اما نتوانست ریزش روز شنبه را جبران کند.
علاوه بر شاخص کل بورس تهران، شاخص کل هم وزن نیز افت کرد. شاخص کل بیش از 8 هزار و احد و شاخص هم وزن بیش از 3 هزار واحد پائین آمدند.
در ابتدای هفته شاخص ریزش 27 هزار واحدی داشت. در دومین روز کاری هفته -دوشنبه شاخص 6 هزار واحد مثبت شد و روز چهارشنبه نیز شاهد رشد 12 هزار واحدی شاخص کل بودیم.
شاخص کل در آخرین روز کاری هفته در رقم یک میلیون و 346 هزار واحد ایستاد و بازدهی هفته شاخص بورس منفی 0.64 درصد شد.
شاخص هم وزن در پایان هفته نسبت به هفته پیشین 3 هزار و 180 واحد پائینتر ایستاد و بازدهی منفی 0.8 درصدی را ثبت کرد.
پس از رشد شاخصها، در روز چهارشنبه شاهد ورود پول حقیقی بودیم. در این هفته ارزش معاملات خرد نیز همچنان پائین بود اما میانگین روزانه آن نسبت به هفته پیشین اندکی رشد کرد.
در این میان تحلیلگران معتقدند اعلام رسمی بنبست در مذاکرات احیای برجام سیگنال منفی مهمی است. به علاوه تحریمهای جدید ایالات متحده که گفته میشود فروش نفت ایران را هدف قرار میدهد عاملی است که میتواند به ارزش بازاری صنایع نفتی در بورس تهران ضربه بزند.
تحلیلگران بدبین انتشار این اخبار را عامل ریزش بازار در هفته پیش رو میدانند. اما تحلیلگران خوشبین کاهش عرضه حقوقیها و نامه رئیس سازمان بورس به معاون رئیس جمهور را نشان از اراده سیاستگذار برای حمایت از بازار میدانند. این گروه فارغ از تایید یا عدم تایید اصل مداخله دولت، آن را سیگنالی برای تداوم روند صعودی روزهای اخیر قلمداد میکنند.
با این حال برای ارزیابی اراده دولت برای حمایت از بازار سرمایه باید تا ارائه لایحه بودجه صبر کنیم. در یک سال گذشته میان ادعاهای دولت و مداخلاتش در بازارها تناقضات بسیاری دیده شده است. در واقع دولتی که بورسیها در انتظار حمایت آن هستند خط مشی مشخص و روشنی نداشته و در بزنگاهها دست به اقدامات غیرقابل پیش بینی زده است. همین پیش بینی ناپذیری یکی از ریسکهای بازار سهام است.
نرخ بازگشت سرمایه (ROI) چیست؟ + فرمول محاسبه
نرخ بازگشت سرمایه ROI چیست؟ در این مقاله مفهوم پرکاربرد roi و فرمول محاسبه آن را به شما معرفی میکنیم.
توسط تیم تولید محتوای دیدار -
به روزرسانی شده در ۱۱ مهر ۱۴۰۱ -
زمان مطالعه 6.5 دقیقه
فرض کنید به شما بگوییم یک جایی هست که تضمین میدهد در ازای سرمایهگذاری یک میلیون تومانی شما، سود خالص سه میلیون تومان را پرداخت میکند. به این شاخص کلیدی، نرخ برگشت سرمایه یا ROI میگویند. این نرخ در این مثال ۳۰۰ درصد میشود.
دانستن این شاخص مهم است چرا که تصمیمگیری را به شدت آسان میکند. مثلا اگر بدانید میزان برگشت سرمایه هر منبع تبلیغاتیتان چقدر است، مسیر تصمیم گیری برای تبلیغات خیلی ساده و راحت خواهد شد.
بهترین شیوه برای تصمیمگیری در مورد اینجا کجا تبلیغ کنید، این است که ROI هر کدام از شیوههای تبلیغات را بدانید.
زیراک رادید
نرخ بازگشت سرمایه ROI چیست؟
نرخ بازگشت سرمایه ROI یا (Return on investment) یک شاخص کلیدی ارزیابی عملکرد KPI یا مقیاس مالی است که به منظور محاسبه احتمال سود پس از سرمایهگذاری مورد استفاده قرار میگیرد. با استفاده از این نسبت میتوانید میزان سود و ضرر ناشی از سرمایهگذاری را با میزان هزینههای سرمایهگذاری مقایسه کنید. با محاسبات نرخ بازگشت سرمایه ROI میتوانید سود بالقوه یک سرمایهگذاری مستقل را با سود چندین سرمایهگذاری مقایسه کنید. همین تعریف ساده یک پاسخ برای سوال مهم بازگشت سرمایه ROI چیست، هست.
نکات کلیدی نرخ بازگشت سرمایه
نرخ بازگشت سرمایه ROI برای محاسبه میزان سود سرمایهگذاری مورد استفاده قرار میگیرد.
نرخ بازگشت سرمایه ROI کاربردهای گوناگونی دارد. از این مقیاس برای محاسبه میزان سودآوری سهامها، مقایسه و بررسی شرایط سرمایهگذاری در یک تجارت خاص، یا بررسی نتایج معاملات ملکی و غیره استفاده میشود.
برای محاسبه نرخ بازگشت سرمایه ROI کافی است میزان سرمایه گذاری اولیه را از قیمت نهایی سرمایهگذاری ارزیابی ریسک های معاملاتی کم کنید (عدد حاصله همان بازده خالص net return خواهد بود). سپس این عدد را بر هزینههای سرمایهگذاری تقسیم کرده و در 100 ضرب کنید.
محاسبه نرخ بازگشت سرمایه ROI نسبتاً آسان و قابل درک است و این سادگی نشان میدهد که ROI مقیاسی استاندارد و جهانی است.
یکی از معایب نرخ بازگشت سرمایه ROI این است که مدت زمان نگهداشت سرمایهگذاری را در ارزیابی ریسک های معاملاتی نظر نمیگیرد. پس با استفاده از مقیاسی که مدت زمان سرمایهگذاری را هم در محاسبات دخیل میکند، بهتر میتوانید سرمایهگذاریهای بالقوه را با هم مقایسه کنید.
نحوه محاسبه نرخ بازگشت سرمایه ROI
برای محاسبه نرخ بازگشت سرمایه ROI میتوانید از دو روش زیر استفاده کنید:
روش اول:
روش دوم:
چگونه نرخ بازگشت سرمایه ROI را تفسیر کنیم؟
نکاتی وجود دارند که باید آنها را در تفسیر نتایج ROI در نظر بگیرید. اول اینکه نرخ بازگشت سرمایه ROI عموماً به صورت درصدی گزارش میشود. چرا که درک درصد (در مقایسه با نسبت) راحتتر است. دوم اینکه در محاسبات ROI، بازده خالص را در صورت کسر قرار میدهند؛ چون هم میتواند مثبت باشد و هم منفی.
وقتی نرخ بازگشت سرمایه ROI مثبت باشد، بازده خالص مثبت بوده (چرا که میزان کل بازگشتی از میزان کل هزینهها بیشتر بوده است). و اگر ROI منفی باشد یعنی متضرر شده اید و هزینههای کلی از میزان سود کلی بیشتر بوده است. نکته آخر اینکه برای محاسبه دقیق نرخ بازگشت سرمایه ROI باید هزینههای کلی و میزان سود کلی را هم در نظر بگیرید. برای محاسبه جز به جز گزینههای سرمایهگذاری موجود، باید نرخ بازگشت سرمایه ROI سالانه را هم در نظر بگیرید.
مثال های محاسبه نرخ بازگشت سرمایه ROI
فرض کنید سرمایهگذاری هزار سهام از یک شرکت خیالی به نام Worldwide Wicket Co را خریداری کرده است و سود خالص هر سهام 10 دلار بوده است. این سرمایهگذار یک سال بعد، سهامش را به قیمت 12.5 دلار به فروش میرساند. و برای بازهی نگهداشت سرمایه ی یک ساله ، 500 دلار سود سهام دریافت میکند. این سرمایهگذار همچنین 125 دلار بابت کمیسیون معاملاتی (trading commissions) پرداخت کرده تا بتواند سهام خرید و فروش کند.
نرخ ROI این سرمایهگذار به صورت زیر محاسبه خواهد شد:
ROI = ([($12.50 – $10.00) * 1000 + $500 – $125] ÷ ($10.00 * 1000)) * 100 = 28.75%
بیایید تا مراحل محاسبات را به صورت جزئی بررسی کنیم:
- برای محاسبه بازده خالص، باید بازده کل و هزینههای کل را در نظر بگیرید. بازده کل در بازار بورس، از سود سرمایه و سود سهام ناشی میشود. هزینههای کلی هم شامل قیمت اولیه خرید به علاوهی هزینههای کمیسیون خواهد بود.
- در محاسبات بالا، بازده کل (قبل از کمیسیون) به صورت x ( 1,000) ضربدر ($12.50 – $10.00) بوده است. 500 دلار بعدی سود سهام و 125 دلار میزان کمیسیون پرداختی است.
اگر بخواهید با ریزبینی بیشتری عمل کنید، میتوانید نرخ بازگشت سرمایه ROI را به اجزای آن تقسیم بندی کنیم. در مثال بالا متوجه شدیم که 23.75 درصد از بازده کل و 5 درصد از سود سهام حاصل میشود. این تقسیمبندی از آنجایی صورت میپذیرد که در بیشتر مواقع نرخ مالیات بازده کل و سود سهام متفاوت است.
ROI = %جمع کل سود سرمایه – کمیسیون% + نرخ سود
جمع کل سود سرمایه = $2500 ÷ $10,000 * 100 = 25.00%
کمیسیون = $125 ÷ $10,000 * 100 = 1.25%
نرخ سود = $500 ÷ $10,000 * 100 = 5.00%
ROI = 25.00% – 1.25% + 5.00% = 28.75%
نکته: وقتی نرخ بازگشت سرمایه ROI مثبت باشد، بازده خالص مثبت است. چرا که سود کل از هزینهها بیشتر بوده است. ROI منفی نشان دهنده سود کل منفی است و زمانی رخ میدهد که هزینهها از سود بیشتر باشند.
محاسبه جایگزین نرخ بازگشت سرمایه ROI
به عنوان مثال اگر این سرمایهگذار کمیسیون را تقسیم کند، روش جایگزینی برای محاسبه نرخ ROI مطرح خواهد شد. فرض کنید کل کمیسیون به این صورت تقسیم شده باشد: 50 دلار هنگام خرید سهام و 75 دلار هنگام فروش آن.
IVI = $10,000 + $50 = $10,050
FVI = $12,500 + $500 – $75 = $12,925
ROI = [($12,925 – $10,050) ÷ $10,000] * 100 = 28.75%
منظور از IVI در فرمول بالا، سرمایهگذاری اولیه (یا هزینههای سرمایهگذاری) و منظور از FVI ارزش نهایی سرمایهگذاری میباشد. محاسبهی ROI سالانه، معایب ROI استاندارد (عدم در نظرگیری مدتزمان نگهداشت سرمایه) را از محاسبات حذف میکند.
نرخ بازگشت سرمایه سالانه ROI
محاسبه نرخ بازگشت سرمایه ROI سالانه، راه حلی برای حذف محدودیت کلیدی محاسبات ROI استاندارد است. فرمول نرخ بازگشت سرمایه سالانه مانند زیر است:
اگر یک سرمایهگذاری فرضی در طی 5 سال، نرخ نرخ بازگشت سرمایه ROI پنجاه درصدی را به همراه داشته باشد، ROI سالانه، 10% خواهد بود. این میزان از تقسیم ROI کلی بر سالهای نگهداشت سرمایه به دست آمده است و میزان تقریبی ROI سالانه را نشان میدهد. میگوییم تقریبی چرا که تأثیر بهره مرکب را در نظر نمیگیرد. بهره مرکب در گذر زمان تأثیر غیر قابل اغماضی خواهد داشت. هرچه مدت زمان بیشتر باشد، تفاوت بین میانگین تقریبی ROI سالانه (که از تقسیم ROI کلی بر سالهای نگهداشت) و میزان واقعی ROI سالانه بیشتر خواهد بود. بر اساس فرمول بالا:
میتوانید نرخ ROI با زمان نگهداشت کمتر از یک سال را با تبدیل کسری زمان نگهداشت (تقسیم مدتزمان بر 12 ماه) محاسبه کنید. به عنوان مثال فرض کنید نرخ ROI سرمایهگذاری خاصی طی 6 ماه، 10% بوده باشد. پس:
ROI سالانه = [(1+0.10) 1/0.5−1]×100%=21.00%
عدد 0.5 در محاسبات بالا، بیانگر 6 ماه است.
مقایسه سرمایهگذاریها بر اساس نرخ بازگشت سرمایه سالانه
نرخ بازگشت سرمایه ROI سالانه زمانی مفید است که بخواهید میزان بازگشت سرمایه سرمایهگذاریهای مختلف را محاسبه و مقایسه کنید. فرض کنید سرمایه گذاری پنج ساله در سهام X، نرخ ROI پنجاه درصدی و سرمایهگذاری سه ساله در سهام Y، نرخ ROI سی درصدی را به دنبال داشته باشد. با استفاده از محاسبات زیر میتوانید بهترین سرمایهگذاری را مشخص کنید:
منظور از AROIX، نرخ ROI سالانه سهام X و منظور از AROIY نرخ ROI سالانه سهام Yمیباشد. بر اساس این محاسبات، سرمایهگذاری روی Y بسیار بهتر است.
ترکیب اهرم مالی (Leverage) با ROI
اگر از سرمایهگذاریتان سود ببرید، با استفاده از Leverage میتوانید تأثیرات نرخ بازگشت سرمایه ROI را بیشتر کنید. اما اگر ضرر کنید هم همین اثر را خواهد گذاشت و ضررهایتان را افزایش میدهد.
فرض کنید سرمایهگذاری، هزار سهام از یک شرکت فرضی .Worldwide Wickets Co را به قیمت هر سهام 10 دلار خریداری کرده و این خرید را با حاشیه ( margin ) 50% انجام دهد؛ یعنی 5000 دلار از سرمایه شخصی هزینه کرده و 5000 دلار از کارگزاری قرض گرفته و حساب مارجین ایجاد کند. این سهام دار، دقیقا یک سال بعد، سهامش را به ارزش 12.50 دلار به فروش میرساند. سود سهام این فرد، با زمان نگهداشت یک سال، 500 دلار بوده است. به علاوه 125 دلار برای کمیسیون معاملاتی (در زمان خرید و فروش) خرج کرده است. به علاوه برای مارجین دریافتی، نرخ بهره 9 درصدی در نظر گرفته شده است.
برای محاسبه ROI این مثال خیالی، نکات مهمی وجود دارد که باید در نظر داشته باشید. اول اینکه باید بهره ی مارجین (450 دلار) را در هزینههای کلی لحاظ کنید. سپس باید در نظر بگیرید که سرمایهگذاری اولیه اکنون 5000 دلار خواهد بود. چرا که با گرفتن وام مارجین، از اهرم استفاده کردهاید.
ROI = [($12.50 – $10)*1000 + $500 – $125 – $450] ÷ [($10*1000) – ($10*500)] * 100 = 48.5%
با وجود اینکه بازده خالص این معامله 450 دلار کاهش داشته، اما ROI دائما بالاتر از 48.50% خواهد بود (در مقایسه با زمانی که از اهرمی استفاده نکرده و نرخ بازگشت سرمایه 28.75% را تجربه میکنید).
بیایید کمی بیشتر بررسی کنیم. فرض کنید قیمت سهام به جای آنکه تا 12.50 افزایش بیاید، به 8.00 دلار سقوط کند. در این حالت سرمایهگذار تصمیم میگیرد که جلوی ضرر را بگیرد و موقعیتش را به طور کامل بفروشد. در این حالت ROI به صورت زیر محاسبه میشود:
نرخ بازگشت سرمایهی -41.50% (با اهرم) بسیار بدتر از نرخ -16.25% (بدون اهرم) است.
محاسبه ROI در اکسل
محاسبه ROI در اکسل بسیار سادهتر از محاسبه آن به کمک ماشین حساب است. در واقع مکانیزم محاسبه ROI در اکسل به این صورت است که شما مجموعه از فرمولها را در اکسل تعریف میکنید، ارقام مورد نظرتان را وارد و طیفی از محاسبات بازگشت سرمایه از بازده حقوق صاحبان سهام گرفته تا نرخ بازده داخلی و بازگشت سرمایه سالانه را به کمک آن محاسبه میکنید.
برای نمونه بیایید نرم بازگشت سرمایه سالانه را در تصویر زیر ببینیم. این عدد به صورت درصد به نمایش در خواهد آمد به این ترتیب که
ROI = (مقدار پایانی / مقدار شروع) ^ (1 / تعداد سال) -1
** برای محاسبه تعداد سال، تاریخ شروع خود را از تاریخ پایان کم کرده، سپس بر 365 تقسیم کنید.
*** علامت ^ نشانه توان است.
مزایا و معایب محاسبه ROI
مزایای نرخ بازگشت سرمایه
محاسبه سود و تاثیر سرمایه گذاری بر کسب و کار شما، هنگام تصمیم گیری برای شرکت بسیار مهم است. سه مزیت اصلی همیشه درباره محاسبه ROI مطرح است:
- به طور کلی محاسبه ROI آسان است. ارقام کمی برای تکمیل محاسبه مورد نیاز است که همه آنها باید در صورتهای مالی یا ترازنامه موجود باشد.
- قابلیت تحلیل مقایسه ای. به دلیل استفاده گسترده و سهولت محاسبه ROI، میتوان مقایسههای بیشتری را روی بازده سرمایه گذاری بین سازمانها انجام داد.
- سنجش سودآوری. ROI به درآمد خالص برای سرمایه گذاریهای انجام شده در یک واحد تجاری خاص مربوط میشود. در واقع معیار بهتری نسبت به محاسبه سودآوری شرکت یا تیم ارائه می دهد.
معایب محاسبه ROI
محاسبه ROI معایبی هم دارد. بیایید سه نمونه آن را با هم بررسی کنیم.
- این محاسبات زمان نگهداشت سرمایه را در نظر نمیگیرد که به هنگام مقایسه گزینههای سرمایه گذاری مشکل ساز خواهد شد. به عنوان مثال، اگر سرمایهگذاری X نرخ بازگشت سرمایه ۲۵% و سرمایهگذاری Y نرخ بازگشت سرمایه ۱۵% را به دنبال داشته باشد، ممکن است فرض کنید که X بهتر است. اما زمان بندی و مقیاس زمانی هیچ کدام از این پروژهها را نمیدانید. ممکن است که ROI پروژه X پنج ساله و ROI پروژهی Y یکساله باشد. با استفاده از ROI سالانه میتوانید بر این مشکل غلبه کنید.
- ROI قابلیت تطابق با ریسک را ندارد. همه میدانند که بازگشت سرمایه با ریسک عجین شده است. هرچه بازگشت سرمایه بالقوه بالاتر باشد، ریسک سرمایهگذاری هم بالاتر است. در دنیای بورس میتوانید به وضوح چنین چیزی را ببینید؛ سرمایهگذاری روی سهام شرکت های کوچک، در مقایسه با شرکت های بزرگ، بازگشت بالاتر (و ریسک بیشتری) دارد.
- اگر عمداً یا سهواً همه هزینهها را در محاسبات وارد نکنید، نرخ ROI خروجیتان اغراق آمیز خواهد بود. به عنوان مثال باید تمامی هزینهها را در محاسبهی ROI خرید و فروش املاک دخیل کنید. بهرهی وام، مالیات بر دارایی، بیمه و تمامی هزینههای تعمیر و نگهداری شامل خواهند شد. این هزینهها ROI را به میزان قابلتوجهی کاهش میدهند. بدون وارد کردن این هزینهها، به نرخ ROI اغراق آمیزی خواهید رسید.
- ROI هم مانند بسیاری از معیارهای سود آوری، در محاسبه نرخ بازگشت سرمایه، روی سود مالی تمرکز میکند. مزایای فرعی (مانند مزایای اجتماعی و محیط زیستی) در ROI دخیل نیستند. معیار جدیدی به نام بازگشت سرمایهی اجتماعی (Social Return on Investment) یا SROI وجود دارد که به سرمایهگذاران اجازه میدهد تا چنین مزایایی را هم در بررسیهایشان دخیل کنند.
سخن نهایی
در این مطلب سعی کردیم روشن کنیم که دقیقا بازگشت سرمایه roi .چیست نرخ بازگشت سرمایه ROI معیاری ساده و شهودی است که برای محاسبه سودآوری سرمایهگذاریها مورد استفاده قرار میگیرد. ROI هم مانند سایر معیارها معایبی دارد؛ مدت زمان نگهداشت سرمایه و ریسک پذیری را در محاسبات دخیل نمیکند. با این وجود – و برخلاف محدودیتهای مذکور – ROI هنوز هم یک معیار کلیدی است که برای آنالیز، مقایسه و رتبه بندی گزینههای سرمایهگذاری موجود مورد استفاده قرار میگیرد.
سوالات متداول
چگونه ROI را به صورت دستی محاسبه می کنید؟
نرخ بازگشت سرمایه یا ROI بازده خالص سرمایه تقسیم بر هزینه سرمایهگذاری است؛ به عبارت دیگر میتوانید مقدار شروع را از مقدار فعلی کسر کنید و سپس تقسیم عدد بر مقدار شروع کنید. میتوان مقدار ROI را به کمک ابزارهایی مانند اکسل یا به صورت دستی محاسبه کنید.
درصد ROI خوب چقدر است؟
با توجه به محاسبات مرسوم، بازگشت سرمایه سالانه تقریباً 7٪ یا بیشتر، بازده سرمایه گذاری خوبی برای سرمایه گذاری در سهام در نظر گرفته می شود. از آنجایی که این مقدار به صورت سالانه محاسبه میشود ممکن است کمی کمتر یا بیشتر باشد.
پیش بینی آینده بازار املاک تجاری/ بانکها تاب آوری تغییرات قیمت املاک تجاری را دارند؟
پس از ضربه خوردن در آغاز همهگیری، بخش املاک تجاری که عمدتاً برای مقاصد سرمایهگذاری استفاده میشود، رو به بهبودی بوده است.
به گزارش اقتصاد آنلاین، باتوجه به گزارش بانک جهانی، قیمتهای املاک صنعتی و مسکونی از پایان سال ٢٠٢٠ در سطح جهانی افزایش یافته است، در حالی که بخشهای خردهفروشی و اداری که بدترین تأثیر را داشتهاند نشانههایی از ثبات را نشان دادهاند.
با این حال، به نظر میرسد که این موضوع در حال فروکش شدن است، چرا که شرایط مالی جهانی در سال جاری سختتر شده زیرا بانکهای مرکزی به افزایش نرخهای بهره روی آوردهاند. قیمت ملک در بخش های صنعتی و مسکونی به طور متوسط در ماه های اخیر در سراسر مناطق کاهش یافته است. همچنین کاهش قیمت املاک خرده فروشی و اداری افزایش یافته است.
شرایط مالی سختتر با گرانتر کردن تامین مالی معاملات جدید یا تامین مالی مجدد وامهای موجود برای سرمایهگذاران، تاثیر مستقیمی بر قیمت املاک تجاری دارد و در نتیجه سرمایهگذاری در این بخش را کاهش میدهد. آنها همچنین می توانند با کند کردن فعالیت اقتصادی، کاهش تقاضا برای املاک تجاری مانند مغازهها، رستورانها و ساختمانهای صنعتی، تأثیر غیرمستقیم بر این بخش داشته باشند.
نتیجه یک تحلیل نشان میدهد که شرایط مالی در واقع یک محرک مهم برای قیمت املاک تجاری است و به توضیح عملکرد متفاوت این بخش در سراسر مناطق در طول همهگیری کمک میکند.
به طور کلی، اقتصادهایی که شرایط مالی آسانتری داشتند (یعنی نرخ بهره واقعی پایینتر و سایر شرایط بازار که تأمین مالی را آسانتر میکنند) کاهش کمتری در قیمت املاک تجاری در طول همهگیری و بهبود سریعتر داشتند. قیمت املاک تجاری نیز در کشورهایی که اقدامات مهار عمومی نسبتاً سختگیرانهتری را برای کنترل شیوع ویروس اجرا کردهاند، بستههای حمایت مالی بزرگتری را ارائه کردهاند و نرخ واکسیناسیون بالاتری دارند، بالاتر بوده است.
انقباض شدید در شرایط مالی میتواند بخش املاک و مستغلات تجاری را تحت فشار مجدد قرار دهد، بهویژه در مناطقی که چشمانداز رشد اقتصادی ضعیف است.
تجزیه و تحلیل ما همچنین نشان می دهد که روندهای کاتالیزه شده توسط همه گیری، مانند کار از خانه و تجارت الکترونیک، بر قیمت املاک تجاری تأثیر می گذارد. برای مثال، افزایش دورکاری تمایل به کاهش تقاضا برای فضای اداری ایجاد میکند، در حالی که تجارت الکترونیک بر قیمت املاک خردهفروشی تأثیر منفی میگذارد زیرا مصرفکنندگان آنلاین خرید میکنند. از آنجایی که ابهام قابلتوجهی سرعت و گستردگی این تغییرات ساختاری را احاطه کرده است، شرایط مالی سختتر میتواند این اثرات را تشدید کرده و فشارهای نزولی قیمت در بخشهای تحتتأثیر را بدتر کند.
اختلالات در بازار املاک تجاری به نوبه خود می تواند ثبات مالی را از طریق ارتباط این بخش با سیستم مالی و اقتصاد کلان تهدید کند؛ هوشیاری مستمر از سوی ناظران مالی برای کاهش چنین خطراتی ضروری است.
برای اطمینان از تابآوری بخش بانکی، تست استرس کاهش شدید قیمت املاک تجاری باید انجام شود تا تصمیمات مربوط به کفایت ضربهگیرهای سرمایه برای قرار گرفتن در معرض املاک تجاری را مشخص کند. مفروضات ارزیابی املاک تجاری بانکها نیز باید برای اطمینان از کافی بودن مفاد بازنگری شود. در مناطقی که مؤسسات مالی غیربانکی بازیگران مهمی در بازارهای تأمین مالی املاک تجاری هستند، تلاشها باید بر گسترش دامنه سیاست احتیاطی کلان برای پوشش این مؤسسات در راستای کاهش ریسکهای سیستمی متمرکز شود.
در بورس چه خبر است؟/توصیههای جدی به تازه واردان بورس و صاحبان سهام عدالت؛ مرعوب بازارسازان نشوید
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم ، مرتضی بکی حسکوئی، استادیار اقتصاد و مدیردفتر مدلسازی اقتصاد ایران، دانشگاه امام صادق(ع) است. وی بر این باور است که ورود سهام عدالت به بازار سرمایه می تواند باعث رقیق شدن سهام شرکتها شود و در صورت ارتقای سطح دانش سهامداران خرد و عدم تأثیرپذیری آنها از بازارسازان، می تواند موجبات چرخش ثروت در جامعه را فراهم کند.
وی توصیه هایی به تازه واردان بورسی دارد اعم از شناخت و آگاهی کامل نسبت به ماهیت ابزارهای مالی، لزوم تشکیل سبدی از ترکیب سهامها، عدم مجذوب سهامهای با بازدهی بالاشدن به دلیل ریسک بالایشان تا ضرورت نگاه بلندمدت به بورس.
بکی معتقد به عدم تأثیر مثبت حذف صفرها از پول ملی در بازار سرمایه بوده و از احتمال دچار شدن برخی سرمایه گذاران به خصوص آنها که فاقد توان تابلوخوانی هستند به خطاهای محاسباتی در پی حذف صفرها از پول ملی یاد می کند.
دیگر نظرات وی را در ادامه در گفت وگو با تسنیم بخوانید.
- بررسی آثار رونق بورس بر وضعیت اقتصادی
به نظر شما رونق بورس چقدر می تواند به بهبود وضعیت اقتصادی کمک کند؟
اثرات رونق بورس وضعیت اقتصادی را می توان از چند منظر مورد بررسی قرار داد. اولین جنبه از رونق مبادلات در بازار سرمایه بر اقتصاد به نقش بازار سرمایه در تجهیز و تخصیص منابع مالی بستگی دارد. به عبارت دیگر نقش بازار سرمایه به عنوان واسطه مالی و بخشی از سیستم مالی اقتصاد وظیفه هدایت پس اندازهای افراد و خانوارها به سمت سرمایه گذاری را بر عهده دارد. از این نقطه نظر، بازار سرمایه و رونق در معاملات سرمایه زمانی می تواند نقش موثری بر حجم فعالیت های اقتصادی داشته باشد که ورود منابع مالی و پس انداز های خرد افراد و خانوارها چه به طور مستقیم و چه به طور غیر مستقیم باعث تامین مالی در بازار سرمایه شود. به عبارت دیگر، زمانی که منابع پس انداز شده صرف خرید عرضه های اولیه میشود تامین مالی رخ می دهد و منابع مالی به سمت فعالیتهای اقتصادی سوق می یابد چنانچه در بازار سرمایه عرضه اولیه صورت نگیرد و درصد سهام شناور شرکت ها تغییر نکند، ورود منابع جدید به بازار موجب افزایش قیمت سهام و افزایش تعهدات شرکتها به سهامداران سرمایهگذاران آنها می شود.
چنانچه از یک سو، شرکتها نتوانند از فرصت ایجاد شده در افزایش قیمت سهام خود و به عنوان یک اهرم برای افزایش حجم فعالیت ها استفاده کنند و از سوی دیگر، توان شناسایی بازدهی مناسب متناظر با افزایش قیمت سهام خود نشوند، در این صورت شاهد سقوط قیمت و به تبع آن شاهد سقوط شاخص ها خواهیم بود.
با این وجود ورود منابع مالی جدید به بازار سرمایه و افزایش ارزش داراییهای سهامداران فعلی می تواند آثار مثبتی بر تقاضای کل اقتصاد داشته باشد ارزیابی ریسک های معاملاتی که پتانسیل تحریک عرضه اقتصاد را دارد این در صورتی اتفاق می افتد که رشد ارزش دارایی های مالی خانوارها بیش از شاخص عمومی قیمتها یعنی نرخ تورم باشد در این صورت افزایش ارزش دارایی ها بر مصرف آتی اثرگذار خواهد بود.
به عبارت دیگر، پس اندازهای فعلی که صرف خرید سهام در بازار سرمایه شده است چنانچه ارزش آنها بیش از سطح عمومی قیمت ها در طول زمان افزایش یابد، میتواند منجر به افزایش مصرف دورههای آتی و در نهایت تحریک تقاضای کل اقتصاد شودو افزایش در تقاضای کل اقتصاد از محل مصرف خانوار ها می تواند منجر به رشد اقتصادی در دورههای آتی شود.
- ورود سهام عدالت به بازار سرمایه میتواند باعث رقیق شدن سهام شرکتها شود
- افزایش تعداد سهامداران و سرمایهگذاران در بازار سرمایه، نقطه مثبت در توسعه و تعمیق بازار سرمایه به حساب می آید
- معاملات سهام عدالت چرخش ثروت در جامعه را به همراه خواهد داشت
- شرط لازم برای آن افزایش سطح دانش سرمایه گذاری در جامعه و خدمات قابل اتکای سرمایه گذاری به سهامداران خرد است
- تأثیر پذیری سهامداران سهام عدالت از بازارسازان بورس، دارای پیامدهای نامطلوب برای آنها و برای بورس
آزادسازی سهام عدالت چقدر در این خصوص موثر است؟
سهام عدالت در واقع بخشی از دارایی های مردم هست که تاکنون کنترل و مدیریت آن در اختیار دولت بوده و تحت عنوان سهام عدالت به بخشی از افراد جامعه تعلق و تخصیص یافته است. چنانچه سهام عدالت آزادسازی و وارد بازار سرمایه شود، اولین پیامد آن افزایش شفافیت فعالیت 49 شرکتی است که در سبد سهام عدالت قرار می گیرند.
البته از این چهل و نه شرکت تعدادی در حال حاضر در بازار سرمایه معامله میشود. ورود سهام عدالت به بازار سرمایه میتواند باعث رقیق شدن سهام شرکتها شود. افزایش تعداد سهامداران و سرمایهگذاران در بازار سرمایه، نقطه مثبت در توسعه و تعمیق بازار سرمایه به حساب می آید. به عبارت دیگر با ورود 49 میلیون سهامدار جدید به بازار سرمایه الگوی سرمایه گذاری در جامعه تغییر پیدا میکند و این امر می تواند در آینده نقش بازار سرمایه را در تجهیز و تخصیص منابع قابل سرمایهگذاری را ارتقا بخشد. وجود تعداد زیاد سهامداران زمینه برای عرضه های اولیه در آینده را فراهم می آورد. تامین مالی از طریق بازار سرمایه را تسهیل میکند. علاوه بر این، معاملات سهام عدالت چرخش ثروت در جامعه را به همراه خواهد داشت.
اما باید توجه داشت که شرط لازم برای تحقق این شرایط افزایش سطح دانش سرمایه گذاری در جامعه و توسعه نهادهای مالی جهت ارائه خدمات قابل اتکاء سرمایه گذاری به سهامداران خرد است.
چنانچه در این شرایط ایجاد نشود و سهامداران خرد یعنی سهامداران سهام عدالت تحت تاثیر حرکت های بازارسازان در بازار قرار گیرند نه تنها ارزش داراییهای خود را از دست خواهند داد بلکه اعوجاج های ایجاد شده و نوسانات به وجود آمده در بازار سرمایه پیامدهای نامطلوبی را می تواند برای اقتصاد به همراه داشته باشد
- بورس فرصت مناسبی برای تأمین مالی دولت در شرایط فعلی است
حرکتهای اخیر دولت نشان می دهد تمایلش به بورس با نگاه مذکور بیشتر شده، ارزیابی شما چیست؟
دولت طی سال ها با اتکای به درآمدهای نفتی و تنظیم بودجه بر اساس درآمدهای نفتی باعث ایجاد اختلال در مکانیسم قیمت ها و تخصیص منابع در اقتصاد شده است. بدون شک نوسانات در درآمدهای نفتی آثار جبران ناپذیری را برای اقتصاد ایران به همراه داشته است و مانع شکل گیری یک نظام مالیاتی مقتدر شده است. این نظام مالیاتی می توانست علاوه بر تامین منابع مالی دولت تخصیص منابع در اقتصاد ایران را تصحیح کند.
به عبارت دیگر، سیاست های مالی با اتکا به درآمدهای نفتی دولت را بی نیاز از دستیابی به یک مکانیسم منطقی و علمی تخصیص منابع در اقتصاد کرده بود.
در حال حاضر که درآمدهای نفتی به شدت کاهش پیدا کرده است به نظر می رسد دولت به دنبال روش های جایگزین برای تامین مالی است و بازار سرمایه را فرصتی برای تامین مالی به شمار می آورد.
در واقع دولت با واگذاری بخشی از دارایی های خود تلاش دارد تا منابع مالی برای بودجه جاری خود را تحصیل کنند. دارایی هایی که می توانست با مدیریت بهینه به اندازه ای درآمد داشته باشد که بودجه دولت را تامین مالی کنند، اما امروز دولت سهل ترین مسیر را در پیش گرفته است. استفاده از فرصت بازار سرمایه برای این منظور می تواند زمینه برای تعدیل ساختار شرکت های دولتی که عموما ناکارا بوده و بعضاً بنا به اظهارات مقامات دولتی موجبات مفاسد را مهیا کرده اند، و همچنین افزایش شفافیت این شرکتها را فراهم آورد.
- لزوم انتشار اوراق به پشتوانه دارایی های دولت
- مزایای سه گانه انتشار این اوراق
توصیه ای در این خصوص به دولت دارید؟
پیشنهاد می کنم دولت در کنار واگذاری این بخش از دارایی ها که در قالب سهام عدالت و چه در قالب عرضه های اولیه و فروش سهام شرکتها به عموم در بازار سرمایه به انتشار اوراق به پشتوانه دارایی های خود اقدام کند. این اوراق با درآمد ثابت بوده و می تواند بخشی از پرتفوی سرمایهگذاری خانوارها را تشکیل داده و مجموعه ریسک سرمایه گذاری خانوارها را کاهش دهد. با این ساز و کار هم دولت اقدام به تامین مالی می نماید، هم بانک مرکزی می توانند بر پایه اوراق منتشر شده توسط دولت سیاست های پولی را عملیاتی کند و هم پس انداز های خرد خانوارها به بخشی از دارایی ها اختصاص می یابند که ریسک کمتری برخوردارند. تنوع سازی در پرتفوی سرمایه گذاری خانوارها اطمینان به سرمایه گذاری در دارایی های مالی را افزایش می دهد و این تغییر در الگوی رفتاری در بلند مدت منافع زیادی را برای اقتصاد همراه خواهد داشت.
- توصیه هایی به تازه واردان بورسی
- لزوم شناخت و آگاهی کامل نسبت به ماهیت ابزارهای مالی که در آن سرمایه گذاری می کنند
- لزوم تشکیل سبدی از ترکیب سهامهای مختلف
- مجذوب بازدهی بالای برخی از سهامها نشوید چراکه این سهامها پرریسکند
- متوجه جریانهای تغییر در قیمت و بازدهی سهام که توسط بازارسازان ایجاد می شود باشند
- با رویکرد بلندمدت در بورس سرمایه گذاری کنید
توصیه های شما به تازه واردان بورس چیست؟
اولین مسأله که باید سرمایه گذاران در بازارهای مالی به ویژه تازه واردان به بازار سهام مورد توجه قرار دهند شناخت و آگاهی کامل نسبت به ماهیت ابزارهای مالی است که در آن سرمایه گذاری می کنند. در بازار علاوه بر اوراق سهم، صندوق های سرمایه گذاری بادرآمد ثابت و صندوقهای سرمایهگذاری سهمی و همچنین اسناد خزانه و اوراق صکوک مبادله می شود، بنابراین سرمایه گذاران باید شناخت کافی به این ابزارها و تفاوتهای آنها و ریسک و بازده هر یک از این ابزار ها داشته باشند.
اگر سرمایهگذاران نو ورود شناخت کافی نسبت به ویژگی های بازار سهام ندارند از افراد خبره و مطلع و نهادهای رسمی بازار سرمایه که به منظور ارائه خدمات مالی و سرمایه گذاری شکل گرفته است استفاده کنند هرچند سرمایههای خود را نمیتوان در قالب قراردادهای سبدگردانی به شرکت های سبدگردان واگذار کرد اما سرمایه گذاران می توانند از خدمات مشاورهای نهادهای بازار سرمایه استفاده نمایند.
چنانچه بتوانند نسبت به این ابزار ها آگاهی پیدا کنند نخستین گام استفاده از اصل تنوع بخشی به دارایی ها به منظور کاهش ریسک سرمایه گذاری است . بهعبارت دیگر، سرمایهگذاران علاوه بر اوراق سهام ترکیبی از داراییهای بازار را نیز انتخاب نمایند تا ریسک سرمایه گذاری خود را حداقل کنند.
نکته بعدی توجه به مسأله ریسک و بازده است. در ادبیات مالی ریسک و بازده با یکدیگر تناظر دارند یعنی هرجا که بازدهی بالا وجود دارد، ریسک بالاتری نیز متوجه سرمایه گذار است. بر اساس این اصل، سرمایه گذاران تازه وارد نباید مجذوب بازدهی های بالای برخی از سهم ها شوند چراکه این بازدهی ها با ریسک همراه است و احتمال دارد که آنها اصل دارایی خود را نیز از دست بدهند.
نکته دیگر، این است که سرمایه گذاران تازه وارد باید متوجه جریانهای تغییر در قیمت و بازدهی سهام که توسط بازارسازان ایجاد می شود باشند . به طور معمول بازارسازان با ایجاد تقاضا و یا عرضه زیاد روند تغییرات قیمت را متناسب با سیاست های خود تغییر داده و چنانچه افراد دیگر شناخت کافی به این تغییرات نداشته باشند در شرایط افزایش قیمت اقدام به خرید سهام با قیمت بالا و در شرایط کاهش قیمت اقدام به فروش سهام خود می کنند که این امر میتواند باعث زیانهای بزرگ به این دسته از سرمایهگذاران خرد شود
بنابراین پیشنهاد من و توصیه من این است که سرمایه گذاران خود با انتخاب سهم های ارزنده و با رویکردی بلند مدت در بازار سرمایه گذاری کنند تا اسیر نوسانات کوتاه مدت بازار نشوند همچنین از اصل تنوع دارایی ها استفاده نمایند تا ریسک سرمایهگذاری خود را به حداقل ممکن برساند.
- عدم تأثیر مثبت حذف صفرها از پول ملی در بازار سرمایه
- سرمایه گذاران در کوتاه مدت دچار خطای محاسباتی ناشی از حذف صفرها نشوند
آیا حذف صفرها از پول ملی در حال و آینده بورس چه تاتیری بگذارد، نحوه اعمال آن در شاخصها چطور خواهد بود؟
حذف صفرها از پول ملی در بازار سرمایه اثر مثبت ندارد، اما می توان جنبه هایی را از نحوه اثرگذاری آن بر حسابداری معاملات و همچنین قیمت گذاری دارایی ها در بازار سرمایه برشمرد با حذف چهار صفر قیمت های دارایی های مالی در بازار سرمایه دستخوش تغییرات محاسباتی خواهند شد. این ممکن است در کوتاه مدت برخی از سرمایه گذاران را دچار خطای محاسباتی نماید به ویژه در آن دسته از سهم هایی که قیمت آنها تفاوت معناداری از قیمت اسمی ندارد. در این دسته از سهم ها نحوه محاسبه قیمت و تغییرات قیمت و همچنین بازدهی سهام می تواند برخی از سرمایهگذاران را دچار خطای محاسباتی کند البته روشن است که برای هر واحد پولی جدید واحد خورد آن نیز تعریف شده است که هر واحد پول یا جدید معادل 100 واحد خرده آن می باشد که به صورت اعشار انعکاس پیدا خواهد کرد هرچند از نظر حسابداری تفاوت معناداری در نحوه گزارش دهی قیمتها ایجاد نخواهد شد اما برخی از افراد به ویژه کسانی که با تابلوخوانی آشنایی کافی ندارند ممکن است در محاسبات ذهنی خود دچار خطا شوند.
امید واهی به سرمایه گذاران ETFها
به گزارش تجارتنیوز، اسفندماه سال گذشته بود که مجید عشقی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار، با اشاره به اینکه دو صندوق دارا یکم و پالایش یکم به معضلی در بازار سرمایه تبدیل شدهاند، از اصلاح ساختار اساسنامه این دو صندوق خبر داد.
بر اساس اعلام عشقی، اگر این ساختار اصلاح شود، قیمت این دو صندوق میتواند به ارزش خالص داراییهای آنها نزدیک شود. این اقدام نیازمند مصوبه هیات دولت بوده اما بررسیها نشان میدهد تا کنون اقدامی نشده است.
این در حالی بود که ۲۲ تیر ماه علی بهادری جهرمی سخنگوی دولت، اعلام کرد که بازگرداندن ارزش ذاتی صندوقهای پالایش یکم و دارا یکم، در دستور سازمان بورس و اوراق بهادار است. اساسنامه این دو صندوق در راستای جبران ضرر سهامداران، به زودی اصلاح خواهد شد اما تاکنون تغییری در روند این صندوق ها مشاهده نشده و هر دوی این صندوق های ETF در زیان هستند.
هشدارها جواب نداد!
نوید فرهادی، کارشناس بازارسرمایه در گفتگو با تجارتنیوز گفت: دولت در سال ۹۹ تصمیم به فروش باقی مانده سهام خود در بانکها و شرکتهای پالایشی گرفت. گرچه در ابتدا این طرح، طرح جامعی و تصمیم خوبی به نظر میآمد. اما نحوه اجرای آن مانند دیگر تصمیمات دولتی آنقدرها که باید سنجیده نبود! مشکل از آنجا شروع شد که دولت باوجود هشدارهای کارشناسان بازارسرمایه اصل متنوع سازی پرتو را زیر پا گذاشت و سهام ۳ بانک ملت، تجارت و صادرات و البته دو شرکت بیمهای البرز و اتکایی را در قالب یک صندوق با ۲۰ درصد تخفیف به عموم مردم عرضه کرد.
وی ادامه داد: اگرچه در ابتدا و در روز بازگشایی این صندوق با بازگشایی غیراصولی رشد ۱۰۰ درصدی قیمت را تجربه کرد. اما رفتهرفته و تنها پس از گذشت ۴ روز پا به مسیر اصلاحی گذاشت. همچنین نبود بازارگردان، عدم تامین منابع برای بازارگردانی و البته رشد جدی نمادهای بانکی در نیمه نخست سال ۹۹ از مهمترین دلایل برای معامله یونیتهای این صندوق در قیمتهایی بالاتر از قیمت ذاتی و جرقهای برای شروع کاهش قیمت این صندوق بود. البته خوب است بدانید ابطال معاملات این صندوق و تغییر دامنه نوسان از نامحدود به مثبت و منفی ۱۰ درصد، عاملی برای تشدید عرضهها در این نماد بود.
این کارشناس بازار سرمایه توضیح داد: صندوق پالایش یکم، پر حاشیهتر از صندوق ETF دارایکم به میدان آمد و در ابتدا کشمکشهای وزارت اقتصاد و وزارت نفت بر سر عرضه سهام دولت در شرکتهای پالایشی اولین سیگنال منفی را به بازار داد. اما در نهایت با پافشاری دولت و وزارت اقتصاد عرضه باقیمانده سهام دولت در ۴ شرکت پلایشی نفت تهران، تبریز، اصفهان و بندرعباس آغاز شد.
وی اظهار کرد: گرچه این صندوق نیز با تخفیف به عموم مردم فروخته شد، اما افزایش جدی قیمت نمادهای پالایشی قبل از تاریخ عرضه موجب شد تا این صندوق با قیمتی به مراتب بالاتر از ارزش واقعی به عموم مردم عرضه شود. دقیقا همین عامل نیز باعث تا این صندوق تنها پس از چند روز معامله، آن هم کمی بالاتر از قیمت عرضه (۱۰ هزار تومان) قدم در مسیر کاهشی بگذارد و دیگر به قیمت عرضه خود برنگردد.
صندوقهای دولتی در بورس به ارزش خود نرسید
فرهادی تشریح کرد: در دولت سیزدهم نیز شعارها در رابطه با خروج دارندگان یونیتهای صندوقهای دارایکم و پالایش یکم و رساندن قیمت این صندوقها به ارزش ذاتی خود ادامه دارد. اما در عمل و روی تابلو معاملات هنوز شاهد تحقق این شعارها نبودیم. همچنین دارایکم در جلسه معاملاتی روز شنبه مورخ ۵ شهریورماه با قیمت پایانی ۱۰ هزار ۴۲۰ تومانی و NAV ابطال ۱۵ هزارو ۶۰۰ تومانی، ۳۳ درصد زیر ارزش ذاتی قرار گرفته است.
وی ادامه داد: قیمت پایانی هر واحد از صندوق پالایش یکم نیز ۳۰ درصد کم تر از ارزش ذاتی خود روی قیمت ۷ هزار و ۹۶۰ تومانی قرار دارد. این در حالی است که اکثر تحلیلگران P/NAV (قیمت به ارزش ذاتی) زیر ۷۰ درصدی را سرمایه گذاری کم ریسک ارزیابی میکنند. با این حال اعتماد از دست رفته عموم مردم و البته عدم تصمیم جدی دولت برای سامان دادن به وضعیت این دو صندوق عاملی برای عدم تمایل سرمایه گذارن به این صندوقها شده است.
این کارشناس بازار سرمایه اظهار کرد: در واقع سازمان بورس نیز در راستای تثبیت قیمت این دو صندوق وظایفی دارد. گرچه بورس محلی برای تعیین قیمت توسط عرضه و تقاضاست و باید عاری از هر گونه دخالت در روند معاملات باشد. اما سازمان نیز به عنوان سیاست گذار میتواند با اتخاذ تصمیمات درست، قیمت را برای نزدیک شدن به ارزش ذاتی خود همراهی کند.
فرهادی ادامه داد: بازارگردانی اصولی و تقویت منابع، واگذاری مدیریت این دو صندوق و کنار کشیدن دولت از تصدی گری و به طبع آن تغییر پرتفو این صندوقها میتواند از جمله تصمیمات موثر در این زمینه باشد، البته خوب است بدانید کارمزد معاملاتی ناچیز صندوقهای EFT و نبود بازارگردان عاملی برای نوسانگیری عدهای با ابزارهای مختلفی چون معاملات الگوریتمی شده است.
این کارشناس بازار سرمایه در نهایت گفت: میتوان گفت که تا مادامی که سازمان بورس و بدنه دولت تصمیم جدی برای حل مشکلات مذکور نداشته باشند وضعیت این دو صندوق نیز تغییری نخواهد کرد.
دیدگاه شما