علت نوسانات نرخ ارز چیست؟

این پدیده در کشورهای مختلف به شکل های متفاوتی عمل می‌کند. در کشورهای پیشرفته اگر دولت دارای اعتبار باشد، منجر به فروش اوراق قرضه بیشتری می‌شود. این امر نرخ‌های بهره را بالا می‌برد. خارجی‌ها برای خرید اوراق نیازمند پول داخلی هستند که این امر قیمت پول داخلی را افزایش می‌دهد.
اما اگر استقراض‌های پی‌گیر اعتبار دولت را کاهش داده باشد (مانند مورد یونان چند سال قبل) این امر سبب فروش عجولانه اورق قرضه قبلی شده و نرخ پول داخلی را کاهش می‌دهد. در ایران کسری بودجه معنی متفاوتی دارد و علت نوسانات نرخ ارز چیست؟ به نحو متفاوت و بسیار مخرب‌تری عمل می‌کند.
‎عامل اساسی دیگری که در تعیین قیمت ارز دخیل است و قیمت اسمی آن را تعیین می‌کند نرخ تورم داخلی در مقایسه نرخ تورم خارجی است. اگر نرخ تورم در واقع و در بلندمدت در داخل بالاتر از نرخ تورم خارجی باشد این عامل هم مشخصا ارزش پول داخلی را کاهش داده و قیمت پول خارجی را افزایش می‌دهد. تورم در یک کشور هم در واقع یک پدیده پولی است اما این عبارت ساده نشان دهنده سوء مدیریت وسیع در اشکال مختلف حیات سیاسی، واجتماعی و اقتصادی است.

عوامل موثر بر قیمت زعفران

در این مقاله سعی شده‌است تا با دسته بندی و بررسی عواملی که بر قیمت زعفران اثر گذار هستند از قبیل نوسانات نرخ ارز، تقاضای جهانی و داخلی، عرضه زعفران، قوانین و مقررات حاکم بر بازار زعفران، تعرفه‌های گمرکی کشورهای واردکننده و میزان عرضه کشورهای رقیب تا حد زیادی دلایل نوسانات قیمتی این محصول مورد بررسی قرار گیرد.

* سونیا یاسی، کارشناس بورس کالا

ایران بزرگترین تولید کننده زعفران در جهان بوده و علاوه بر آن بخش عمده محصول زعفران ایران صادر می گردد. بنابراین با در نظر گرفتن این موضوع مهمترین عوامل موثر بر قیمت زعفران را می‌توان به ترتیب زیر دسته بندی نمود:

- نوسانات نرخ ارز

- تقاضای جهانی و داخلی زعفران

- قوانین و مقررات

- تعرفه های گمرکی کشورهای وارد کننده زعفران

- میزان عرضه کشورهای رقیب در بازار

نوسانات نرخ ارز

ایران با تولید بیش از ۹۰ درصد از زعفران جهان، تولیدکننده برتر این محصول می باشد و علاوه بر آن بخش عمده محصول زعفران ایران صادر می‌گردد (مطابق آمار اتاق بازرگانی در سال ۹۶میزان کل صادرات زعفران کشور ۲۰۷ تن به ارزش ۲۹۰ علت نوسانات نرخ ارز چیست؟ میلیون دلار بوده است.) لذا هر گونه نوسان نرخ ارز در کشور، قیمت این کالا را تحت تاثیر قرار خواهد داد. همچنین نوسانات نرخ ارز در بلند مدت اثرات مثبتی بر تقاضای صادرات ایران داشته‌است؛ مطالعات انجام شده نشان می دهد که نرخ ارز در مقایسه با سایر متغیرها، بیشترین تاثیر را بر قیمت های صادراتی زعفران داشته است.

تقاضای جهانی و داخلی زعفران

با توجه به اینکه تقریباً ۸۰ درصد زعفران صادر می گردد از این رو بدیهی است تغیرات نرخ ارز، هزینه حمل و نقل هوایی که عمده محصول بدین وسیله علت نوسانات نرخ ارز چیست؟ صادر می گردد، سیاست های تعرفه ای کشورهای واردکننده و تحولات مربوط به صنایع مرتبط با زعفران در این کشورها به عنوان بخشی از عوامل تعیین کننده قیمت های صادراتی بر میزان تقاضای آنها برای صادرات زعفران تأثیر گذار خواهد بود.

از طرفی دیگر با توجه به اینکه زعفران در بسیاری از کشورها به عنوان یک کالای لوکس در نظر گرفته می شود بنابراین در صورت وقوع بحران های جهانی و کاهش قدرت خرید مصرف کنندگان خارجی، تقاضا برای این محصول و قیمت آن تحت تاثیر قرار خواهد گرفت.

عوامل موثر بر عرضه زعفران

شرایط جوی و آب و هوایی یکی از عوامل مؤثر بر قیمت زعفران در بازار می باشد. پیاز زعفران به سرما حساس است و از اینرو در صورت برودت هوا، یخ زدگی و یا سرمازدگی با توجه به صدمه دیدن پیاز زعفران، میزان عرضه این محصول در بازار کاهش یافته و در نتیجه قیمت آن در بازار افزایش خواهد یافت.

علاوه بر این وقوع خشکسالی نیز علی رغم اینکه زعفران به آب کمی نیاز دارد، در پاره ای از موارد به کاهش عرضه و در نتیجه افزایش قیمت محصول منجر گردیده است.

* یارانه ها و بیمه های کشاورزی

فعالیت های کشاورزی به دلیل متغیر بودن شرایط جوی و محیطی، فعالیتی همراه با ریسک محسوب شده و همواره تولید کنندگان با خسارات ناشی از حوادث قهری و بلایای طبیعی رو به رو هستند که موجب می شود همواره نگران عملکرد اقتصادی و بازپرداخت هزینه‌های مختلف باشند.

بیمه محصولات کشاورزی کمک می کند تا کشاورزان برنامه های مدیریتی و استراتژی های پایدارتری را برای کاهش ریسک به کار ببرند. این امر موجب ایجاد امنیت تولید و سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی می شود.

* قیمت زمین و دسترسی به آب

این گیاه تنها دوبار در سال اول آبان‌ماه (قبل از محصول‌دهی) و اوایل آذرماه (در پایان محصول‌دهی) به آب نیاز دارد و تا بهار، آب باران و برف برای آن کافی است. هر چه قیمت زمینی که زعفران در آن کشت می شود بالاتر باشد، قیمت محصول زعفران هم بالاتر خواهد بود.

* نهاده های کشاورزی

قیمت نهاده های کشاورزی مانند انواع کودهای شیمیائی و حیوانی، مواد دفع و کنترل آفات، ماشین آلات کشاورزی و نیروی کار در قیمت این محصول و در نتیجه عرضه آن موثر است. به رغم سختی کار برداشت زعفران، با وجود پیشرفتهای زیاد تکنولوژی، محصول زعفران هنوز در تمامی ابعاد به صورت سنتی اداره می شود. کاشت، داشت، برداشت و حتی روش خشک کنی محصول زعفران نیز سنتی است که این امر موجب بروز مشکلات فراوانی برای تولید و عرضه این محصول میباشد. هر چند تولید زعفران نیاز به ماشین آلات سنگین ندارد، اما استفاده از ماشین آلات سبک کشاورزی و ابزارهای مدرن خشک کردن و بسته بندی در مزارع زعفران، با توجه به اهمیتی که این محصول در تجارت خارجی ایران و کسب درآمد ارزی و نیز افزایش درآمد کشاورزان دارد، امری اجتناب ناپذیر به نظر می رسد.

* قوانین و مقررات بازار

به طور کلی سیاست های گمرکی، صادراتی، جوایز صادراتی، خرید تضمینی و حتی مالیاتی نیز در برهه هایی از زمان بر بازار زعفران تأثیر گذاشته است.

* تعرفه های گمرکی کشورهای وارد کننده زعفران

با توجه به اینکه بخش اعظم زعفران ایران صادر می گردد از اینرو نرخ تعرفه های وارداتی کشورهای مقصد تأثیر زیادی بر قیمت زعفران و صادرات آن خواهد داشت.

* میزان عرضه کشورهای رقیب در بازار

علی رغم اینکه ایران تولیدکننده و صادرکننده اصلی علت نوسانات نرخ ارز چیست؟ بازار زعفران در جهان است اما با توجه به سودآوری مناسب این محصول، کشورهای دیگری که در این حوزه فعالیت دارند سیاست گذاری و سرمایه گذاری قابل توجهی جهت افزایش سهم خود در بازار جهانی این محصول انجام داده اند. این موضوع نه تنها جایگاه ایران در بازار را با چالش مواجه خواهد نمود بلکه با توجه به افزایش عرضه این محصول به نوسانات احتمالی در قیمت آن دامن خواهد زد.

علت افت و نوسان شاخص بورس در روزهای اخیر چیست؟

تهران- ایرنا- یک کارشناس بازار سرمایه درباره دلایل افت شاخص بورس، به روند معاملات در این بازار اشاره و پیش‌بینی کرد: از نظر تحلیل‌ تکنیکالی، نیاز کنونی بازار سهام این است که شاخص بورس برای مدتی موقت در محدوده‌های فعلی باقی بماند.

«عرفان هودی» امروز (سه‌شنبه) در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایرنا به نوسان این روزهای معاملات بازار سهام و ترس سهامداران از افت شاخص بورس اشاره و گفت: روندی معقول در وضعیت فعلی معاملات بازار سهام حاکم است، طبیعت معاملات بورس بدین صورت است که شاخص بورس بتواند کف محکمی را از خود بسازد تا از این طریق شاهد فراهم شدن زمینه‌های علت نوسانات نرخ ارز چیست؟ لازم برای حمایت دوباره از روند صعودی بازار باشیم.

وی با بیان اینکه بهترین محدوده برای کف سازی شاخص کل بورس، کانال یک میلیون و ۵۳۰ هزار واحد تا یک میلیون و ۶۰۰ هزار واحد است، اظهار داشت: در حال حاضر نیز بازار به دنبال چنین علت نوسانات نرخ ارز چیست؟ اتفاقی است و در این محدود نوسان می‌کند.

هودی روند نزولی شاخص کل بورس در برخی از روزهای معاملاتی بازار را یادآور شد و افزود: از نظر تحلیل های تکنیکالی، نیاز کنونی معاملات بازار سهام این است که شاخص کل به لحاظ زمانی برای مدتی موقت در محدوده‌های فعلی باقی بماند.

این کارشناس بازار سرمایه خاطرنشان کرد: فعالان حاضر در بازار در وضعیت فعلی بازار و به منظور جلوگیری از ضرر و زیان‌های احتمالی می‌توانند به صورت تک سهم، معاملاتی را در این بازار انجام دهند تا در نهایت از این برهه عبور کنیم و بعد از آن با انتخاب سهام درست، سرمایه های خود را وارد بازار سهام کنند.

وی تاکید کرد: تا چند روز آینده نمی‌توان پیش‌بینی دقیقی را از وضعیت بازار ارائه داد، بلکه اکنون معاملات بازار به منظور کف سازی مهم روندی خنثی را در پیش گرفته است.

هودی با بیان اینکه سهامداران در وضعیت فعلی بازار نباید نگرانی چندانی را از نوسان‌های ایجاد شده در بازار داشته باشند، افزود: افت و خیزهای موجود در بازار بعد از حدود سه ماه روند صعودی و نزدیک شدن شاخص کل بورس به کانال یک میلیون و ۶۰۰ هزار واحد طبیعی است که با عبور از این کانال می توان شاهد روزهای بهتر در معاملات بازار سهام باشیم.

هودی به تاثیر مهم تصمیمات دولت و تیم اقتصادی در زمینه نرخ ارز تاکید کرد و گفت: تصمیمات اتخاذ شده در خصوص نتیجه مذاکرات وین و بازگشت آمریکا به برجام از جمله مسایلی هستند که می‌توان تاثیر مستقیم آن را در معاملات بازار مشاهده کرد.

این کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه این مسایل هر یک به تنهایی تاثیر خود را در معاملات بازار خواهند گذاشت، اظهار داشت: باید منتظر ماند و شاهد شفاف سازی های صورت گرفته نسبت به اتخاذ تصمیمات اثرگذار در بازار بود و در انتها نسبت به آینده این بازار پیش بینی دقیقی را ارائه کرد.

به گزارش ایرنا، بیشتر کارشناسان حاضر در بازار معتقدند که بازار سهام تا پایان سال جاری تحت تاثیر تورم موجود در اقتصاد کشور، روند مثبتی را تجربه کرده و صعودی باشد.

شاخص کل در بازار بورس امروز (سه‌شنبه، ۱۶ شهریورماه) ۱۵ هزار و ۳۹۷ واحد کاهش داشت و در نهایت در کانال یک میلیون و ۵۲۳ هزار واحدی قرار گرفت.

8 فاکتور کلیدی تاثیرگذار بر نرخ ارز

نرخ تبدیل ارزها یکی از مهمترین فاکتورهایی است که سطح سلامت اقتصاد یک کشور را مشخص می‌کند. نرخ تبدیل ارزهای خارجی، نشان‌دهنده ثبات اقتصادی کشور نیز هست، به همین دلیل بطور مرتب مورد نظارت و تحلیل قرار می‌گیرد.

نرخ تبدیل ارزها در بازار بین‌المللی مبادله ارزها بطور آزادانه در مقابل هم نوسان می‌کنند. ارزش یک ارز اغلب به دلیل جریان ‌یافتن آن ارز به داخل یا خارج کشور بستگی دارد.

همانند همه بازارها، وقتی تقاضا برای یک ارز افزایش یابد، ارزش ان ارز نیز در علت نوسانات نرخ ارز چیست؟ مقابل ارز دیگر بیشتر می‌شود.

تقاضا برای یک ارز از طریق توریسم، مبادلات بین‌المللی، سفته‌بازی و… ایجاد می‌شود و ادراک سرمایه‌گذاران خارجی در خصوص ریسک‌های ژئوپولیتیکی نیز بسیار موثر است.

برای مثال اگر یک شرکت در ژاپن محصولی به یک شرکت آمریکایی بفروشد و شرکت آمریکایی مجبور باشد دلار را به ین ژاپن تبدیل کند تا بتواند محصول را بخرد، جریان دلار به سمت ین ژاپن، نشان‌دهنده تقاضا برای ین ژاپن خواهد بود.

حتی اگر سروکارتان با تبدیل ارزها نیست و ارسال یا دریافت ارز از خارج از کشور را انجام نمی‌دهید، بهتر است فاکتورهای کلیدی که بر نرخ ارز تاثیرگذار است را بدانید.

نرخ تبدیل ارز به زبان ساده نرخی است که براساس آن، ارز یک کشور به ارز دیگری تبدیل می‌شود. این نرخ می‌تواند براساس عرضه و تقاضا و سایر فاکتورها بطور روزانه و حتی ساعتی نوسان داشته باشد.

در ادامه این مطلب از بورسینس قصد داریم کلیدی‌ترین فاکتورهایی که روی نوسانات نرخ تبدیل ارز اثرگذار است را بررسی کنیم و دلیل این نوسانات را همراه با پاسخ این سوالات توضیح دهیم.

نرخ ارز چیست؟
عوامل موثر بر نوسانات نرخ ارز چیست؟
جنگ یا بی‌ثباتی سیاسی چه تاثیری بر قیمت دلار دارد؟
تعیین نرخ ارز چگونه انجام می‌شود؟

1 – نرخ تورم

تغییرات در نرخ تورم بازار موجب تغییرات در نرخ تبدیل ارزها می‌شود. ارز یک کشور که نرخ تورم کمتری نسبت به کشور دیگر دارد، ارزش بیشتری نسبت به کشور مقابل پیدا می‌کند.
زمانی که تورم پایین است، قیمت کالاها و سرویس‌ها با سرعت بسیار کمتری رشد می‌کنند. در کشوری که در بلندمدت تورم بسیار پایینی را تجربه کرده است، معمولا ارزش ارز رسمی آن کشور کاهش چندانی نمی‌یابد، اما در کشوری که سال‌ها و دهه‌هاست دچار تورم است، کاهش شدید ارزش ارز خود را شاهد خواهد بود.

2 – نرخ بهره

تغییرات در نرخ بهره، روی ارزش ارز و نرخ تبدیل آن به دلار اثر می‌گذارد. نرخ‌های فارکس ، نرخ بهره و نرخ تورم با هم همبستگی دارند.
افزایش نرخ بهره معمولا باعث می‌شود ارزش ارز یک کشور افزایش یابد، زیرا نرخ بهره بالا، سود بیشتری به وام‌دهندگان می‌رساند و به همین دلیل سرمایه خارجی را جذب می‌کند که در نهایت اثر خود را در نرخ تبدیل ارز می‌گذارد.
اگر یک سرمایه‌گذار بتواند با سپرده کردن پول خود در بانکی در انگلیس سود سالیانه 8.5 درصدی بدست آورد ولی 1 درصد نرخ سود را برای استفاده از این پول در ژاپن بپردازد، طبیعتا سرمایه‌گذار حاضر خواهد بود ین ژاپن را قرض بگیرد و با خرید پوند انگلیس، آنرا در بانک‌ انگلیسی سپرده‌گذاری کند.

3 – مبادلات خارجی کشور

وضعیت مبادلات خارجی یک کشور شامل میزان معاملات و درآمد از سرمایه‌گذاری خارجی است. این حساب، شامل کل تراکنش‌های انجام شده شامل صادرات، واردات، بدهی و… است. کاهش در سطح این درآمدها به دلیل بیشتر بودن واردات نسبت به صادرات، باعث کاهش ارزش پول کشور می‌شود.
سطح مبادلات خارجی یک کشور و درآمد کسب شده از صادرات،در نرخ تبدیل ارز رسمی کشور با سایر ارزها اثر می‌گذارد.

سایر منابع:

4 – بدهی دولت

بدهی دولت می‌تواند بدهی داخلی یا بدهی خارجی به سایر کشورها باشد. وقتی دولت یک کشور بدهی بالایی دارد، احتمال کمتری هست که بتواند سرمایه خارجی جذب کند که این نوبه خود اغلب موجب افزایش تورم می‌شود. سرمایه‌گذاران خارجی وقتی از افزایش بدهی دولت مطلع شوند یا آنرا پیش‌بینی کنند، اوراق سرمایه‌گذاری خود را در بازار آزاد می‌فروشند. در نتیجه آن، ارزش ارز کشور کاهش می‌یابد.

در مورد کسر بودجه های دولت، دکتر محمد طبیبیان در کانال تلگرام خود نوشته:

این پدیده در کشورهای مختلف به شکل های متفاوتی عمل می‌کند. در کشورهای پیشرفته اگر دولت دارای اعتبار باشد، منجر به فروش اوراق قرضه بیشتری می‌شود. این امر نرخ‌های بهره را بالا می‌برد. خارجی‌ها برای خرید اوراق نیازمند پول داخلی هستند که این امر قیمت پول داخلی را افزایش می‌دهد.
اما اگر استقراض‌های پی‌گیر اعتبار دولت را کاهش داده باشد (مانند مورد یونان چند سال قبل) این امر سبب فروش عجولانه اورق قرضه قبلی شده و نرخ پول داخلی را کاهش می‌دهد. در ایران کسری بودجه معنی متفاوتی دارد و به نحو متفاوت و بسیار مخرب‌تری عمل می‌کند.
‎عامل اساسی دیگری که در تعیین قیمت ارز دخیل است و قیمت اسمی آن را تعیین می‌کند نرخ تورم داخلی در مقایسه نرخ تورم خارجی است. اگر نرخ تورم در واقع و در بلندمدت در داخل بالاتر از نرخ تورم خارجی باشد این عامل هم مشخصا ارزش پول داخلی را کاهش داده و قیمت پول خارجی را افزایش می‌دهد. تورم در یک کشور هم در واقع یک پدیده پولی است اما این عبارت ساده نشان دهنده سوء مدیریت وسیع در اشکال مختلف حیات سیاسی، واجتماعی و اقتصادی است.

5 – شاخص نسبت قیمت کالاهای صادراتی به وارداتی

این موضوع مرتبط با مبادلات خارجی است. شاخص نسبت قیمت کالاهای صادراتی به وارداتی (به انگلیسی Terms of Trade) زمانی بهبود می‌یابد که قیمت کالاهای صادراتی با نرخ بالاتری نسبت به کالاهای وارداتی رشد کنند. این رشد موجب افزایش درآمد می‌شود و تقاضا برای ارز کشور را بالا می‌برد که در نهایت به ارزش‌تر شدن پول کشور می‌انجامد.

به عبارت دیگر اگر ارزش قیمت کالاهایی که صادر می‌کنیم نسبت به قیمت کالاهایی که وارد می‌کنیم افزایش یابد، برای هر مقدار صادرات ارز بیشتری حاصل می‌شود و در نتیجه می‌تواند اثر کاهشی بر قیمت ارز داشته باشد.

6 – ثبات سیاسی و عملکرد اقتصادی

ثبات سیاسی یک کشور و عملکرد اقتصادی آن، می‌تواند روی قدرت ارز آن کشور اثر بگذارد. کشوری که ریسک کمتری در خصوص آشفتگی سیاسی در ان وجود دارد، برای سرمایه‌گذاران خارجی جذاب‌تر است و سرمایه‌گذاران، سرمایه خود را از کشوری بی‌ثبات و آشفته دور نگه می‌دارند.

در صورت افزایش سرمایه‌گذاری خارجی، ارزش ارز داخلی کشور بالا می‌روند. کشوری که یک سیاست قدرتمند مالی و تجاری دارد، هیچگاه اجازه نمی‌دهد هیچ شک و شببه‌ای در زمینه ارزش پول ملی کشور ایجاد شود.

7 – رکود اقتصادی

وقتی در کشوری رکود وجود دارد، معمولا نرخ بهره کاهش می‌یابد و احتمال ورود سرمایه‌گذاران خارجی نیز کم می‌شود. در نتیجه، ارز کشور در مقابل سایر ارزها ضعیف شده و ارزش آن کاهش می‌یابد.

8 – سفته‌بازی

وقتی انتظار می‌رود ارزش پول یک کشور بالاتر رود، سرمایه‌گذاران تمایل پیدا می‌کنند مقدار بیشتری از آن پول را داشته باشند تا بتوانند در آینده سود کنند. در نتیجه، به خاطر افزایش تقاضا برای ارز آن کشور، ارزش آن ارز رشد می‌کند و نرخ تبدیل آن در مقابل ارز سایر کشورها بهبود می‌یابد.

سخن آخر

این موراد اساسی‌ترین دلیل نوسانات نرخ ارز یک کشور بود. اگر شما بطور مداوم از خارج از کشور پول ارسال یا دریافت می‌کنید، مطلع بودن از این فاکتورها می‌تواند به شما کمک کند بهترین زمان برای انتقال بین‌المللی پول را بسنجید.
باید توجه داشت پیچیدگی‌های زیادی در اقتصاد و دلایل بسیار زیاد دیگری در کاهش یا افزایش نرخ ارز وجود دارد و اغلب اوقات چندین فاکتور بطور همزمان موجب تغییرات در بازار ارز می‌شود.

قصد شروع سرمایه‌گذاری در بورس را دارید؟ اولین قدم این است که افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:

برای سرمایه‌گذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه می‌شود:

قصد خرید یا فروش ارز دیجیتال در ایران را دارید؟ در این سایت می‌توانید با اطمینان و با چند کلیک خرید کنید:

دليل جهش‌های نرخ ارز چيست؟

در حالی روز دوشنبه نرخ دلار به کانال ۳۱ هزار تومانی وارد شد که رییس‌جمهور و رییس کل بانک مرکزی هرکدام در صحبت‌هایی جداگانه، مهم‌ترین ماموریت دولت را کنترل نوسانات در بازار ارز و تورم عنوان کرده بودند.

صبح‌شد: در حالی روز دوشنبه نرخ دلار به کانال ۳۱ هزار تومانی وارد شد که رییس‌جمهور و رییس کل بانک مرکزی هرکدام در صحبت‌هایی جداگانه، مهم‌ترین ماموریت دولت را کنترل نوسانات در بازار ارز و تورم عنوان کرده بودند. روز گذشته رییس کل بانک مرکزی از بازار ارز بازدید کرد و وعده داد «صف مقابل صرافی‌ها جمع می‌شود و طی یکی، دو ماه آینده سامانه‌ای برای تخصیص ارز سهمیه‌ای از جمله ارز مسافرتی راه‌اندازی می‌شود.» به باور صالح‌آبادی عرضه ارز به اندازه کافی وجود دارد و حتی بیشتر از تقاضاست. اما آیا دلیل نوسان ارز تنها در بخش عرضه و تقاضا خلاصه می‌شود یا سایر متغیر‌های اقتصادی نیز در این نوسانات دخیلند؟ براساس آخرین گزارش بانک مرکزی از دو متغیر اثرگذار بر تورم؛ نقدینگی و پایه پولی، نرخ رشد هر دو به گونه‌ای است که ماهی ۱۵۳ هزار میلیارد تومان و روزی بیش از ۵ هزار میلیارد تومان تنها به نقدینگی کشور افزوده می‌شود. از سوی دیگر وضعیت برای پایه پولی نیز مناسب نیست و در دو ماه شهریور و مهر، حدود ۱۱ هزار میلیارد تومان به حجم آن اضافه شده است. در سال گذشته و براساس اعلام گزارش‌های رسمی به دلیل پوشش کسری بودجه حدود ۱۲۳ هزار میلیارد تومان به پایه پولی کشور افزوده شده بود. اثرات این میزان افزایش پایه پولی در هفت ماه تورم بالای ۴۰ درصدی در سال جاری نمایان است؛ اما هر تلاشی برای کاهش نرخ ارز، تنها می‌تواند در کوتاه‌مدت نرخ ارز را کمی کاهش دهد. به عبارت دیگر نمی‌توان انتظار داشت که روزانه ۵ هزار میلیارد تومان نقدینگی و پول جدید به بازار‌ها تزریق شود و اثرات آن دیده نشود. در شرایطی که بخش حقیقی اقتصاد به رشد خود ادامه دهد این میزان تزریق نقدینگی برای حوزه تولید و رونق آن هزینه خواهد شد. اما در شرایط رکود، بخش بزرگی از این پول‌ها به صورت تورم در روز‌ها و ماه‌های آینده بروز خواهد کرد. خود این تورم نیز در نهایت در بازار‌های دارایی خود را نشان خواهد داد. یک روز بازار دلار و سکه و طلا، روز دیگر بازار سرمایه و زمانی در حوزه مسکن. شوک‌های قیمتی با ریشه نقدینگی و چاپ پول یکی پس از دیگری دیده می‌شود و به نظر می‌رسد این متغیری است که در برخورد با افزایش نرخ ارز دیده نمی‌شود. با وجود اینکه تا لحظه نگارش این گزارش (روز سه‌شنبه ساعت ۱۷) نرخ دلار کاهشی ۱۵۰ تومانی داشت و به کانال ۳۰ هزار تومانی بازگشت، اما همچنان خطر جهش‌های ارزی در بازار احساس می‌شود. به خصوص اینکه این جهش‌ها می‌تواند زودتر از آنچه پیش بینی می‌شد، رخ دهند.
دلار ۳۱ هزار تومانی بالاخره به ثبت رسید
پس از انتشار اخبار از وین و انتقال سیگنال‌هایی به بازار‌های کشور، دلار به کانال ۳۰ هزار تومان وارد شد. البته که از همان ابتدا برخی از رسانه‌ها این افزایش نرخ دلار را در واقع پاسخی به دور اول مذاکرات و ایجاد جو روانی به دلیل بروز نااطمینانی بیشتر نسبت به آینده می‌دانستند. رخداد‌های علت نوسانات نرخ ارز چیست؟ اینچنینی برای اولین‌بار نیست که در کشور رخ می‌دهد و تقریبا با هر اتفاقی مانند آنچه در سال‌های ۹۸ و ۹۹ رخ داد، نرخ دلار نیز به صورت روانی نوسانات ریز و درشتی را تجربه می‌کند.
در اردیبهشت ۹۸ که معافیت‌های نفتی خریداران عمده کشور به اتمام رسید نیز نرخ دلار افزایشی بود. به گونه‌ای که از کانال ۱۲ هزار تومان در فروردین آن سال تا رقم ۱۵ هزار و ۳۵۰ تومان در هفته چهارم اردیبهشت بالا رفت. اگرچه در تیرماه ۹۸ تا ۱۱ هزار تومان نیز کاهش داشت، اما افزایش بیش از ۳ هزار و پانصد تومانی در کمتر از یک ماه و کاهش بیش از ۴ هزار و ۳۰۰ تومانی در کمتر از دو ماه آن‌هم برای کشور که در آن سال درگیر مشکلات نشات‌گرفته از تحریم شده بود و حدود ۱۶ ماه نیز از اعلام علت نوسانات نرخ ارز چیست؟ سیاست نرخ ارز دولتی می‌گذشت، کمی عجیب بود. البته که برخی از کارشناسان بر این باورند کاهش نرخ ارز به صورت دستوری و از طریق ارزپاشی صورت می‌گرفت.
بازدید از صرافی‌ها
روز گذشته و همزمان با افزایش نرخ دلار و رسیدنش به کانال ۳۱ هزار تومانی صالح‌آبادی، رییس کل بانک مرکزی از برخی صرافی‌های میدان فردوسی دیدن کرد. او در خصوص نوسانات ارز نیز گفت: «تا یکی، دو ماه آینده درگاه فروش ارز به منظور تامین نیاز‌های خرد هموطنان به ارز راه‌اندازی می‌شود که با شکل‌گیری آن، صف‌های ایجادشده در مقابل صرافی‌ها جمع خواهد شد.» او در بخش دیگری از سخنان خود ضمن اشاره به اینکه نیاز‌های ارز قانونی مردم را به صورت کامل تامین می‌کنیم و منابع ارزی ورودی در بازار متشکل ارزی در وضعیت مناسبی قرار دارد، ادامه داد: «به منظور دسترسی آسان‌تر مردم به حواله و اسکناس دلار، اصلاح قوانین و مقررات در برنامه و دستور کار بانک مرکزی قرار دارد. ما در بازار متشکل به دنبال راهکار‌هایی هستیم که دسترسی مردم به ارز را تسهیل بیشتری کنیم و به زودی این اقدام انجام می‌شود تا دیگر نیازی نباشد مردم برای دریافت ارز در صف بایستند. مردم می‌توانند با ارایه مستندات خود در سامانه بازار متشکل ارزی، ارز موردنیاز را از صرافی‌ها دریافت کنند.» به نظر می‌رسد کاهش ۱۵۰ تومانی نرخ ارز نیز در واکنش به صحبت‌های صالح‌آبادی در خصوص راه‌اندازی سامانه‌ای برای مدیریت تقاضای خرد افراد باشد. براساس گفته‌های رییس کل بانک مرکزی در بازار متشکل روزانه بین ۱۵-۱۰ میلیون دلار و ۲ میلیون یورو اسکناس معامله می‌شود. البته که او قول داد با توجه به شرایط بازار، عرضه نیز تغییر کند.
نرخ ارز را به چه چیزی نسبت دهیم؟
پس از بازدید رییس کل بانک مرکزی از بازار، رییس‌جمهور نیز نسبت به نرخ ارز که بالاترین رقم در یک سال گذشته بود، واکنش نشان داد. سید ابراهیم رییسی روز گذشته در این خصوص گفت: «خبر دقیق داریم عده‌ای شبانه‌روز در تلاشند همزمان با مذاکرات، نرخ ارز را بالا ببرند و مذاکرات را به اقتصاد گره بزنند تا خواسته‌های خود را به ملت تحمیل کنند.» البته که تحریم‌ها به دلیل مسدود کردن کانال ورود ارز به کشور، تاثیر خود را بر نرخ دلار می‌گذارند، اما در شرایطی که متغیر‌های اقتصادی اعداد و ارقام نگران‌کننده‌ای علت نوسانات نرخ ارز چیست؟ را نشان می‌دهند، نمی‌توان مقصر آن را تنها تحریم‌ها دانست. هر چند که سهم تحریم‌ها ممکن است بیشتر باشد. البته که عدد و رقم متغیر‌های اقتصادی نشان‌دهنده وخامت اوضاع اقتصادی است؛ در این راستا لازم است به واقعیت اقتصادی کشور نیز اشاره شود که آن نیز افزایش روزانه ۵ هزار میلیارد تومانی نقدینگی و نرخ تورم ۴۴.۴ سالانه است. در این شرایط حفظ قدرت خرید بسیار دشوار است و افراد سعی می‌کنند با تبدیل دارایی‌های خود جلوی کاهش ارزش آن را بگیرند. با توجه به اینکه حضور در بازار‌های ارز و طلا نیاز به سرمایه زیادی ندارد، معمولا این دو بازار به مهم‌ترین مامن برای حفظ ارزش دارایی‌های ریالی، تبدیل می‌شود. با توجه به شرایط کشور و احتمال اینکه کسری بودجه در سال آتی به بیش از ۶۰۰ هزار میلیارد تومان افزایش یابد، به نظر نمی‌رسد امکان منطقی و اقتصادی برای کاهش نرخ ارز وجود داشته باشد، مگر اینکه دولت برای بودجه سال آتی واقعا تغییرات اساسی در نظر گرفته باشد.

علت نوسان و ترس در بازار ارز ایران چیست؟

نرخ دلار روز گذشته تا ساعت دو نیم بعد از ظهر در بازار ارز ، بدون تغییر نسبت به روز گذشته و حول ۲۷ هزار و ۳۰۰ تومان بود. مخابره برخی اخبار منفی در خصوص تحولات افغانستان، بازار را به سمت نرخ‌های بالاتر هدایت کرد.

خبر اول: در خیابان فردوسی شایعه شده بود که بازار ارز افغانستان به دستور طالبان تعطیل شده است. تعطیلی بازار ارز افغانستان از منظر معامله گران ایرانی می تواند نوسان در بازار ارز ایران را بیشتر کند. زیرا بازار ارز هرات کرویدور نقل و انتقال اسکناس دلار محسوب می شود. البته بازار ساز اعتقاد دارد تصور معامله گران درست نیست زیرا علت نوسانات نرخ ارز چیست؟ اگر بازار ارز افغانستان تعطیل شود بازار ارز متشکل قدرت جایگزینی دارد و می تواند این خلا را پوشش دهد.

خبر دوم: در کانال های تلگرامی یک سخنرانی بازنشر می شود، در این ویدیو یکی از مقامات طالبان نسبت به خروج سرمایه این کشور به سمت ایران هشدار می‌داد و همچنین خواستار اعمال مقررات سخت‌تر در گمرک های مرزی این کشور می شود. با توجه به مروادت دو کشور این سخت گیری نیز از نظر معامله گران می تواند نوسان ساز باشد.

خبر سوم: طالبان یک ترس دیگر نیز در بازار ارز ایجاد کرده است. در بازار ارز گفته می شود طالبان به دنبال ابطال ویزای تجار دو کشور است. البته هیچ مرجع رسمی این خبر را تایید نکرده است. با این وجود نقل این اخبار بازار ارز ایران را تحریک کرد. البته سخنگوی گمرک رسما اعلام کرده مبادلات تجاری ایران و افغانستان، به حالت عادی برگشته، برخی می گویند این خبر مثبت در روزهای آینده اثر اخبار منفی را تعدیل می کند.

با این حال این اخبار منفی نرخ دلار هرات را به بالای سطح مقاومت حساس و ۲۷ هزار و ۳۰۰ تومان رساند که این نرخ در معاملات پشت خطی امشب به ۲۷ هزار و ۴۵۰ تومان رسید.

صرافی ملی قیمت دلار را صفر زد

در سمت رسمی بازار نیز همچنان صف‌های خرید دلار طولانی است. چرا که اختلاف نرخ صرافی با بازار آزاد فرصت سود یک و میلیون تومانی برای خریداران داشت. روز دوشنبه نرخ رسمی برخلاف بازار آزاد روند کاهشی داشته و ۹.۴ میلیون دلار در بازار متشکل معامله شده که رد بازارساز در آن به چشم می‌آید.

نکته عجیب این بود که صرافی ملی از اعلام نرخ خودداری کرده و قیمت صفر روی تابلو گذاشته بود. همچنین صرافی که معمولا تا لحظه آخر بازار به عرضه دلار می‌پرداخت و صف‌ها را جواب میداد، امروز زودتر روند فروش دلار را متوقف کرد. این رفتار به نوعی نشان از افت توان عرضه داشت. یک متقاضی میگفت سه روز در صف بوده و نتوانسته بخرد.فضای بین معامله‌گران نسبت به آینده دلار چطور بود؟

فضای غالب که که از دل صحبت‌های فضای بازار بیرون می‌آید یک روند افزایشی را نشان می‌دهد ولی اغلب آن‌ها یک ترس بزرگ دارند و این ترس از خبری است که از روز گذشته نجوا می شود. ترس بزرگ افزایشی‌های بازار این هست که مذاکرات برجام از سر گرفته شود و دید مثبتی نسبت به احیای برجام به‌وجود بیاید. در صورت صحت چنین فرضیه‌ای فروشنده‌های زیادی به بازار ورود پیدا می کند و ریزش قیمت دلار آغاز می شود.