لیست حق تقدم‌های بورس

حق‌ تقدم سهام

در بازار بورس، زمانی که یک شرکت قصد افزایش سرمایه از محل آورده نقدی را داشته باشد، اولویت با سهامداران فعلی شرکت است. به همین جهت، در روش افزایش سرمایه از محل آورده نقدی، شرکت اوراقی را تحت عنوان "حق تقدم خرید سهام" منتشر کرده و بر اساس درصد مالکیت هر یک از سهامداران و همچنین درصد افزایش سرمایه، تعداد مشخصی حق‌ تقدم‌ در اختیار سهامداران قرار می‌دهد. در این مقاله سعی شده است به نحوه تبدیل حق‌ تقدم به سهم و زمان آن و همچنین مزایا و معایب حق تقدم پرداخته شود.

حق‌ تقدم سهام چیست؟

صدور حق‌ تقدم (Rights Offering) سهام زمانی اتفاق می‌افتد که یک شرکت بورسی قصد دارد از محل آورده نقدی و مطالبات اقدام به افزایش سرمایه کند و حق‌ تقدم تنها به سهامدارانی تعلق می‌گیرد که در زمان برگزاری مجمع، سهامدار بوده‌اند.

با صدور حق، شرکت برای سهامداران خود امکان افزایش سهام با قیمت تخفیف متناسب نسبت به دارایی‌های موجود را فراهم و سرمایه خود را اضافه می‌کند.

نکات مهم در مورد حق تقدم

در بازار سرمایه، هر سرمایه‌گذار باید در رابطه با حق‌ تقدم سهام و نحوه سودآوری از آن، نکات زیر را در نظر بگیرد:

1. بدانید چه موقع حق‌ تقدم دارید و چه موقع برای خرید حق‌ تقدم اقدام کنید

به یاد داشته باشید که ارائه حق‌ تقدم سهام فقط به سهام‌داران شرکت در زمان برگزاری مجمع، اختصاص می‌یابد.

برای مشارکت شما باید سهام را بخرید تا حق خرید سهام اضافی با قیمت تخفیف را به دست آورید. در غیر این صورت جهت داشتن افزایش سهم می‌توانید به خرید حق‌تقدم اقدام نمایید.

اما برای تاریخ مجمع، باید سهام را چند روز قبل از آن خریداری کنید. خرید سهام پس از تاریخ برگزاری مجمع، شما را واجد شرایط نمی‌کند تا در لیست افرادی که حق‌تقدم به آن‌ها تعلق‌گرفته است، قرار بگیرید.

2. بدانید چه موقع از حقوق خود استفاده کنید

اگر حق‌ تقدم سهمی را دارید اما تمایلی به استفاده کردن از آن را ندارید، می‌توانید سهامی که به طور حق‌تقدم به شما تعلق‌گرفته است را نادیده بگیرید و کاری انجام ندهید. در صورت تصمیم به عدم شرکت در خرید، هیچ‌گونه تعهدی برای خرید حق‌ تقدم وجود ندارد.

با این‌ حال، باید توجه داشته باشید که عدم استفاده از حق‌ تقدم تعلق‌ گرفته به‌خصوص در زمانی که روند بازار یا سهم صعودی است، ممکن است موجب از دست‌ رفتن فرصت سرمایه‌گذاری مناسبی شود و اگر روند سهم نزولی باشد، استفاده از حق‌ تقدم می‌تواند به شما در کاهش هزینه متوسط خرید سهم کمک کند.

3. بدانید که حق‌ تقدم‌ها قابل انتقال نیستند

اگر تمایلی به استفاده از حق‌تقدم تعلق‌گرفته ندارید، می‌توانید با فروش آن به سایر سرمایه‌گذاران که ممکن است تمایل به استفاده از حق‌تقدم را داشته باشند، آن را در بازار انتقال دهید.

در صورت عدم استفاده به‌موقع از حق‌تقدم، مهلت استفاده از آن منقضی می‌شود.

اگر می‌خواهید سهام بیشتری از آنچه به شما تخصیص‌یافته است بخرید، ممکن است خرید حق‌تقدم فرصت خوبی برای خرید سهام با قیمت ارزان را برای شما فراهم کند.

4. قبل از سهامداری، ارزش بالقوه سهام را بدانید

اگر سهم بنیاد ضعیفی داشته باشد، یعنی روند آتی قیمت سهم افت می‌کند و حتی از قیمت حق‌تقدم تعلق یافته نیز پایین‌تر می‌آید.

به طور معمول، دلیل اینکه یک شرکت پیشنهاد تخصیص حق‌تقدم را ارائه می‌دهد، جمع‌آوری بودجه برای توسعه شرکت است.

وقتی یک شرکت تصمیم به افزایش سرمایه از آورده نقدی می‌گیرد، به این معنی است که تصمیم دارد در آینده سرمایه‌گذاری کند و به ارزش سهام اضافه شود.

اما شرکت‌هایی هستند که به‌منظور پرداخت بدهی‌های موجود یا تأمین مالی، از سهام‌داران سرمایه جمع می‌کنند. افزایش سرمایه به‌منظور پرداخت وام‌های موجود با بدهی‌ها ارزشی ندارد.

مشابه خرید هر سهم دیگری مهم است که کدال و گزارش‌های شرکت که در مورد آینده برنامه‌های خود صحبت می‌کند و اینکه چگونه از عواید ارائه شده حق‌تقدم‌ها استفاده می‌کند را بررسی کنید.

نحوه آگاهی از فرآیند افزایش سرمایه و ارائه حق‌ تقدم

• جهت اطلاع سهام‌داران از افزایش سرمایه و محل افزایش سرمایه، تمام اطلاعیه‌ها در سایت کدال منتشر می‌شود.
• اطلاعیه صدور و دریافت گواهی حق‌ تقدم سهام نیز توسط شرکت روی سایت خود شرکت منتشر می‌شود.

مهلت استفاده از حق‌ تقدم

مهلت استفاده از حق‌ تقدم در سایت شرکت و آگهی‌های منتشر شده روی کدال به سهام‌داران اطلاع‌رسانی می‌شود اما بعد از گذشت مهلت تعیین شده جهت استفاده از حق‌ تقدم، نماد متوقف شده و تنها با پیگیری از قسمت امور سهام شرکت امکان دریافت وجه حق‌تقدم، فراهم می‌باشد. زمان استفاده از حق‌تقدم تعلق‌گرفته 60 روز است که ممکن است این زمان توسط شرکت بنا به دلایلی تمدید شود اما به‌خاطر داشته باشید که بعد از اتمام فرصت استفاده از حق‌ تقدم، دیگر قادر به استفاده از آن نمی‌باشید.

وجوه ناشي از فروش حق تقدم هاي استفاده نشده و پاره سهم های ناشي از افزايش سرمايه پس از كسر هزينه‌ها و كارمزد متعلقه، بايد ظرف مدت حداكثر 10 روز پس از فروش حق تقدم‌های استفاده نشده به حساب دارندگان حق تقـدم‌های يادشده منظور گردد.

شركت مكلف است هزينه‌ها و كارمزدهاي مربوط به فروش حق تقدم‌هاي استفاده نشده را پس از تاييد حسابرس و بازرس قانوني شركت همراه با مستندات مربوطه حداكثر 3 روز قبل از واريز وجه به حساب دارندگان حق تقدم‌هاي يادشده از طريق سامانه افشا نمايد.
اطلاعیه پرداخت مبالغ باید از طریق سامانه کدال افشا شود و عدم واریز وجه به منزله تخلف محسوب می‌شود.

تصویر فوق مربوط به حق‌تقدم سهم دیران است که نماد آن “دیرانح” می‌باشد.
تمام حق‌تقدم سهام با اضافه‌شدن حرف "ح" در کنار نام نماد اصلی سهم نمایش داده می‌شود. وضعیت حق‌تقدم سهم دیران نیز مجاز است. یعنی مهلت حق استفاده از حق‌تقدم هنوز تمام نشده است.

دامنه نوسان حق‌ تقدم

معمولاً دامنه نوسان حق‌تقدم سهام 10 درصد (مثبت و منفی) نسبت به قیمت پایانی روز معاملاتی قبل است. یعنی دامنه حق‌تقدم دوبرابر دامنه نوسان خود سهم می‌باشد.
یکی از ریسک‌های حق‌تقدم دامنه نوسان آن‌ها می‌باشد چون ممکن است طی یک روز گواهی حق‌تقدم تا 20 درصد نوسان داشته باشد. از طرفی دامنه نوسان 10 درصدی برای نوسان گیرها جذاب می‌باشد.
برخی از افراد نوسانگر با قصد کسب سود اقدام به خرید حق‌تقدم می‌کنند و بعد از دریافت سود در همان روز معاملاتی و یا نگه‌داری به مدت چند روز، از نوسان 10 درصدی استفاده و کسب سود خواهند کرد.

چگونه حق‌ تقدم را به سهم تبدیل کنیم؟

جهت اطلاع از نحوه تبدیل حق‌ تقدم به سهام، ابتدا باید اقدام به پر کردن گواهی‌نامه موجود در سایت شرکت نمایید. سپس در طی بازه زمانی 60 روزه، معادل تعداد حق‌تقدمی که در اختیار دارید، اقدام به واریز 1000 ریال (مبلغ اسمی سهم) به شماره‌حساب مشخص شده در گواهی حق‌تقدم نمایید.
در ازای هر 1000 ریال مبلغ واریز شده یک برگ سهم به سهام‌دار تعلق خواهد گرفت.

• روی هر برگه اوراق قرضه یا لیست حق تقدم‌های بورس برگه سهم مبلغ یا ارزش اسمی آن ثبت شده است. در ایران این مبلغ 1000 ریال است.

در مدت‌زمان مشخص شده سهام‌دار باید اصل گواهی‌نامه به همراه اصل فیش پیوست شده را به‌صورت حضوری یا از طریق پست به امور سهام شرکت تحویل دهد.

به طور معمول پس از آنکه افزایش سرمایه ثبت شد، طی 3 الی 6 ماه تبدیل حق‌تقدم به سهم انجام می‌شود.

سرانجام حق‌ تقدم‌های استفاده نشده چه می‌شود؟

در صورتی‌ که سهام‌داری بنا به دلایلی نخواهد از حق‌تقدم خود استفاده کند، می‌تواند در بازه زمانی مشخص شده، آن را در بازار سهام، همانند معامله کردن سهم عادی بفروشد.
اگر برای فروش حق‌ تقدم در بازه زمانی مشخص شده اقدامی انجام نشود، سهام‌دار دیگر قادر به فروش آن نخواهد بود و شرکت حق‌تقدم‌های استفاده نشده را معمولاً حدود 100 تومان کم‌تر از قیمت روز سهم، می‌فروشد و مبلغ در حساب شرکت به‌عنوان مطالبه سهام‌دار می‌ماند.
سهام‌داران جهت دریافت مطالبه خود از طریق امور سهام شرکت می‌توانند اقدام کنند.
در این صورت امور سهام یا شماره حسابی از سهام‌دار دریافت می‌کند که شرکت بدهی خود را به آن حساب واریز می‌نماید و یا ممکن است بانکی را خود مشخص کند که بتوان با مراجعه به آن طلب خود را دریافت نمود.
در طی یک سال اخیر جهت تسهیل این امر، اکثر شرکت‌ها از طریق حساب سجام مبلغ را به‌حساب سهام‌دار واریز می‌کنند.
در نتیجه اگر در طی فرصت مشخص شده جهت استفاده یا فروش حق‌تقدم خود لیست حق تقدم‌های بورس اقدامی انجام ندادید نگران نباشید زیرا مبلغ آن به‌عنوان طلب شما در حساب شرکت باقی خواهد ماند اما باید پیگیری‌های مربوطه را انجام دهید.

مزایای حق‌تقدم سهام

شرکت‌ها معمولاً در مواردی که نیاز به جمع‌آوری پول دارند، حقوقی را ارائه می‌دهند. به‌عنوان‌مثال می‌توان به مواردی از جمله نیاز به پرداخت بدهی، خرید تجهیزات یا خرید شرکت دیگری اشاره کرد.
حق‌تقدم سهم موجب کاهش قیمت سهم می‌شود اما سهام‌دارانی که حق‌تقدم دارند متضرر نخواهند شد.
در برخی موارد، وقتی هیچ گزینه مالی قابل‌قبول دیگری وجود نداشته باشد، ممکن است یک شرکت از پیشنهاد حق‌تقدم برای جمع‌آوری پول استفاده کند.
از دیگر مزایای قابل‌توجه تخصیص حق‌تقدم این است که شرکت صادرکننده می‌تواند هزینه‌های پذیره‌نویسی را دور بزند.
برای سهام‌داران موجود، پیشنهاد استفاده از حق فرصتی را برای خرید سهام اضافی با تخفیف فراهم می‌کند.

معایب حق‌تقدم سهام

گاهی اوقات، پیشنهادها حقوقی معایبی برای شرکت صادرکننده و سهام‌داران موجود را به همراه دارد.
استفاده از حق‌تقدم ممکن است زمان‌بر و وقت‌گیر باشد، همین امر می‌تواند موجب خواب پول سرمایه‌گذار شود و از طرفی هزینه تخصیص حق‌تقدم ممکن است برای شرکت صادرکننده بیشتر از مزایای آن باشد.

جمع‌بندی

در این مقاله از سری مقالات آموزشی کارگزاری اقتصاد بیدار، به یکی از راه‌های افزایش سرمایه شرکت‌ها که افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و مطالبات است، پرداخته شد. در واقع در این افزایش سرمایه به افرادی که در تاریخ برگزاری مجمع سهام‌دار شرکت بوده‌اند، حق‌تقدم تعلق می‌گیرد.

حق تقدم سهام چیست؟

حق تقدم سهام یکی از مواردی است که بعد از افزایش سرمایه شرکت ها از محل آورده نقدی، سهامداران را درگیر خود می کند. همانطور که می دانید هنگامیکه یک شرکت افزایش سرمایه می دهد، به نسبت درصد افزایش سرمایه تعداد سهام آن نیز افزایش پیدا می کند. به دلیل اینکه سهامداران در حفظ حقوق و منافع خود اولویت دارند، انتظار می‌رود بعد از افزایش سرمایه درصد مالکیت آن ها حفظ شود؛ به همین دلیل این حق برای سهامداران در نظر گرفته می شود که در صورت افزایش سرمایه از محل مطالبات یا آورده نقدی، به آن ها سهام حق تقدم تعلق گیرد. به طور مثال اگر شرکتی 50 درصد افزایش سرمایه از محل آورده نقدی انجام دهد، به ازای هر 2 سهم 1 حق تقدم به سهامداران تعلق می گیرد.

نحوه استفاده از حق تقدم سهام

بعد از افزایش سرمایه و تقسیم سهام حق تقدم بین سهامداران، در یک بازه زمانی دو ماهه (مهلت پذیره نویسی) امکان معامله حق تقدم در بورس وجود دارد. سهام حق تقدم با نماد اصلی شرکت به انضمام یک "ح" در انتهای آن، به پرتفوی سهامداران فعلی شرکت اضافه می شود. به عنوان مثال حق تقدم نماد "کگل" تحت عنوان "کگلح" به دارایی سهامداران اضافه می شود. سهامداران می‌توانند یکی از دو کار زیر را در خصوص حق تقدم سهام خود انجام دهند:

• سهامدارانی که قصد شرکت در افزایش سرمایه را دارند، مبلغ اسمی حق تقدم (معمولا 100 تومان) را پرداخت کرده و با ارائه مدارک لازم به شرکت، حق تقدم خود را به سهم تبدیل می کنند.
• کسانی که نمی خواهند در افزایش سرمایه شرکت کنند، می‌توانند سهام حق تقدم خود را در این دو ماه بفروشند.

دامنه نوسان حق تقدم سهام به چه صورت است؟

دامنه نوسان حق تقدم سهام در شرکت های بورسی 10 درصد و در شرکت های فرابورسی همانند دامنه نوسان شرکت مذکور است. البته این قوانین ممکن است در زمان های مختلف دچار تغییراتی شود.

چگونه حق تقدم را به نماد اصلی تبدیل کنیم؟

بعد از بازگشایی نماد پس از افزایش سرمایه، در سایت کدال، شما می توانید با جستجوی نماد مورد نظر، اطلاعیه ای تحت عنوان "مهلت استفاده از حق تقدم" مشاهده کنید.

در این اطلاعیه، شرکت نام شعبه بانک و شماره حساب شرکت را برای واریز مبالغ مربوط به حق تقدم و مهلت استفاده از حق تقدم را که معمولا دو ماه پس از بازگشایی نماد حق تقدم سهم است، منتشر می کند.

برای پرداخت مبلغ اسمی، سهامداری که می خواهد در افزایش سرمایه شرکت کند، تا انتهای تاریخی که در اطلاعیه شرکت منتشر شده، زمان دارد که به ازای هر عدد برگه حق تقدم، مبلغ ارزش اسمی سهم یا همان 1000 ريال را به حساب اعلام شده شرکت، با شناسه واریز کد ملی دارنده حق تقدم سهام واریز کند و فیش واریزی را به همراه گواهی حق تقدم سهم برای شرکت ارسال کند.

در بعضی مواقع ممکن است شرکت مقداری سود نقدی تصویب کرده باشد که هنوز بین سهامدارن تقسیم نشده است و در عین حال شرکت از محل مطالبات حال شده و آورده نقدی اقدام به افزایش سرمایه کند و نماد حق تقدم به پرتفوی شما اضافه شود. در این صورت، با استفاده از راه هایی که شرکت تعیین می کند، می توانید تعیین کنید که قصد دارید سود نقدی خود را تمام و کمال از شرکت دریافت کنید و یا اینکه می خواهید مقداری از آن را برای پرداخت مبلغ اسمی تبدیل حق تقدم سهام به نماد اصلی استفاده کنید.

در صورت انجام مورد دوم، اگر به عنوان مثال کل مبلغی که برای تبدیل "نمادح" به "نماد" احتیاج دارید برابر با سه میلیون تومان باشد و مطالبات شما از شرکت بیشتر از این مقدار باشد، بدون اینکه نیاز باشد مبلغ اسمی را پرداخت کنید، حق تقدم های شما به نماد اصلی تبدیل خواهد شد.

عموما شرکت ها گواهی حق تقدمی را می خواهند که حاصل از افزایش سرمایه باشد. یعنی، لیست حق تقدم‌های بورس لیست حق تقدم‌های بورس گواهی حق تقدمی را برای شرکت باید ارسال کرد که برای حق تقدمی است که در ازای افزایش سرمایه به سهامدار تعلق گرفته است؛ نه آن تعداد سهام حق تقدم که در مدت معامله حق تقدم در بورس، سهامدار خریداری نموده است.

توصیه می کنیم برای اطلاعات بیشتر و اطمینان خاطر، همواره قبل از واریز وجه با اداره امور سهام شرکت مورد نظر تماس حاصل نمایید. پس از ارسال مدارک، معمولا بین چهار تا شش ماه زمان می برد که حق تقدم سهام به سهام اصلی تبدیل شود.

اگر از حق تقدم سهام استفاده نکنیم، چه اتفاقی می افتد؟

در صورتیکه سهامدار نه مبلغ اسمی هر سهم را به حساب شرکت واریز کند و نه آن را در مهلت مقرر بفروشد، اختیار استفاده از حق تقدم خود را از دست می دهد و در اختیار شرکت می گذارد. عموما شرکت ها حق تقدم استفاده نشده را یا به صورت معامله بلوکی و یا به صورت پذیره نویسی عمومی به فروش می رسانند.

در حالت معامله بلوکی، شرکت تعداد بالایی از حق تقدم های خود را با قیمت کمتر، به یک شرکت دیگر می فروشد و در صورت پذیره نویسی عمومی که هر دو از طریق سایت کدال به اطلاع عموم می رسد، افراد می توانند در مهلت مشخص شده در طرح پذیره نویسی عمومی شرکت کنند. با این کار شخص هنگام خرید هر سهم حق تقدم، علاوه بر پرداخت قیمت آن سهم در بازار، مبلغ اسمی 1000 ریال آن سهم را نیز درجا پرداخت می کند. مبالغ حاصل از فروش حق تقدم های استفاده نشده، متعلق به سهامدارانی است که از این حق تقدم ها اسنفاده نکرده اند و شرکت چگونگی دریافت این مبالغ را از طریق کدال به اطلاع آن ها می رساند.

حق تقدم به چه کسانی تعلق می‌گیرد؟

در واقع هرکس که در هنگام بسته شدن سهم برای افزایش سرمایه، سهامدار شرکت باشد، به میزان سهامی که در اختیار دارد و درصد افزایش سرمایه شرکت، تعدادی حق تقدم سهام دریافت می کند.

قیمت حق تقدم چگونه تعیین می شود؟

همانطور که می دانید، قیمت جدید سهم بعد از افزایش سرمایه از طریق آورده نقدی سهامداران از روش زیر محاسبه می‌شود:

قیمت جدید هر سهم (تومان) = (قیمت سهم قبل افزایش سرمایه (تومان) + (100*درصد افزایش سرمایه/100))/(1 + درصد افزایش سرمایه/100)

قیمت نماد حق تقدم سهم هم در روز بازگشایی، با همین قیمت جدید سهم قیمت گذاری می‌شود؛ اما با بازگشایی می‌تواند کم یا زیاد شود. توجه داشته باشید که نحوه معامله حق تقدم همانند نماد اصلی سهم است.

ارزش حق تقدم چگونه مشخص می‌شود؟

میزان ارزشمندی حق تقدم را از فرمول زیر بدست می‌آوریم:

ارزش حق تقدم (تومان) = قیمت نماد اصلی (تومان) - 100

به عنوان مثال، اگر شرکت ملی صنایع مس ایران (فملی)، 200 درصد افزایش سرمایه از طریق آورده نقدی سهامداران در دستور کار خود داشته باشد و قیمت پایانی آن سهم قبل از افزایش سرمایه 54000 ریال باشد، قیمت اسمی بعد از افزایش سرمایه به صورت زیر محاسبه می‌شود:

18667 ريال = قیمت نماد اصلی بعد از افزایش سرمایه

در این صورت ارزش اسمی حق تقدم فملی برابر 17669 ریال خواهد بود. علاوه بر ارزش حق تقدم، می‌توان سود حاصله از خرید حق تقدم را هم تعریف کرد که از فرمول زیر محاسبه می‌شود.

قیمت روز حق تقدم - ارزش حق تقدم = سود حاصل از خرید حق تقدم

هرچه سود حاصله از خرید حق تقدم بیشتر باشد، ارزش سرمایه گذاری در آن حق تقدم بیشتر است.

سود حاصله از خرید حق تقدم، بهترین معیار برای مقایسه بین ارزشمندی سرمایه گذاری در حق تقدم است. هرچه سود بیشتر باشد، یعنی فاصله بین قیمت نماد اصلی و حق تقدم بیشتر است و سرمایه گذاری در این حق تقدم ارزشمندتر است.

اگر سود حاصله از خرید حق تقدم منفی باشد، نشان می‌دهد قیمت حق تقدم از ارزش اسمی آن بیشتر شده است که معمولا این اتفاق رخ نمی دهد.

به عنوان مثال، فرض کنید در آن بازه زمانی که نماد حق تقدم سهم در بورس معامله می شود، قیمت نماد اصلی برابر 2000 تومان باشد. تحت این شرایط ارزش اسمی حق تقدم این نماد برابر 1900 تومان است اما در اکثر مواقع، حق تقدم در قیمتی پایین تر از این مقدار معامله می شود. به عنوان مثال اگر نماد حق تقدم در قیمت 1500 تومان در حال معامله است، شما با خرید آن و پرداخت مبلغ اسمی، جمعا 1600 تومان پرداخت می کنید و با فرض اینکه در بازه زمانی که حق تقدم به سهم اصلی تبدیل می شود، قیمت آن سهام تغییر نکند، شما پس از تبدیل حق تقدم به نماد اصلی به ازای هر حق تقدم مبلغ 400 تومان سود خواهید کرد.

جمع بندی

در این مقاله به طور مفصل با مفهوم حق تقدم سهام آشنا شدیم. این مفهوم در هنگام افزایش سرمایه شرکت ها از محل مطالبات حال شده و آورده نقدی، سهامداران را با خود درگیر می کند. در این مقاله یاد گرفتیم که نمادهای حق تقدم را یا می توان با استفاده از روش هایی که توضیح داده شد، به سهم اصلی تبدیل کنید و یا آن ها را در یک بازه زمانی مشخص در بورس به فروش برسانید.

لیست ۱۰ افزایش سرمایه جذاب نمادهای بورسی و فرابورسی | مهلت استفاده از حق تقدم خرید سهام تاپیکو

تازه‌ترین جزییات افزایش سرمایه ۱۰ شرکت بورسی و فرابورسی اعلام شد؛ در این میان ۲ نماد درخواست افزایش سرمایه خود را ثبت کردند و یک نماد زمان تشکیل جلسه هیئت‌مدیره در خصوص افزایش سرمایه خود را بر روی سایت کدال منتشر کرد.

به گزارش نبض بورس، طی امروز و روز گذشته شرکت‌های متعددی طی انتشار اطلاعیه‌های مختلف سهامداران را نسبت هریک از مراحل فرآیند افزایش سرمایه خود مطلع کردند که در ادامه به تشریح جزئیات چندی از این اطلاعیه‌ها پرداخته شده است

پیشنهاد هیئت مدیره در خصوص افزایش سرمایه خفرمان

گزارش توجیهی هیئت مدیرة به منظور پیشنهادافزایش سرمایه شرکت فرمان خودرو سپاهان از مبلغ ۲۹۸,۷۱۸,۴۳۳,۰۰۰ ریال به مبلغ ۸۰۰,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال از محل سود انباشته به منظور خروج منابع (تقسیم سود) جهت تامین سرمایه در گردش، اصلاح ساختار مالی و استفاده از معافیت‌های مالیاتی افزایش سرمایه که در تاریخ ۱۴۰۱/۰۴/۲۲ به تصویب هیئت مدیره رسیده و جهت اظهارنظر به حسابرس و بازرس قانونی ارسال شده است.

مهلت استفاده از حق تقدم خرید سهام تاپیکو

بر اساس تصمیمات مجمع عمومی فوق العاده مورخ ۱۴۰۱/۰۵/۳۰ با توجه به افزایش سرمایهُ شرکت سرمایه گذاری نفت و گاز و پتروشیمی تامی از مبلغ ۸۱,۵۰۰,۰۰۰ میلیون ریال به‌مبلغ ۱۰۱,۵۰۰,۰۰۰ میلیون ریال (از محل مطالبات و آورده نقدی مبلغ ۲۰,۰۰۰,۰۰۰ میلیون ریال) مهلت استفاده از حق تقدم خرید سهام از تاریخ ۱۴۰۱/۰۶/۰۵ لغایت تاریخ ۱۴۰۱/۰۸/۰۳ تعیین شده ست.

زمان تشکیل جلسه هیئت‌مدیره در خصوص افزایش سرمایه ۴ درصدی قنیشا

باستناد مصوبۀ مجمع عمومی فوق‌العاده مورخ ۱۴۰۱/۰۱/۲۴، جلسۀ هیئت مدیره به منظور تصمیم گیری در خصوص افزایش سرمایه شرکت قند نیشابور از مبلغ ۳,۸۵۰,۰۰۰ میلیون ریال به مبلغ ۴,۰۰۰,۰۰۰ میلیون ریال (از محل مطالبات و آورده نقدی مبلغ ۱۵۰,۰۰۰ میلیون ریال) در روز چهار شنبه مورخ ۱۴۰۱/۰۶/۱۶ برگزار خواهد گردید.

پیشنهاد هیئت مدیره در خصوص افزایش سرمایه ۳۰۰ درصدی نبروج

گزارش توجیهی هیئت مدیرة به منظور پیشنهادافزایش سرمایه شرکت کارخانجات نساجی بروجرد از مبلغ ۱۴۸,۲۱۲,۱۶۵,۰۰۰ ریال به مبلغ ۵۹۲,۸۴۸,۶۶۰,۰۰۰ ریال از محل سود انباشته به منظور اصلاح ساختار مالی و رعایت قوانین و ضوابط سازمان بورس اوراق بهادار که در تاریخ ۱۴۰۱/۰۶/۰۵ به تصویب هیئت مدیره رسیده و جهت اظهارنظر به حسابرس و بازرس قانونی ارسال شده است.

پیشنهاد هیئت مدیره در خصوص افزایش سرمایه ۴۰۰ درصدی شبصیر

گزارش توجیهی هیئت مدیرة به منظور پیشنهادافزایش سرمایه شرکت تولیدات پتروشیمی قائد بصیر از مبلغ ۵۰۰,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال به مبلغ ۲,۵۰۰,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال از محل سود انباشته به منظور اصلاح ساختار مالی که در تاریخ ۱۴۰۱/۰۶/۰۲ به تصویب هیئت مدیره رسیده و جهت اظهارنظر به حسابرس و بازرس قانونی ارسال شده است.

پیشنهاد هیئت مدیره در خصوص افزایش سرمایه خریخت

گزارش توجیهی هیئت مدیرة به منظور پیشنهادافزایش سرمایه شرکت صنایع ریخته گری ایران از مبلغ ۲,۱۸۷,۱۸۳,۴۴۷,۰۰۰ ریال به مبلغ ۲,۳۶۰,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال از محل سود انباشته به منظور جبران بخشی از مخارج سرمایه‌ای انجام شده، تامین سرمایه در گردش و اصلاح ساختار مالی شرکت جهت استفاده از حداکثر ظرفیت تولیدی می‌باشد؛ که در تاریخ ۱۴۰۱/۰۶/۰۵ به تصویب هیئت مدیره رسیده و جهت اظهارنظر به حسابرس و بازرس قانونی ارسال شده است.

ثبت افزایش سرمایه ۲۱۰ درصدی ختور

بر اساس تصمیمات مجمع عمومی فوق العاده مورخ ۱۴۰۱/۰۴/۲۵ افزایش سرمایۀ شرکت رادیاتور ایران از مبلغ ۸۵۰,۰۰۰ میلیون ریال به‌مبلغ ۲,۶۳۵,۰۰۰ میلیون ریال (از محل مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌ها مبلغ ۱۷۸۵۰۰۰ میلیون ریال و) در تاریخ ۱۴۰۱/۰۵/۳۰ در مرجع ثبت شرکت‌ها به ثبت رسیده است.

تصمیمات هیئت‌مدیره در خصوص افزایش سرمایه ۵۸ درصدی فخوز

باستناد مصوبة مجمع عمومی فوق‌العاده ۱۴۰۰/۰۸/۱۶ و اطلاعیه زمان تشکیل جلسه هیئت‌مدیره در خصوص افزایش سرمایه، مورخ ۱۴۰۱/۰۶/۰۵ موضوع افزایش سرمایه شرکت فولاد خوزستان به شرح ذیل مورد تصویب قرار گرفت:

ثبت افزایش سرمایه ۸۶ درصدی وفتخار

بر اساس تصمیمات مجمع عمومی فوق العاده مورخ ۱۴۰۰/۱۲/۰۱ افزایش سرمایۀ شرکت سرمایه گذاری افتخار سهام از مبلغ ۷۰۰,۰۰۰ میلیون ریال به‌مبلغ ۱,۳۰۰,۰۰۰ میلیون ریال (از محل مطالبات و آورده نقدی مبلغ ۶۰۰۰۰۰ میلیون ریال) در تاریخ ۱۴۰۱/۰۶/۰۱ در مرجع ثبت شرکت‌ها به ثبت رسیده است.

صدور مجوز افزایش سرمایه ۸ درصدی پارسیان

تقاضای افزایش سرمایه و انتشار سهام جدید شرکت بیمه پارسیان (سهامی عام) در این سازمان مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس رسیدگی انجام شده، مواردی حاکی از مغایرت با قوانین و مقرّرات مربوط در انتشار سهام ملاحظه نگردیده و افزایش سرمایه با مشخّصات زیر و با رعایت قوانین و مقرّرات مربوطه، از نظر این سازمان بلامانع می‌باشد.
سرمایه فعلی: ۱۲,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال
تعداد سهام قابل انتشار: ۱,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ سهم
ارزش اسمی هر سهم: ۱,۰۰۰ ریال
مبلغ افزایش سرمایه: ۱,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال
منبع تأمین افزایش سرمایه: ۱,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال از محل مطالبات حال شده سهامداران و آورده نقدی.
موضوع افزایش سرمایه: اصلاح ساختار مالی

حق تقدم در افزایش سرمایه از طریق آورده نقدی؛ 0 تا 100 حق تقدم با نظارت

همه شرکتها در مقاطع زمانی خاص برای توسعه و پیشبرد فعالیت‌های خود به منابع مالی جدید نیاز پیدا می‌کنند. در این مواقع، پیشنهاد افزایش سرمایه توسط هیأت مدیره شرکت به سهامداران مطرح می‌گردد. سهامداران شرکت با بررسی و رأی دهی، نظر خود را در خصوص افزایش سرمایه اعلام می‌نمایند. بررسی و رای‌گیری از طرح‌های پیشنهادی افزایش سرمایه در مجامع عمومی فوق العاده شرکت صورت می‌گیرد. در ادامه شما را با روش‌های تامین مالی شرکتها و حق تقدم در افزایش سرمایه آشنا می سازیم.

انواع افزایش سرمایه

هیأت مدیره با توجه به شرایط فعلی شرکت پیشنهاد افزایش سرمایه را مطرح می‌سازد. انواع افزایش سرمایه شرکتها شامل موارد زیر است:

1. از محل سود انباشته (جایزه)
2. از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها
3. از محل صرف سهام
4. از محل آورده نقدی سهامداران

افزایش سرمایه از محل سود انباشته

هر ساله سود حاصل از فعالیت شرکت، در مجمع عمومی عادی سالیانه مطرح و مقداری از آن بین سهامداران توزیع می‌گردد. لزوماً کل سود حاصله در طول یکسال بین سهامداران تقسیم نمی شود؛ اما تخصیص حداقل 10% از کل سود برای حمایت از سهامداران ِ خُرد، اجباری است. تخصیص بیش از 10% با توجه به رای‌گیری سهامداران تصویب می‌شود. میزان سودی که بین سهامداران توزیع نشود به حساب اندوخته شرکت واریز می‌گردد.

هرگاه شرکتها به منابع مالی نیاز پیدا کنند، در صورت وجود مبلغ مورد نیاز در حساب اندوخته، از این محل اقدام به تأمین نیاز خود می‌نمایند. به دلیل اینکه در این روش، سهامداران مبلغی پرداخت لیست حق تقدم‌های بورس نمی‌کنند، افزایش سرمایه به روش جایزه نام گرفته است.

افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها

سرمایه شرکتها به دو صورت نقدی و غیرنقدی می‌باشد که ارزش هر دو نوع در ترازنامه شرکت ثبت می‌گردد. تعداد سهام شرکت بر اساس میزان سرمایه آن محاسبه می گردد. با توجه به شرایط اقتصادی و تورم موجود در جامعه، پس از چند سال ارزش سرمایه غیرنقدی شرکت افزایش می‌یابد.

در این صورت، ارزش کنونی این سرمایه با ارزش ثبت شده در ترازنامه اختلاف لیست حق تقدم‌های بورس پیدا می‌کند. شرکت با افزایش سرمایه به این روش، ارزش دارایی‌های خود را در ترازنامه بروزرسانی می‌کند و این امر موجب نظم در امور مالی و حسابداری می‌گردد. به نسبت درصد افزایش سرمایه، قیمت سهام شرکت پس از بازگشایی کاهش می‌یابد تا ارزش بازاری آن حفظ گردد.

افزایش سرمایه از محل صرف سهام

افزایش سرمایه از محل صرف سهام به صورت پذیره نویسی صورت می‌گیرد. در این روش، شرکت سهام خود را با مبلغی بالاتر از ارزش اسمی سهام به فروش می‌گذارد. شرکت، مبلغ بدست آمده از تفاوت قیمت فروش و قیمت اسمی سهام را می‌تواند به سه روش اعمال نماید: به حساب اندوخته شرکت منتقل کند، با این مبلغ اقدام به اعطای سهام جدید به سهامداران قبلی نماید و یا سهام را میان آن ها تقسیم کند.

افزایش سرمایه از محل آورده نقدی سهامداران

در این نوع افزایش سرمایه، شرکت سود انباشته‌ای در اختیار ندارد و یا سود انباشته از مبلغ مورد نیاز شرکت کمتر است، لذا برای توسعه فعالیت‌های خود به منابع مالی جدید نیاز دارد. این منابع مالی می‌تواند از طریق سهامداران فعلی شرکت و یا سرمایه‌گذاران دیگر تأمین گردد. برای شرکت در این نوع افزایش سرمایه، سهامداران فعلی شرکت در اولویت قرار دارند.

(منظور از سهامداران فعلی، افرادی می‌باشند که در تاریخ برگزاری مجمع عمومی فوق العاده سهامدار شرکت بوده اند)

این اولویت در مشارکت افزایش سرمایه، حق تقدم نام دارد. در ادامه نحوه تخصیص حق تقدم به سهامداران شرکت را توضیح می‌دهیم.

مراحل افزایش سرمایه از طریق آورده نقدی

• پیشنهاد هیأت مدیره در خصوص افزایش سرمایه از روش آورده نقدی به سهامداران
• بررسی و تایید افزایش سرمایه از طرف سازمان بورس و اوراق بهادار
• آگهی دعوت به مجمع عمومی فوق العاده افزایش سرمایه
• به رای گذاشتن این پیشنهاد در مجمع عمومی فوق العاده شرکت
• تصمیمات مجمع عمومی فوق العاده
• تخصیص اوراق حق تقدمِ سهامداران به نسبت دارایی آن‌ها
• تعیین مهلت استفاده از حق تقدم و نحوه واریز وجه مورد نیاز
• فروش لیست حق تقدم‌های بورس حق تقدم‌های استفاده نشده توسط شرکت پس از پایان مهلت
• بسته شدن نماد حق تقدم و اضافه شدن این تعداد دارایی به نماد اصلی شرکت در پورتفوی سهامداران

در تصویر بالا اطلاعیه های شرکت داروسازی شهید قاضی با نماد دقاضی در سایت کدال قابل مشاهده است. پس از تایید افزایش سرمایه از طرف سازمان بورس، شرکت از سهامداران دعوت می‌نماید تا در مجمع عمومی فوق العاده حضور یابند. حضور بیش از نیمی از سهامداران دارای حق رای در مجمع الزامی لیست حق تقدم‌های بورس است. در صورتی که تعداد حاضرین به حد نصاب نرسد، مجمع تشکیل نمی‌گردد و هیأت مدیره برای بار دوم اقدام به دعوت از سهامداران می‌نماید.

در آگهی دعوت دوم، ذکر دلیل عدم تشکیل مجمع در نوبت اول الزامی است. جلسه دوم با حضور یک سوم از صاحبان دارای حق رای رسمیت پیدا می‌کند. طرح افزایش سرمایه باید به تصویب 2/3 از سهامداران حاضر در مجمع برسد.

برای توضیح مراحل بعدی افزایش سرمایه ، ابتدا شما را با مفهوم حق تقدم آشنا می‌سازیم.

حق تقدم در افزایش سرمایه

در افزایش سرمایه از محل آورده نقدی همانطور که در بالا گفته شد، امکان مشارکت کلیه افراد وجود دارد، اما سهامداران فعلی شرکت برای مشارکت در این افزایش سرمایه اولویت دارند. به این اولویت، حق تقدم سهام گفته می‌شود. شرکت مربوطه در این روش اقدام به انتشار اوراق حق تقدم می‌نماید.

نماد اوراق حق تقدم

پس از برگزاری مجمع عمومی فوق العاده و بازگشایی نماد، تعدادی اوراق حق تقدم به پرتفوی سهامدارانی که در روز برگزاری مجمع، سهامدار بوده‌اند اضافه می‌گردد. تعداد اوراق اضافه شده، به تعداد دارایی سهامدار در روز برگزاری مجمع و درصد افزایش سرمایه شرکت بستگی دارد. نماد حق تقدم، همانند نماد اصلی شرکت است با این تفاوت که در انتهای نماد حرف «ح» اضافه شده است. به عنوان مثال، نماد شرکت ایران خودرو، کلمه خودرو و نماد حق تقدم شرکت ایران خودرو، کلمه خودروح می باشد.

درک بهتر حق تقدم در افزایش سرمایه

فرض کنید مالک 2000 سهم از شرکتی می‌باشید که در واقع 1% سهام این شرکت است. اگر شرکت اقدام به افزایش سرمایه 100 درصدی نماید و شما در این افزایش سرمایه شرکت نکنید، میزان مالکیت شما در شرکت به 0.5% می رسد. در واقع میزان مالکیت شما با توجه افزایش 100 درصدی سرمایه شرکت، نصف می شود.

از آنجایی که معمولاً سهامداران خواهان حفظ منافع و درصد مالکیت خود در شرکت هستند، از این رو شرکت، این امکان را می دهد تا سهامداران در لیست حق تقدم‌های بورس خرید اوراق جدید اولویت داشته باشند تا در صورت تمایل میزان مالکیت خود را در شرکت حفظ نمایند. لذا پس از بازگشایی نماد، باتوجه به درصد افزایش سرمایه مقداری نماد حق تقدم به پرتفوی سهامداران اضافه می گردد. در این مثال، شما 2000 سهم از شرکت را دارید، پس از افزایش سرمایه 100 درصدی، 2000 عدد حق تقدم آن سهم نیز به شما تعلق می‌گیرد.

حق تقدم در افزایش سرمایه به چه کسانی تعلق می‌گیرد؟

اوراق حق تقدم شرکت، تنها به سهامدارانی تعلق می‌گیرد که در تاریخ برگزاری مجمع عمومی فوق العاده، سهامدار شرکت بوده‌اند. کسانی که قبل از برگزاری مجمع، سهام خود را فروخته‌اند و یا پس از برگزاری مجمع سهام شرکت را خریداری کرده‌اند، مشمول افزایش سرمایه شرکت نمی‌شوند و نماد حق تقدم در پرتفوی آنان اضافه نمی‌گردد. این افراد می توانند از طریق خرید نماد حق تقدم و با واریز مبلغ مورد نیاز شرکت در افزایش سرمایه سهیم شوند.

حالتهای استفاده از حق تقدم

• واریز مبلغ اسمی سهام منتشر شده در مهلت مقرر به حساب شرکت و تبدیل به سهم عادی
• فروش حق تقدم خود در بازار
• عدم استفاده از حق تقدم در پرتفوی سهامدار

چگونگی تبدیل حق تقدم به سهم

برای تبدیل حق تقدم به سهم، دارنده آن باید به تعداد دارایی خود از این نماد، مبلغ اسمی سهم (به ازای هر عدد 1000 ریال) را به حساب شرکت واریز نماید. برای واریز این مبلغ، سهامدار ابتدا باید به سایت کدال مراجعه نموده و سپس آگهی مربوط به استفاده از حق تقدم را مطالعه نماید. در این اطلاعیه شماره حساب شرکت جهت واریز مبلغ درج گردیده است که سهامداران پس از واریز، باید فیش را برای شرکت ارسال کنند.

در این تصویر شرکت داروسازی قاضی، شماره حساب بانک صادرات شرکت را برای واریز مبالغ اسمی سهام معرفی کرده است. مهلت استفاده از حق تقدم در این آگهی ذکر شده است. مهلت استفاده از حق تقدم خرید سهام دقاضی از تاریخ 1399/10/04 لغایت تاریخ 1399/12/03 می‌باشد. این مهلت بنا به تشخیص شرکت می‌تواند تمدید گردد.

سهامدار در صورت عدم تمایل می‌تواند نماد حق تقدم خود را در بازار به فروش برساند. نماد حق تقدم شرکت، مستقل از نماد اصلی بوده و دارندگان این نماد می‌توانند اقدام به فروش آن نمایند. افراد می‌توانند با خرید نماد حق تقدم مقدار مشارکت خود را بیشتر کرده و یا در افزایش سرمایه شرکت سهیم شوند.

خرید و فروش در نماد حق تقدم

نماد حق تقدم، معمولاً به مدت دو ماه در حالت مجاز قرار دارد و می‌تواند معامله شود. سهامدارانی که مایل به شرکت در افزایش سرمایه نیستند، می‌توانند اوراق حق تقدم خود را به فروش برسانند. همچنین افرادی که قصد خرید حق تقدم و یا مشارکت در افزایش سرمایه را دارند نیز می‌توانند این نماد را خریداری نمایند.

حق تقدم استفاده نشده

پس از پایان مهلت پذیره نویسی، نماد حق تقدم سهم توسط سازمان بورس اوراق بهادار بسته می‌شود. اگر سهامداری مبلغ اسمی تعداد دارایی خود را در مهلت مقرر (شصت روز) به حساب شرکت واریز نکند و یا در این مهلت، حق تقدم خود را به فروش نرسانده باشد، دارایی او جزء حق تقدم استفاده نشده محسوب می‌گردد. شرکت پس از محاسبه تعداد حق تقدم‌های استفاده نشده اقدام به حراج این تعداد سهم بلا استفاده می‌نماید.

روز حراج این نماد، در سامانه کدال و یا در قسمت پیام ناظرِ نماد سهم، اطلاع رسانی می‌گردد. افرادی که مایل باشند، می‌توانند در روز حراج این نماد را از شرکت خریداری نمایند. لازم به ذکر است که علاوه بر ارزش بازاری نماد، مبلغ اسمی و کارمزدهای مربوطه نیز باید در حساب بورسی خریدار موجود باشد. شرکت در نهایت مبلغ اسمی سهام را برداشت کرده و تفاوت قیمت فروش نماد حق تقدم با مبلغ اسمی را به حساب سهامدار واریز می‌نماید. (سهامداری که حق تقدم در پرتفوی او وجود داشته است)

نتایج حاصل از فروش حق تقدم‌های استفاده نشده

شرکت تأمین سرمایه امید با نماد امید پس از پایان مهلت مقرر، اوراق منتشر شده بلااستفاده را به حراج گذاشت. نتایج حاصل از فروش این اوراق در سامانه کدال منتشر شده که در تصویر بالا قابل مشاهده است. (از سامانه کدال بیشتر بدانید) با هم این نتایج را در تصویر زیر بررسی می‌کنیم.

در این جدول مبلغ حاصل از فروش کلیه این اوراق، هزینه‌ها و کارمزدهای مربوطه، تفاوت مبلغ فروش با مبلغ اسمی، تعداد حق تقدم‌های استفاده نشده و همچنین مبلغ متعلق به هر سهم آورده شده است. با توجه جدول به ازای هر سهم، مبلغ 10329 ریال به حساب سهامدار دارنده این اوراق استفاده نشده واریز می‌گردد.

بازه مجاز معامله در نماد حق تقدم

نماد حق تقدم شرکتهای بورسی در روز می‌تواند دو برابر نماد اصلی شرکتها نوسان داشته باشد. بازه مجاز این اوراق 10% می‌باشد. در واقع نماد حق تقدم می‌تواند در روز 20% نوسان داشته باشد، از این رو ریسک معامله در نماد حق تقدم بسیار بیشتر است. اما نماد حق تقدم شرکتهای فرابورسی مانند نماد سهام عادی در دامنه 5%- و 5%+ می‌تواند نوسان داشته باشد. بسیاری از فعالان بازار سرمایه، به نوسان گیری روزانه در نمادهای حق تقدم اقدام می‌نمایند.

ریسک‌های فروش حق تقدم استفاده ‌نشده در مکانیزم حراج برای سهامدار

• در این روش، سهامدار اختیاری در انتخاب قیمت فروش ندارد و شرکت با توجه به شرایط روز بازار اقدام به فروش نماد می‌نماید. در بیشتر مواقع، شرکت قیمت مناسبی برای فروش اتخاذ می‌کند.
• از پایان پذیره نویسی تا زمانی که شرکت وجه را به حساب سهامدار واریز کند، دارایی قابل نقد شوندگی نمی‌باشد.
• در صورتی که سهامدار پس از مدتی طولانی از دارایی خود بی اطلاع باشد، برای مطالبه حقوق حاصل از فروش حق تقدم‌های استفاده نشده خود، باید با امور سهام شرکت تماس بگیرد.

سخن آخر

یکی از روش‌های تأمین مالی برای اصلاح ساختار شرکت و همچنین توسعه طرح‌ها و پروژه‌های آن، افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و مطالبات حال شده سهامداران است. تمامی فعالین بازار سرمایه، می‌توانند در این افزایش سرمایه مشارکت نمایند اما سهامداران فعلی شرکت در اولویت قرار دارند. به این اولویت حق تقدم گفته می‌شود.

لیست حق تقدم‌های بورس

03 شهریور

ممکن است تفاوت بین سهام و اوراق بدهی یا نحوه عملکرد صندوق‌های قابل معامله در بورس (ETF) را به خوبی

ممکن است تفاوت بین سهام و اوراق بدهی یا نحوه عملکرد صندوق‌های قابل معامله در بورس (ETF) را به خوبی بدانید اما حق تقدم یکی از اصطلاحات رایج بورسی و سرمایه‌گذاری است که ممکن است چندان هم با آن آشنا نباشید.

به عبارت ساده می‌توان گفت حق تقدم فرصتی برای سهامداران است که بتوانند در افزایش سرمایه شرکت مشارکت داشته باشند.

حق تقدم سهام در بورس سناریویی نیست که اغلب با آن روبرو شوید. اما اگر با آن روبرو شدید، مهم است که نحوه عملکرد آن را به خوبی درک کنید.

چه در حال مشارکت در افزایش سرمایه شرکت به وسیله حق تقدم باشید یا نباشید، ما در ادامه این مقاله از کارگزاری حافظ راهنمایی‌های ارزشمندی را در مورد انتخاب اوراق بهادار متناسب با اهداف، جدول زمانی و مشخصات ریسک شما در حق تقدم جمع‌آوری کرده‌ایم. در ادامه این مطلب همراه ما باشید.

حق تقدم چیست؟

حق تقدم راهی است که شرکت‌ها با استفاده از آن می‌توانند سرمایه مورد نیاز خود را جمع‌آوری کنند. گذشته از رزرو سود، شرکت‌ها می‌توانند به دو طریق پول جمع‌آوری کنند، یا آن را قرض بگیرند یا سهام مالکیت خود را در شرکت بفروشند.

به عبارت دیگر، پیشنهادات حق تقدم مشابه گزینه‌های معاملات سهام است. یعنی شما به عنوان سهامدار یک شرکت می‌توانید با اختیار خود سهام اضافه شده یک شرکت را خریداری کنید یا بفروشید اما مجبور نیستید از حق تقدم خود استفاده کنید. اگر حتی بخواهید، می‌توانید حق تقدم خود را به سرمایه‌گذار دیگری بفروشید.

البته بهتر است به خاطر داشته باشید که در برخی موارد، شرکتی که پیشنهاد حق تقدم را ارائه می‌دهد، ممکن است این حق را غیرقابل انتقال کند.

نکته مهم دیگری که باید به آن دقت کنید، این است که سهام حق تقدم صرفا بعد از تصمیم ارائه سهام، به سهامدارانی تعلق می‌گیرد که نماد بورسی آن سهم را دارند و تنها بعد از فرصت مشخص شده برای تعیین مبلغ اسمی امکان فروش حق تقدم برایشان فراهم می‌شود.

نماد حق تقدم چیست؟ ح آخر نمادها یعنی چه؟

نماد حق تقدم سهام همان «ح» است که به آخر اسم نماد سهام اضافه می‌شود. مثلا اگر شرکت ایران خودرو که نمادش در بورس به لیست حق تقدم‌های بورس نام «خودرو» است، بخواهد حق تقدم بدهد، نمادش در سامانه بورسی به صورت «خودروح» وجود خواهد داشت.

حق تقدم چگونه کار می‌کند؟

فرآیند انجام حق تقدم پیچیده به نظر می‌رسد اما در واقعیت، نسبتا ساده است. در فرایند حق تقدم، ابتدا شرکت‌ها به سهامداران اطلاع می‌دهند که حق تقدمی را برای آنها در نظر گرفته‌اند و به این ترتیب آنها می‌توانند تعداد معینی از سهام را با قیمت مشخص خریداری کنند. در این فرایند سهامداران همچنین مهلت استفاده از پیشنهاد مناسب برای خرید سهام اضافی با تخفیف مذکور را هم می‌توانند، تعیین کنند.

در این مرحله سهامداران باید تصمیم بگیرند که با این حق تقدم خود چه کنند. آنها می‌توانند از مزایای ارائه شده برای خرید سهام اضافی استفاده کنند، تقدم حق خود را برای خرید سهام به شخص دیگری بفروشند یا اصلا کاری انجام ندهند. تصمیم‌گیری در مورد چگونگی انجام این سناریو ممکن است به عوامل مختلفی بستگی داشته باشد از جمله:

• تعداد سهام اضافی که می‌توان خریداری کرد
• تخفیفی که شرکت در مورد آن سهام ارائه می‌دهد
• سلامت مالی شرکت
• سود برآوردی که با خرید سهام جدید در مقابل فروش حق تقدم خود به شخص دیگری به طور بالقوه به دست می‌آید

به خاطر داشته باشید که شرکت ارائه‌دهنده حق تقدم سهام از شما می‌خواهد که پیشنهاد آنها را بررسی کنید و سهام بیشتری بخرید اما اگر تصمیم بگیرید سهام بیشتری نخرید یا تقدم خود را بفروشید، سهم شما در شرکت کاهش می‌یابد. اساسا این اتفاق به این دلیل می‌افتد که با انتشار سهام جدید نسبت سهام متعلق به شما تغییر نمی‌کند و همان میزان گذشته باقی می‌ماند و به تعداد سرمایه‌گذاران آن شرکت افزوده می‌شود.

چرا شرکت‌ها پیشنهاد حق تقدم ارائه می‌دهند؟

به طور کلی، حق تقدم به این دلیل ارائه می‌شود که شرکت نیاز به افزایش سرمایه دارد. به عنوان مثال، اگر شرکتی مقدار قابل‌توجهی بدهی در ترازنامه خود داشته باشد، حق تقدم می‌تواند برای پرداخت برخی از این تعهدات، پول جمع‌آوری کند.

این تنها سناریویی نیست که ممکن است یک شرکت از آن استفاده کند. همچنین ممکن است شرکت از حق تقدم برای ایجاد سرمایه برای برنامه‌های توسعه کسب‌وکار دیگری هم استفاده کند. به عنوان مثال، این پول می‌تواند به منظور توسعه محصولات و خطوط خدمات جدید یا افتتاح مکان‌های تجاری جدید باشد. اگر شرکت نتواند از طریق وام‌های تجاری یا تامین مالی شرکت‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر یا یک سرمایه‌گذار فرشته تامین مالی کند، این کار می‌تواند یک راه حل برای تامین مالی باشد.

مزایای حق تقدم سهام

داشتن امکان خرید سهام اضافی یک شرکت مزایایی دارد. برای شروع شاید بهتر باشد این سهام اضافه را به طور موثر به فروش برسانید. هر چند با فرض افزایش ارزش سهام، همراه با سایر سهام‌هایی که قبلا در اختیار دارید، مساله میزان سهم‌تان در یک شرکت هم می‌تواند برای شما سودآور باشد.

اگر تصمیم دارید حق تقدم خود را برای خرید سهام به سرمایه‌گذار دیگری بفروشید، همین امر صادق است. این که آیا می‌توانید با فروش حق تقدم به سود قابل‌توجهی دست پیدا کنید هم بستگی به قیمت فعلی بازار سهام و قیمت تخفیف دارد. همچنین باید تعداد سهامی را که می‌توانید انتقال دهید را هم در نظر بگیرید.

نکته: به طور کلی، میزان سهامی که یک سرمایه‌گذار می‌تواند از طریق حق تقدم خریداری کند متناسب با تعداد سهامی است که در حال حاضر در سبد سرمایه‌گذاری خود دارد.

مسائل مربوط به حق تقدم می‌تواند با افزایش سرمایه برای شرکت هم مزایایی داشته باشد. اگر شرکتی از نظر مالی دچار مشکل است، این نوع حرکت می‌تواند به آنها کمک کند تا با حذف بدهی یا تزریق جریان نقدی جدید به تجارت خود، ترازنامه خود را بهبود بخشند.

از طرف دیگر حق تقدم می‌تواند علاقه بازار را به شرکت افزایش دهد، در نتیجه سرمایه‌گذاران جدید سهام آن شرکت را خریداری کرده و به طور بالقوه قیمت سهام را افزایش ‌دهند.

معایب حق تقدم سهام

نکته منفی اصلی در خرید سهام این است که موقعیت سهامداری شما در این حالت کم رنگ‌تر می‌شود. یعنی درست است که سهام جدید خود را با تخفیف به دست می‌آوردید اما سهام حاصل از حق تقدم، مالکیت شما را در شرکت کاهش می‌دهد زیرا در حال حاضر سهام بیشتری برای گردش در آن شرکت وجود دارد.

یک موضوع حقوقی دیگر که می‌تواند با خرید حق تقدم برای سرمایه‌گذار ایجاد خطر کند این است که گاهی حق تقدم باعث ایجاد گمانه‌زنی‌هایی در مورد سلامت مالی شرکت می‌شود. اگر بازار، ارائه این حقوق را اقدامی ناامیدکننده برای افزایش سرمایه تلقی کند، ممکن است باعث تزلزل سهام موجود شرکت شود و به این ترتیب ارزش سهام شرکت ممکن است رفته‌رفته کم شود که این مساله در نهایت به ضرر سهامداران منجر می‌شود.

نحوه تصمیم‌گیری در مورد مسئله حق تقدم نکته بسیار مهمی است اگر چنین پیشنهادی به شما ارائه شده است، قبل از تصمیم‌گیری در مورد خرید، فروش یا انجام هر کاری، تمامی زاویه‌های آن را در نظر بگیرید. یعنی اولا شرایط کلی شرکت را بررسی کنید. ببینید آیا حجم زیادی بدهی دارند؟ روند درآمدشان در چند سال گذشته چگونه بوده است؟ نسبت سود هر سهم چگونه است؟ آیا شرکت در حال گذر از مرحله رشد است یا به نظر می‌رسد رشدش رو به کاهش است؟

بررسی این نوع سوالات می‌تواند به شما درک بهتری بدهد که چرا این شرکت به سرمایه‌گذاران این فرصت را می‌دهد تا سهام بیشتری با تخفیف خریداری کنند.

در مورد تخفیف هم در نظر بگیرید که با این تخفیف چقدر سود به دست می‌آورید. به اصول اولیه شرکت بازگردید و در نظر بگیرید که چقدر احتمال افزایش قیمت سهام در آینده وجود دارد. این عدد را با سود خود حاصل از فروش حقوق تقدم برای خرید سهام مقایسه کنید تا به تصمیم‌گیری شما کمک کند.

نکاتی پیرامون حق تقدم سهام

نحوه استفاده از حق تقدم و زمان استفاده از حق تقدم

برای دریافت حق تقدم پس از پر کردن فرم حق تقدم شرکت در افزایش سرمایه باید ۱۰۰ تومان به ازای هر حق تقدم پرداخت شود و رسید پرداخت حق تقدم را با فرم حق تقدم پرشده برای شرکت ارسال کرده تا آن حق تقدم به سهام معمولی تبدیل شود.

نکته مهم این است که اطلاعات لازم برای حق تقدم و مدت زمان استفاده از حق تقدم در قالب اطلاعیه در سایت کدال منتشر می‌شود.

نکته مهم دیگری که در زمان اعلام حق تقدم یک شرکت باید به آن دقت کنید این است که اگر فرصت و مهلت خرید حق تقدم را از دست بدهید دیگر راهی برای جبران آن وجود ندارد. اما نکته مهم و نهایی این است که مهلت استفاده از حق تقدم ۶۰ روز است.

نحوه تبدیل حق تقدم به سهم

همان‌طور که در بالا هم اشاره شد بعد از پرداخت حق تقدم با ارسال فرم حق تقدم به همراه رسید پرداخت آن به شرکت مدنظر، بعد از گذشت مدتی یعنی بیشتر از ۶ ماه حق تقدم به سهم تبدیل می‌شود.

بنابراین سهامدارانی که قصد خرید حق تقدم دارند باید این نکته را هم در نظر داشته باشند که با خرید حق تقدم باید به سرمایه‌گذاری بلند مدت روی آن سهام فکر کنند و از فروش سریع آن خودداری کنند.

خرید و فروش حق تقدم سهام

از زمانی که یک شرکت اطلاعیه حق تقدم را منتشر می‌کند، هر سهامدار بین ۲ تا ۳ ماه فرصت دارد تا مبلغ اسمی حق تقدم که اکنون ۱۰۰ تومان به ازای هر حق است را پرداخت کند.

در صورتی که حساب کاربری شما در کارگزاری به میزان کافی شارژ داشته باشد می‌توانید پرداخت حق تقدم را از طریق کارگزاری به صورت خودکار انجام دهید.

اما اگر سهامداری به هر دلیل نخواهد حق تقدم سهام یک شرکت را خریداری کند، می‌تواند نسبت به فروش حق تقدم خود اقدام کند.

حق تقدم استفاده نشده

اگر یک سهامدار به هر دلیل حق تقدم خودش را نخرد یا نفروشد، به اصطلاح به این حالت حق تقدم استفاده نشده می‌گویند.

در این حالت شرکت حق تقدم‌های استفاده نشده را به حراج می‌گذارد و بعد از فروش آنها با کسر کارمزدشان، مبلغی که از فروش این حق تقدم حاصل می‌شود را به حساب سهامدار واریز می‌کند.

دامنه نوسان حق تقدم

دامنه نوسان حق تقدم دو برابر دامنه نوسان سهام است. یعنی دامنه نوسان حق تقدم در بورس ۱۰ درصد است. این در حالی است که دامنه نوسان حق تقدم در فرابورس ۵ درصد است.

بنابراین به تازه‌واردان بورس توصیه می‌شود با دامنه لیست حق تقدم‌های بورس نوسان بورس اقدام به خرید و فروش حق تقدم نکنند.

تفاوت حق تقدم و سهام جایزه

تفاوت حق تقدم و سهام جایزه این است که سهام جایزه همان سود سهامی است که به صورت سهام بین سهامداران توزیع می‌شود.

در واقع تفاوت اصلی بین حق تقدم و سهام جایزه این است که در حق تقدم، سهامدار باید برای دریافت آن مبلغی پرداخت کند اما سهام جایزه نیازی به پرداخت ندارد.

نتیجه‌گیری

ارائه حق تقدم عمدتا با در نظر گرفتن نیازهای شرکت انجام می‌شود و ممکن است فرصتی برای گسترش مجموعه ایجاد کند. با این حال، مهم است که جوانب مثبت و منفی را در نظر بگیرید تا در نهایت با در نظر گرفتن استراتژی سرمایه‌گذاری خود و متناسب با آن در خصوص خرید یا فروش حق تقدم اقدام کنید.

همواره در نظر داشته باشید معامله‌ای که به شما در رسیدن به اهداف سرمایه‌گذاری‌تان کمک نکند، مفید نیست.

سوالات متداول در خصوص حق تقدم در کارگزاری حافظ
۱- چگونه می‌توان حق تقدم را در پرتفوی لحظه‌ای به سهم تبدیل کرد؟

برای تبدیل حق تقدم به سهم، مشتریان ابتدا باید از طریق تماس با امور سهام یا مراجعه به اطلاعیه سایت کدال، ۱۰۰۰ ریال مبلغ اسمی را به شماره حساب اعلامی واریز کرده و پس از سپرده شدن سهام، از طریق پنل آنلاین پلاس می‌توانند با انتخاب گزینه تبدیل حق تقدم به سهام، سهام مورد نظر خود را در پرتفو مشاهده کنند و اگر مایل به شرکت در افزایش سرمایه نیستند، باتوجه به اعلام مهلت پذیره نویسی در قسمت پیام‌های ناظر طی ۲ ماه می‌توانند اقدام به فروش حق تقدم سهام مورد نظر فرمایند.

۲- چرا حق تقدم یا سهام جایزه به پرتفوی اضافه نشده است؟

به علت اختلالات سیستم احتمال دارد که به صورت خودکار نماد به پرتفوی اضافه نشود در این‌صورت با ثبت درخواست تغییر کارگزار ناظر انتقال حق تقدم (سهام جایزه) انجام می‌شود. در صورت عدم انجام این امر با امور سهام شرکت مورد نظر یا کارگزاری تماس بگیرید .